Yabancı yatırımcı seçimlerden sonra ne bekliyor?
A.T. Kearney, 2015 Doğrudan Yabancı Sermaye Güven Endeksi”ni yayınladı. Türkiye, bu yıl iki basamak yükselerek endekste 22. sırada yer aldı. Endeksin ilk üç sırasını ise ABD, Çin ve İngiltere aldı.
Rapora göre, Türkiye, henüz tam anlamıyla yararlanılmayan bir yatırım potansiyeline sahip.
2014 yılında finans sektörüne yapılan doğrudan yatırımlar 12.2 milyar dolar düzeyine düşse de, özellikle Avrupalı ve Ortadoğulu yatırımcılar Türkiye ile ilgileniyorlar. ABD ise Türkiye'deki yatırım potansiyelinin farkında değil.
Rapora yönelik sorularımızı yanıtlayan A.T. Kearney Ülke Yöneticisi Micheal Weiss, rapordaki en önemli göstergenin, uluslararası yatırımcıların belirsizlik ve dalgalanmalardan etkilenmemek için olgun pazarlara odaklanmaları olduğunu söylüyor.
Weiss, "BRIC, N-11 dönemlerini hatırlarsanız, manşetlerde sürekli olarak gelişmekte olan pazarlar vardı. Özellikle ABD'li yatırımcıların gelişmekte pazarlara yönelik ilgisi çok azaldı. ABD'li yatırımcıların yüzde 42'si gelişen pazarlara yatırım yapmıyor ve yatırım yaptığı pazarlarda değişikliğe gitmek istiyor. Bu yatırım ortamında, Asya, Latin Amerika ve Güney Avrupa'daki bir çok gelişmekte olan pazarın, yatırımcıların tercih ettiği ilk 25 pazar arasında artık yer almadığını görüyoruz. Ortağım ve bünyemizde bulunan düşünce kuruluşu Global Business Policy Council Yönetici Direktörü Erik Peterson, 2015 sonuçları hakkında bana bilgi verdiğinde, Türkiye'nin de ilk 25 arasında yer alamayacağını düşünüyordum. Dolayısıyla Türkiye'nin hem ilk 25'te yer alması, hem de iki sıra yukarı çıkmış olmasına sevindim" diyor.
Türkiye potansiyelini gerçekleştiremiyor
Weiss, Türkiye'nin toplam değerlendirmede Polonya'dan daha yüksek skor elde ederek 22. sıraya yerleştiğini belirtirken, diğer yandan pazar çekiciliği açısından Avusturya ve Danimarka ile aynı seviyede olduğuna dikkat çekiyor. Weiss'ın vurguladığı önemli bir konu daha var. Avusturya ve Danimarka, Avrupa'nın iki olgun ekonomisi; fakat Türkiye sahip olduğu pazar boyutu ve coğrafi konum açısından, aslında bu pazarlardan çok daha büyük bir potansiyele sahip. Dolayısıyla Danimarka'nın 20. sırada, Avusturya'nın ise 21. sırada yer alarak Türkiye'yi geride bırakmaları, Türkiye'nin gerçek potansiyelini sergileyemediğinin bir kanıtı. Weisse'a göre Türkiye'nin sergilediği potansiyel, 2023 hedefini destekler nitelikte değil.
ABD'li yatırımcılar Türkiye ile ilgilenmiyor
Endekse göre Türkiye ekonomisine en iyimser bakan yatırımcılar, Avrupalılar. Avrupalılara göre Türkiye 8. sırada yer alıyor. Asyalı yatırımcılar Türkiye'yi yatırım açısında 19. sırada görüyorlar. ABD'li yatırımcılar ise Türkiye'yi ilk 25'e dahil etmiyorlar ve Türkiye'deki yatırım fırsatlarını değerlendirmiyorlar.
Weiss, Türkiye'nin yabancı yatırımcı güven endeksinde daha yüksek basamaklara tırmanabilmesi için, Avrupa dışındaki pazarları da dikkate alması ve bu yönde bir politika geliştirmesi gerektiğini ifade ediyor. Weiss, Türkiye'nin bu sayede tek bir bölgeye bağlı kalmayacağını, ve istikrarlı bir yabancı yatırım akışına sahip olacağını söylüyor. Weiss, "Özellikle serbet ticaret anlaşmalarının geleceğinin belirlendiği bir dönemde, Türkiye pazarının ABD için çekiciliğini artırmak önemli" diyor.
Yatırımcı olgun iş modelleri arıyor
Peki uluslararası yatırımcılar özellikle hangi sektörlerle ilgileniyorlar? Weiss, daha önceki senelere kıyasla son derece olumlu bir trend izlendiğini söylerken, yatırımcıların artık ucuz işgücü ve geleneksel sanayi ile ilgilenmediklerini; telekomünikasyon, savunma ve finans dışı hizmet sektörlerine yöneldiklerini söylüyor. Weiss şunları ekliyor: "Hepsiburada.com ve yemeksepeti.com gibi internet oyuncularına son dönemde yapılan uluslararası yatırımlar, Türkiye'de daha tartışılmayan çekici iş alanlarını gündeme getirdi. Fakat aynı zamanda geleceğe yönelik yeni bir rekabet alanı yarattı: Geleceğin yatırımcıları Türkiye'de olgun iş modellerini daha fazla görmek isteyecekler. Dolayısıyla yüksek teknoloji ve dijital start up çevresinin daha fazla desteklenmeye ihtiyacı var."
Türkiye'nin kendini yeniden tanımlamaya ihtiyacı var
2015 Endeksi'ne göre, uluslararası yatırımcıların yüzde 20'si geçtiğimiz yıla kıyasla Türkiye'nin ekonomik durumuna daha kötümser bakıyor. Weiss, "Uluslararası yatırımcılarla konuştuğumuzda, siyasi tercihlerinden bahsetmiyoruz; ama 7 Haziran sonrasında neler beklediklerine dair açık bir mesaj veriyorlar" diyor.
İşte mesajlar:
. Son yıllardaki seçimler sonrasında, iş dünyası gündemin siyasetten çok, özellikle istihdam piyasasına yönelik yapısal reformlara odaklanmasını bekliyor.
. Türkiye'nin diğer ülkelerle bağlantısını güçlendirmesi gerekiyor. Özellikle de çok sayıda yatırımcı olgun pazarlara odaklanırken, Türkiye'nin çekiciliğini artırması önem taşıyor.
. Yatırımcılar teşviklerin artmasını değil; düzenlemelerin istikrar kazanmasını bekliyorlar.
. Türkiye'nin değeri, artık sadece ucuz işgücüne dayanmıyor. Türkiye'nin odaklanması gereken temel konu, sadace daha hızlı değil, aynı zamanda daha gelişmiş ve inovatif iş modellerine öncelik vermek olmalı. Bu kapsamda Meksika'daki otomotiv sanayinden ders alınabilir.
. Türkiye'nin, gelecekteki yatırımcılarını çekmek için kendini yeniden tanımlamaya ihtiyacı var.