Yabancı yatırımcı yapısal reformlara bakıyor

Yabancı yatırımcıların Türkiye’ye olan ilgisinin sürdüğünü kaydeden Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Burak Dağlıoğlu, “Fiyat istikrarı yabancı yatırımcının iştahını artırıyor, öngörülebilir bir ortam... Fakat yabancı yatırımcı para politikasından ziyade yapısal reformlara bakıyor” diye konuştu.

Yabancı yatırımcı girişi şuanda ekonominin bir nuramalı gündemi. Türkiye’ye yatırımın nabzını tutan kurumlardan biri de Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi. “Türkiye’ye yatırım yapan uluslararası doğrudan yatırımcıların ilgisi devam ediyor” diyen Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Burak Dağlıoğlu, yabancı yatırımcıların yeni ekonomi politikalarını anlamasının daha kolay olduğunu ifade etti.

Dağlıoğlu, “Oorta Vadeli Program'ın özellikle yapısal reformlar tarafı çok ilgilerini çekiyor. Dijital ekonomi ve sürdürülebilirlikle ilgili maddeleri önemsiyorlar. Biz para politikasından daha ziyade yapısal reformları konuşuyoruz. Fiyat istikrarının olması da yatırımcının iştahını artırıyor. Daha öngörülebilir bir ortam” dedi.

UDY yatırımları cari açığın %41’ini karşıladı

 Dağlıoğlu, uluslararası doğrudan yatırımlarla (UDY) ilgili 2003-2022 dönemi rakamlarını da paylaştı. Buna göre, Türkiye 2003- 2022 arasında 252 milyar dolar tutarında yatırım çekti. 20 yılda UDY cari açığın yüzde 41’ini finanse etti. Küresel UDY’den geçen yıl yüzde 1 pay aldı.

Türkiye'de yılın ilk yarısında bir miktar düşüş olduğunu, yatırımcıların bunun deprem ya da siyasi gelişmelerle ilgili olduğunu düşünmediğini, daha çok küresel gelişmelerle ilgili olduğunun ortaya çıktığını kaydeden Dağlıoğlu, "Nitekim OECD'nin raporu da bu görüşü doğruluyor, Türkiye'ye gelen yatırımlardaki azalmanın, dünya genelindeki gelişmeler sebebiyle olduğunu gösteriyor. Sadece yatırım değil, dünyada ticaret de yavaşladı" diye konuştu.

"Asya'nın payı artmaya devam edecek"

 Yatırımların çeşidine bakıldığında finans sektörü yatırımları yüzde 31 ile ilk sırada. Onu yüzde 24 ile gıda-içecek ve yüzde 10 ile enerji yatırımları izledi. 2003-2022 arasında yatırımların yüzde 70’e yakını Avrupa’dan geldi. Dağlıoğlu, Türkiye'ye yatırım yapan ülkelerle ilgili şunları söyledi: "Bizim hala en büyük yatırım kaynağı ülkelerimiz Avrupa. Bazı şirketlerin sermaye kaynağı farklıdır.

Yatırım kararı, farklı yerden verilse bile aynısı Körfez için de geçerli. Asya'nın payı (Körfez hariç) yüzde 14,2. Asya'nın payı zaman içerisinde artıyor, artmaya devam edecek. Asya'nın payının 5 yıl sonra yüzde 20'ye gelmesi çok olası. Körfez'in payı yüzde 7, Kuzey Amerika'nın payı ise yüzde 8,3. Önümüzdeki yıllarda yatırımcı ülkeler listesinde tablonun değişmeye başladığını göreceğiz. Uluslararası sermayeli şirket sayısı artıyor.

80 bin şirket var. Kendi stratejimizi yaparken hacme ve niteliğe odaklanmaya çalışıyoruz. Türkiye, 2003 yılından bu yana yapılan reformlarla beraber uluslararası doğrudan yatırımlara en açık, en liberal ülkelerden biri. OECD ortalamasından da iyi. Birçok rakibimiz olan ülkeden de yatırıma daha açık bir ülkeyiz."

Yıl bitmeden sürpriz yatırımlar olabilir

 Kümülatif olarak Türkiye’ye 12 ayda 11 milyar dolar uluslararası doğrudan yatırım geldiğini anlatan Dağlıoğlu, şöyle konuştu: “Geçen yıl 12 aylık yatırım miktarı 13 milyar dolardı. Yüzde 25’lik bir azalma var ama dünyadaki daralma yüzde 30. Böyle bakınca bir miktar daha iyiyiz.

Birkaç birleşme ve satın alma projesinin kapanmasıyla bu rakam yükselecektir. Birkaç işlem var sene sonu bitmeden taraflar anlaşırsa sürpriz olabilir. Önümüzdeki aylarda birkaç hacimli yatırım projesinin gerçekleşeceğini düşünüyorum. BAE tarafıyla konuşulan satın alma ve birleşmeler de büyük… Onlardan da inşallah önümüzdeki aylarda açıklamalar gelir.”

