Yabancı sermayeli şirket, şube ve irtibat bürolarının bildirim yükümlülü

1. Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu'nun genel yaklaşımı

17 Haziran 2003 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 4875 Sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ile 1954 yılından beri yürürlükte olan 6224 Sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu yürürlükten kaldırılmış ve yeni bir döneme girilmiştir.

Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu'nun temel felsefesi "izin" mekanizmalarına son verilmesi, "izleme" veya "bilgi verme" yaklaşımının benimsenmesi olarak ifade edilebilir.

Bu felsefe değişikliği nedeniyle yeni kanunda yabancı sermayeli şirketlere, şubelere ve irtibat bürolarına çeşitli bildirim yükümlülükleri getirilmiştir.

Bunlardan bir kısmı her yıl rutin olarak mayıs ayı içinde yerine getirilecektir.

Aşağıda hem mayıs ayı hem de diğer bildirim yükümlülükleri hatırlatılacaktır.

2. Yasal düzenleme

Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ile başta yabancı sermayeli şirket ve şube kuruluşu, sermaye artışı ve hisse devirleri olmak üzere yabancı sermayeli şirketlerin gerçekleştirdikleri işlemlerde izin ve onay alma zorunluluğu kaldırılmıştır. Kanun bu işlemlerle ilgili olarak yıllık veya işlem bazında bilgi verme yükümlülüğü getirmiştir.

Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamındaki şirket ve şubelerin bildirim yükümlülükleri bu Kanun uygulamasına ilişkin olarak 20.08.2003 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği ile belirlenmiştir.

Bu çerçevede 4875 sayılı Kanun kapsamındaki yabancı sermayeli şirket, şube ve irtibat bürolarının, Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu uygulama yönetmeliği ekindeki formları kullanarak, Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü'ne süresi içinde gerekli bildirimleri yapmaları gerekmektedir:

3. Mayıs ayı bildirim yükümlülükleri

Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamındaki şirket, şube ve irtibat bürolarının, her yılın mayıs ayı içinde iki bildirim yükümlülüğü bulunmaktadır. Bunlar:

a) Sermayelerine ve faaliyetlerine ilişkin bilgilerin bildirimi: Bildirim, Yönetmelik ekinde (EK-1) yer alan "Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Faaliyet Bilgi Formu" ile yıllık bazda yapılır,

b) Türkiye'de faaliyet göstermekte olan irtibat bürolarının, büronun geçmiş yıl faaliyetleri hakkında bildirim: Bildirim, Yönetmelik ekinde (EK-4) yer alan "İrtibat Bürolarının Faaliyetlerine İlişkin Bilgi Formu" ile yıllık bazda yapılır.

4. Diğer bildirim yükümlülükleri

Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamındaki şirket, şube ve irtibat bürolarının, rutin olarak yapmaları gereken başka bildirimler de bunmaktadır.

Yönetmeliğe göre, kanun kapsamındaki kurumların;

a) Sermaye hesabına yapılan ödemelere ilişkin bilgileri, Yönetmelik ekinde (EK-2) yer alan "Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Sermaye Bilgi Formu" ile ödemeyi takip eden 1 ay içinde,

b) Mevcut yerli veya yabancı ortakların kendi aralarındaki veya şirket dışındaki herhangi bir yerli veya yabancı yatırımcıya yaptıkları hisse devirlerine ilişkin bilgileri Yönetmelik ekinde (EK-3) yer alan "Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Hisse Devri Bilgi Formu" ile hisse devrinin gerçekleşmesini müteakip en geç 1 ay içinde, bildirmeleri gerekmektedir.

Öte yandan, kuruluş izni alan irtibat bürolarının;

-  Vergi dairesine kayıt belgesinin bir örneğini ve

- Adres değişikliği durumunda yeni adreslerini, en geç 1 ay içinde Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğüne bildirmeleri zorunludur.

5. Yabancı sermayeli olmayan şirketlerin bildirim yükümlülükleri

Kanun kapsamında bulunmayan tamamen yerli sermayeli şirketler;

- Şirkete yabancı bir yatırımcının iştirak etmesi veya

- Şirketin yaptığı sermaye artışına şirket dışındaki bir yabancı yatırımcının iştirak etmesi suretiyle, hisse devrinin gerçekleşmesi ve şirketin Kanun kapsamına girmesi halinde hisse devirlerine ilişkin bilgileri Yönetmelik ekinde (EK-3) yer alan "Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Hisse Devri Bilgi Formu" ile hisse devrinin gerçekleşmesini müteakip en geç 1 ay içinde Genel Müdürlüğe bildirmek zorundadır.

Vergi levhası alma zorunluluğu

Değerli DÜNYA okurları, mayıs ayı yükümlülüklerinden birisi olan ve çok sayıda mükellefi ilgilendiren vergi levhalarıyla ilgili bir konuyu da burada paylaşmak isterim.

Bir süre önce 6111 sayılı Kanun'la vergi levhası asma zorunluluğu kaldırılmıştır. Ancak vergi levhası alma zorunluluğu devam etmektedir.

Vergi Usul Kanunu'nun 5. maddesine göre, vergi levhasının her yıl mayıs ayının son gününe kadar alınması gerekmektedir.

Maliye Bakanlığı 6111 Sayılı Kanun sonrasında yapılacak uygulamaya ilişkin bir tebliğ taslağını bir süre önce kamuoyunun görüşüne açmıştır. Tebliğ taslağında yer alan düzenleme ve açıklamalara göre özetle; vergi levhaları elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı'nın bilgi işlem sistemi tarafından oluşturulacak ve ilgililerin internet vergi dairesi hesabına aktarılacak, bu şekilde düzenlenen vergi levhaları mükelleflerce yazdırılıp saklanacaktır.

Yeni düzenlemede vergi levhalarının vergi dairesine veya meslek mensuplarına imzalatılması veya onaylatılması söz konusu olmayacaktır.

Tebliğin bu günlerde yayımlanması beklenmekte olup, vergi levhalarının daha önce olduğu gibi vergi dairelerine veya meslek mensuplarına imzalatılması konusunda acele edilmemesinde ve Tebliğin yayımının beklenmesinde yarar bulunmaktadır.