Yabancı sermayeli kuruluşların mayıs ayında bilgi verme zorunluluğu
Dr. Mehmet ŞAFAK
Bilindiği üzere, 17.06.2003 günlü Resmi Gazete'de yayımlanan 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ile yabancı yatırımcıların haklarının korunması, yatırım ve yatırımcı tanımlarında uluslararası standartlara uyulması, doğrudan yabancı yatırımların gerçekleştirilmesinde izin ve onay sisteminin bilgilendirme sistemine dönüştürülmesini amaçlayan düzenlemeler yapılmış ve 1954 yılından beri uygulanmakta olan 6224 sayılı Yabancı Sermaye Teşvik Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır. Yapılan düzenleme uyarınca, 6224 sayılı kanun kapsamında kurulmuş olan şirketler de kazanılmış hakları saklı kalmak kaydıyla, 4875 sayılı yeni kanuna tabidirler.
4875 Sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamında bulunan yabancı sermayeli şirketler ve diğer kurum ve kuruluşlar tarafından her yıl mayıs ayı sonuna kadar bildirimde bulunulması zorunluluğu getirilmiş olup, bu ve buna benzer zorunlulukların neler olduğu aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Bildirimde bulunma zorunluluğu :
4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamına giren konularda uygulanacak usul ve esasları belirleyen Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği 20.08.2003 tarihli Resmi Gazete yayımlanmıştır. Anılan yönetmeliğin 5. maddesinde belirtildiği üzere;
a) Kanun kapsamındaki şirket ve şubeler;
1) Sermayelerine ve faaliyetlerine ilişkin bilgileri anılan Yönetmeliğin ekinde bulunan ve Hazine Müsteşarlığının internetteki www.hazine.gov.tr adresindeki sitesinde "mevzuat" bölümünde yer alan (EK-1)'deki "Doğrudan Yabancı Yatırım İçin Faaliyet Formu" çerçevesinde yıllık bazda ve her yıl en geç mayıs ayı sonuna kadar,
2) Sermaye hesabına yapılan ödemelere ilişkin bilgileri yine aynı yönetmelik ekindeki (Ek-2)'de yer alan "Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Sermaye Bilgi Formu" çerçevesinde, ödemeyi takip eden 1 ay içinde,
3) Mevcut yerli veya yabancı ortakların kendi aralarındaki veya şirket dışındaki herhangi bir yerli veya yabancı yatırımcıya yaptıkları hisse devirlerine ilişkin bilgileri anılan yönetmeliğin ekindeki (Ek-3)'de yer olan "Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Hisse Devri Bilgi Formu" çerçevesinde ve hisse devrinin gerçekleşmesini müteakip en geç 1 ay içinde,
Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü'ne (TC Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü İnönü Bulvarı No:36 06510 Emek/ Ankara adresine) bildirmek durumundadırlar.
b) Kanun kapsamında bulunmayan, tamamen yerli sermayeli şirketler;
1) Şirkete yabancı bir yatırımcının iştirak etmesi veya
2) Şirketin yaptığı sermaye artışına şirket dışındaki bir yabancı yatırımcının iştirak etmesi suretiyle
hisse devrinin gerçekleşmesi ve şirketin kanun kapsamına girmesi halinde hisse devirlerine ilişkin bilgileri yönetmeliğin ekindeki (Ek-3)'de yer alan "Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Hisse Devri Bilgi Formu" çerçevesinde ve hisse devrinin gerçekleşmesini müteakip en geç 1 ay içinde Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü'ne (TC Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü İnönü Bulvarı No:36 06510 Emek/ Ankara adresine) bildirmek durumundadırlar.
Anılan yönetmeliğin 8. maddesinde belirtildiği üzere;
a) Kuruluş izini alan irtibat büroları, vergi dairesine kayıt belgesinin bir örneğini en geç 1 ay içinde Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü'ne gönderirler. Bürolar, adres değişikliği durumunda yeni adreslerini en geç 1 ay içinde genel müdürlüğe bildirirler.
b) İrtibat bürolarınca, her yıl en geç mayıs ayı sonuna kadar, büronun geçmiş yıl faaliyetleri hakkında, anılan yönetmeliğin ekindeki (Ek-4)'de yer alan "İrtibat Bürolarının Faaliyetlerine İlişkin Bilgi Formu" doldurularak Hazine Müsteşarlığı'na (TC Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü İnönü Bulvarı No:36 06510 Emek/ Ankara adresine) gönderilir. Bu müracaatlara, büronun geçmiş yıl harcamalarının yurt dışından gönderilen dövizlerle karşılandığına ilişkin belgeler eklenir.
4875 sayılı kanunda, yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşları da "yabancı yatırımcı" sayıldığı için, bunların ortak oldukları şirketlerde de yukarıda sayılan bildirimlerin yapılması gerekmektedir.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, mayıs ayı sonuna kadar yapılması gereken bildirimlerin ilgili formlar doldurulmak, kaşe ve imza tatbik edilmek suretiyle hazırlanıp gönderilmesi unutulmamalıdır.