Yabancı kontrollü işletmelerde üretimin sadece yüzde 4.5'i ileri teknolojiye dayalı üretim
Yabancı kontrollü işletmeler deyimi, yurt içinde faaliyet gösteren, ancak doğrudan veya dolaylı olarak yurt dışından kontrol edilen işletmeler için kullanılıyor.
Genelde biz bunları “yabancı sermayeli" işletmeler olarak adlandırıyoruz.
Üretim değerine göre Türkiye'de sanayi ve hizmet sektöründeki tüm işletmelerde, yabancı kontrol oranı yüzde 14.1 oranında.
Ülke genelinde 2015 yılında gerçekleşen toplam üretimin (Yerli ve yabancı sermayeli kuruluşların toplam üretiminin) yüzde 2.4'ü Alman, yüzde 1.7'si ABD ve yüzde 1.6'sı Fransız sermaye gruplarının kontrolünde.
Yabancı kontrollü girişimlerin toplam üretiminde(Sadece yabancı sermayeli kuruluşların toplam üretiminde) ise, Alman sermayeli girişimlerin payı yüzde 17.1, Amerikan sermayelilerin yüzde 12.0, Fransız sermayelilerin yüzde 11.1, Hollanda sermayelilerin yüzde 7.4, İngiliz sermayelilerin yüzde 7.2 oranında.
Yabancı kontrollü işletmelerin toplam üretimlerinde imalat sanayi üretiminin payı yüzde 15.8. İmalat sanayi toplam üretiminde yabancı sermayeli işletmelerin gıdadaki payları yüzde 11.7, içecekteki payları yüzde 24.7. Tütün ürünlerindeki payları yüzde 84.7, kimyasal ürünlerindeki payı yüzde 38.8, motorlu kara taşıtlarındaki payı yüzde 44.8 oranında. Toptan ticarette yabancı kontrollü işletmelerin payı yüzde 27.4, perakendede yüzde 11.9 oranında.
Bekleyişimiz yabancı kontrollü işletmelerin yüksek teknolojiye dayalı üretime yönelmeleri.
Ne var ki yabancı kontrollü işletmelerin üretimlerinin sadece yüzde 4.5'i yüksek teknolojiye dayalı üretim.
Yabancı kontrollü işletmelerin üretimlerinin yüzde 23.4'ü düşük, yüzde 17.5'i orta düşük teknolojiye dayanıyor. Üretimin yüzde 64.7'si orta yüksek teknolojili üretim. Yabancı sermayenin ülkede daha çok yatırım yapmasını bekleriz.
"Yabancı sermaye gelsin. Teknoloji getirsin. Fabrika kursun. Bizim üretemediklerimizi üretsin" deriz.
Türkiye'de otomotiv sanayinde yabancı sermayeli işletmelerin ağırlığı var. İstihdam, yan sanayi konularında katkıları büyük. İhracat gerçekleştiriyorlar. Göreceli olarak bizim için önemli ama, karşılaştırmalı olarak otomotiv sanayindeki yabancı sermayeli kuruluşların bile katkıları sınırlı. Örnek, İspanya, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Meksika gibi ülkelerdekine benzer bir yapılanma gerçekleştirilemedi.
Yabancı sermayeyi cezp etmede uzun yıllar pasif davrandık. Kim gelirse gelsin dedik. Yabancı sermaye temizlik malzemesi, gıda gibi iç talebi büyük sektörlerde güçlendi. Aktif politikaya geçtiğimizde ise dış pazar şartları değişti. Yıllardır ekonomik büyüklükte, ileri teknolojiye dayalı proje özlemi ile günleri geçiriyoruz.