Yabancı bakıcı dönemi bitti mi?
Bir süredir satır aralarında yabancı dadıların, bakıcıların ve hatta kaçak çalışanların artık vize sorunu yaşayacaklarını okuyoruz.
Bugün (1 Şubat 2012) itibariyle yürürlüğe giren yeni uygulamaya göre, 5683 sayılı Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun'da belirtilen vize muafiyet süresi veya vizede belirtilen kalış süresi 90 gün iken, 180 gün zarfında 90 gün olarak uygulanmak üzere değiştirilmiştir. Artık bir yabancı uyruklu kişi 90 gün Türkiye'de kaldıysa, yurtdışında da 90 gün kalması gerekecek. Bu da 90 gün ülkemizde kaldıktan sonra yurtdışına bir iki gün çıkış yapıp yeniden Türkiye'ye gelemeyeceklerini ifade ediyor.
5683 sayılı Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun kapsamında 2011 yılı Haziran ayından itibaren İl emniyet müdürlüklerine Türkiye'de ikameti (kendi evi veya kiralık evi) olanlara ilişkin 6 aylık ikamet etme izni verme yetkisi verilmiştir. Türkiye'de 90 günden fazla kalmak isteyenler vizelerinin bitimini takiben 6 ay daha ikamet izni alabileceklerdir. Belli şartlara sahip olanlar için bu süre daha da uzun olabilmektedir.
24 Ekim 2011 tarihinde yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu'nun 28094 Sayılı Kararı ile 5683 sayılı Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun'da belirtilen vize muafiyet süresi veya vizede belirtilen kalış süresi 90 gün iken, 180 gün zarfında 90 gün olarak uygulanmak üzere değiştirilmiştir. Karar 01.02.2012 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Yapılan bu değişiklik belli ülke vatandaşlarına yönelik olmayıp genel bir düzenlemedir.
Bu karar uyarıca 01.02.2012 tarihinde ülkemize giriş yapan bir yabancı 90 gün kalıp, 30.04.2012 tarihinde ülkesine dönmek zorundadır. Türkiye'den ayrıldığı tarihten ancak 90 gün sonra 29.07.2012 tarihinde tekrar giriş yaparak 90 gün daha kalabilecektir.
6 aylık ikametlerin il emniyet müdürlüklerince verilmesi ve ikamet konusunda sağlanan kolaylıklarla turistik amaçlı Türkiye'de uzun süre kalanlara imkan sağlanmış olacak, bu sayede çalışmak isteyen yabancıların başvuru yapmaları kolaylaşacaktır.
***
Yabancı çalıştırmak isteyenlerin yapması gerekenler
Ev hizmetlerinde yabancı işçi çalıştırmak isteyen kişilerin yabancının kendi ülkesindeki Türkiye Cumhuriyeti konsolosluğuna yapacağı başvuruyu takiben Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na yabancıyı çalıştırmak üzere çalışma izni talebinde bulunmaları gerekmektedir. (Yabancının ülkemizde 6 aylık ikametinin bulunması durumunda başvuru işveren tarafından direk Çalışma Bakanlığı'na yapılabilir. Bu durumda konsolosluk başvurusu gerekmez. ) Bakanlık, İçişleri ve Dışişleri Bakanlığı'nın da görüşlerini alarak yaptığı değerlendirme sonucu çalışma izni talebinin uygun bulunması halinde yabancıya başvuran işverenin yanında çalışmak üzere çalışma izni verecektir. Çalışma izni verilen yabancı çalışma vizesi ile ülkeye girerek çalışabilecektir. Çalışma izinleri ilk seferinde 1 yıllık verilmekte olup işverenin talebi halinde önce 2 yıl, daha sonra 3'er yıllık olarak uzatılabilecektir. Yabancı çalıştıran işveren yabancıya asgari ücretin 1.5 katı tutarında ücret ödeyerek pirim ve vergi kesintilerini SGK ve vergi dairesine yatırmakla sorumludur. Bazı özellikli mesleklerde ücretlerin daha fazla olması da söz konusudur.
01.02.2012 tarihinde yürürlüğe girecek yeni vize rejimi kaçak çalışmanın önlenmesine katkı sağlayacaktır. Ülkemizde özellikle ev hizmetlerinde, hasta ve çocuk bakımında çok sayıda kaçak işçinin çalıştırıldığı bilinmektedir. Daha önce üç aylık vize ile gelip, üç ay sonunda ülkelerine giriş - çıkış yaparak bir-kaç gün sonra tekrar Türkiye'ye girmek suretiyle yapılan ve yaptırılan kayıtdışı çalışma imkanı ortadan kalkmış olacaktır. Sanırım bu yeni uygulama ile yabancı kaçak işçi çalıştırma dönemi bitecek veya en aza inecek. Bu arada çalışma izni alanların sigorta primi de yatıracaklarını hatırlatmalıyız.