Küresel sermayeden aldığımız payı %1,5’e çıkaracağız

Dağlıoğlu, “Önceki 30 yıllık dönemde küresel yatırımların yıllık ortalama binde 2'sini çekiyorduk. Sonrası dönemde küresel yatırımların kabaca yüzde 1'ini çekiyoruz. Kalkınma Planı'nda bize verilen hedef de dünyadaki yatırımların yüzde 1,5'ini çekebiliriz şeklinde.

Hedefimiz de bunu yüzde 1,5'e taşımak. Bunu 3-5 yıllık, yani orta vadeli dönemde gerçekleştirmek istiyoruz. Ancak dünyadaki yatırımlar nereye gidecek bunu kimse öngöremiyor” dedi. Orta Doğu’daki savaş ortamının Türkiye’yi nasıl etkileyeceğine yönelik bir soruya da Dağlıoğlu, şu yanıtı verdi: “Uluslararası doğrudan yatırım yapan şirketlerin karar verme mekanizmaları portföy yatırımcısından daha farklı…

2016’da darbe girişimi oldu ama yatırımlar gelmeye devam etti. 2013’te Gezi olayları oldu ama Türkiye yatırım çekti. RusyaUkrayna savaşının da etkileyeceği söyleniyordu, bu gerçekleşmedi. Ancak elbette bölgede barışa ihtiyacımız var. Çünkü orada insani bir kriz yaşanıyor.”

Körfezle ekonomik diploması trafiği

Özellikle Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden gelecek yatırımlarla ilgili olarak Dağlıoğlu, bu konudaki sorulara şöyle yanıt verdi: “Körfez ülkeleriyle görüşmeleri ekonomik diplomasi trafiği olarak değerlendirmek gerekir. Bu görüşmelerde tek bir proje ele alınmıyor. Hem karşılıklı yatırımlar, hem ticaret, hem de üçüncü ülkelerde özellikle de Afrika’da yapılacak ortak yatırımlar gündeme geliyor.

Körfez’den 2003-2022 arasında gelen yatırım miktarı toplam uluslararası doğrudan yatırımların yüzde 7’si kadar… Bizim hedefimiz bu oranı daha da yukarı çekmek.” Dağlıoğlu, Körfez ülkelerinin özellikle enerji projeleriyle ilgili olduğunu da söyledi.

Otoda 5 şirketten yatırım sinyali

Burak Dağlıoğlu, Türkiye'de elektrikli araç üretimi ve batarya yatırımı konusunda küresel yatırımcılardan ciddi bir talep olduğunu belirterek, “Sadece Tesla ilgili sınırlı değil ki; birkaç farklı, daha mikro mobilite veya daha orta seviyede mobilite araçları için uğraştığımız projeler var. Birden fazla oyuncu var. Hangi firmayla, ne aşamada olduğumuzla ilgili bir şey söylemem doğru olmaz. Kabaca 5 şirket ile görüşüyoruz. Bunlar elektrikli yoğunluklu…” dedi.

Geçtiğimiz haftalarda Çinli otomobil üreticisi Chery, Türkiye'de üretim için ilgili bakanlıklarla görüşmeye başladığını bildirmişti. Dağlıoğlu, “Çin’de 2014’ten bu yana road show yapıyoruz. Pandemi sonrasında geliş gidişler hızlandı. Üreticiler dünyada kapasiteyi kurmak zorundalar. Biz de mobilite ekosistemi için diğer oyuncular ve batarya üreticileri ile görüşüyoruz. Bunlar kısa vadeli değil uzun vadeli projeksiyonlar” mesajı verdi.

Kamu-özel iş birliği projelerine yoğun ilgi

Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Burak Dağlıoğlu, yabancı yatırımcıların kamu-özel iş birliği projeleri (PPP) ile de ilgilendiğini belirterek, şunları anlattı: “Devletin elindeki otoyol-köprüler gündeme gelmiyor. Ancak Avrasya Tüneli, Çanakkale Köprüsü, İzmir Otoyolu gibi projelerde önümüzdeki dönemde yabancı yatırımcı görürsek sürpriz olmaz. Şehir hastaneleri de bunlar arasında…

Yabancı yatırımcılar kar etmeye başlayan projelere bakıyorlar.” Dağlıoğlu, demiryolu programının yabancıları çok heyecanlandırdığını söyledi. Dağlıoğlu, "Yapay zekâ alanındaki birkaç teknoloji şirketi de bizim radarımızda. Onları bu tip mecralarda yatırımcılarla bir araya getirmek için çalışıyoruz" dedi.