Yabancılar eylülde de hisse satıp DİBS aldı
Faiz indirim sürecinin başlaması ve bu durumda finansal yatırım için gelen sıcak paranın Borsa’ya yönelmesi yönünde beklentiler artarken, yurt dışı yatırımcılar eylül ayında da genel olarak Borsa’da net satıcı devlet iç borçlanma senetlerinde (DİBS) ise yüklü miktarla net alıcı olmaya devam etti.
Merkez Bankası’nın açıkladığı verilere göre 13-20 Eylül yabancılar DİBS’te 1 milyar 582,9 milyon dolar, Borsa İstanbul’da (BIST) 96,1 milyon ve özel sektör tahvillerinde (ÖST) de 3,3 milyon dolarla net alıcı oldular. Yabancılar eylülün ilk iş haftasında Borsa’da 50,6 milyon, ikinci haftasında 320,6 milyon dolarla satıcı olmuştu. DİBS’te ilk hafta 863,7 milyon dolarla satıcı olan yabancılar, ikinci hafta 1 milyar 646,6 milyon dolar net alım yapmıştı. ÖST’de ise yabancılar önceki iki haftada 32,1 milyon ve 48,7 milyon dolarla net satıcı olmuşlardı.
Son bir yılda trend DİBS’e hücum
Böylece yurt dışı yerleşiklerin eylülün ilk üç iş haftasında Borsa’daki işlemlerinde net 275,3 milyon dolar ve özel sektör tahvillerinde de 77,5 milyon dolarla net satıcı olurken, aynı dönemde 2 milyar 365,8 milyon dolarlık net DİBS alımı yaptılar.
“Parasal sıkılaştırma” esaslı ekonomik program kapsamında Merkez Bankası politika faizinin yüzde 8,5’ten yüzde 50’ye çıkarıldığı süreçte, yurt dışı yerleşik yatırımcıların Türk menkul kıymetlerine ilgisinin giderek artması paralelinde son bir yılda adeta DİBS’e hücum yaşandı. Buna karşılık yabancı yatırımcılar Borsa’da net satıcı oldular.
Yabancı yatırımcıların haftalık bazda gerçekleştirdiği alım ve satım işlemlerinin 20 Eylül itibarıyla son bir yıldaki toplam netine göre Borsa’da 722,7 milyon dolarla net satıcı oldukları, buna karşılık DİBS işlemlerinin yıllık netinin 15 milyar 893 milyon dolarlık alımla sonuçlandığı belirlendi. Yabancılar bu dönemde ÖST’lerde de net bazda 271 milyon dolarlık bir alım gerçekleştirdiler.
Borsa ve hisse senedi yatırımları aynı kaynaklardan beslendiği için, finansal yatırıma ayrılan fonlar faizlerin yükseldiği dönemlerde tahvil ve bonoya; düştüğü dönemlerde ise Borsa’ya yöneliyor. Başka deyişle faiz ve Borsa endeksi zıt yönlü hareket ediyor; faizler yükseldiğinde Borsa düşerken, faizler düştüğünde yükseliyor.
Ekonomide geçen yıl ikinci yarıda başlayan yeni dönemde aralık ayına kadar yabancıların hisse senedi ve DİBS yatırımları genelde düşük bir seyir izlerken, aralık ayında hisse senedinde net 1,5 milyar DİBS’te net 1,3 milyar dolarla önemli bir hareket yaşandı.
Bu yıl ise ilk dört ayda yabancı yatırımları düşük kalırken, mayıs ayında DİBS’te carry trade hareketlerine bağlanan rekor bir artış yaşandı. Mayısta hisse senetlerinde 394,1 milyon dolarla net satıcı olan yabancılar, DİBS’te 6 milyar 597,1 milyon ve özel sektör tahvillerinde (ÖST) de 144,4 milyon dolarlık net alım yaptılar. Bu eğilim izleyen iki ayda da kısmen devam etti.
Haziranda net 1 milyar 367,9 milyon dolarlık hisse satan yabancılar, net 687,5 milyon dolarlık DİBS ve 93,4 milyon dolarlık ÖST aldılar. Temmuzda ise DİBS’te net 2 milyar 973,8 milyon dolarlık alımla yeni bir yüklü alım geldi. Ağustosta da yabancılar Borsa’da 19,5 milyon dolarla satıcı, DİBS’te 683 milyon dolarla net alıcı olurken, eylülün ilk üç haftasında DİBS’te 2,3 milyar doları bulan net alımın ayın tümünde mayıstan sonraki en yüksek düzeyi yakalayabileceği belirtiliyor.
Portföy 51 milyar doları aştı
Yurt dışı yerleşiklerin Türk menkul kıymetlerinden oluşan portföyünün (stok) piyasa değeri ise 20 Eylül haftasında 2 milyar 445 milyon dolar artarak 51 milyar 385,2 milyon dolara yükseldi. Anılan haftadaki artış DİBS portföyündeki büyümeden kaynaklandı. Yabancıların DİBS’lerin değeri alına haftada 2 milyar 336,9 milyon, hisse senetlerin değeri de 185,7 milyon dolar artarken, ÖST portföyünde 77,6 milyon dolarlık değer kaybı yaşandı.
Yabancıların menkul kıymet portföyünün stok değeri 20 Eylül itibarıyla son bir yılda net 18 milyar 532,6 milyon dolar arttı. Bu dönemde stokta yaşanan büyümenin 15 milyar 46,7 milyon doları DİBS’ten, 3 milyar 250,9 milyon doları hisse senetlerinden, 235 milyon doları da ÖST’den kaynaklandı. Yabancıların menkul kıymet portföylerinin piyasa değeri bu yıl 26 Temmuz’da 54 milyar 701,1 milyon dolarla en yüksek düzeye ulaşmıştı.