Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi
Dr. Numan Emre ERGİN - Mazars Denge Vergi Hizmetleri Ortağı, Yeminli Mali Müşavir
2017 yılında 6824 sayılı yasayla Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 121. maddesinde yapılan değişiklik ile vergisini düzenli ödeyen mükelleflerin ödeyecekleri gelir ve kurumlar vergisinde 1 Ocak 2018’den itibaren indirim yapan bir düzenleme yapılmıştır. 301 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile de vergi indiriminin nasıl uygulanacağına dair açıklamalar yapılmıştır. Kurumlar vergisi beyannamelerinin verilmesinin son günü olan 25 Nisan tarihine çok az bir zaman kala söz konusu vergi indiriminin uygulamasına dönük bazı açıklamaların yapılmasında fayda bulunmaktadır.
Söz konusu düzenlemeye göre ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç olmak üzere kurumlar vergisi mükellefleri kanunda belirlenen şartları sağlamaları halinde yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesapladıkları verginin %5’ini, ödemeleri gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirebileceklerdir. Bu durumda indirimden yararlanabilen kurumlar vergisi mükellefleri açısından kurumlar vergisi oranı 1 puanlık bir düşüşle % 19 olmaktadır. Bununla birlikte, yasada indirim konusu yapılabilecek tutara 1 milyon TL’lik bir sınır getirilmiş olup, hesaplanan indirim tutarı bu tavanı aşamayacaktır. Vergi indiriminden yararlanabilmenin şartları ise şunlardır:
1) İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannameleri kanuni süresi içerisinde verilmiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergiler de kanuni süresi içerisinde ödenmiş olmalıdır. Dolayısıyla, 2017 yılına ilişkin verilen kurumlar vergisi beyannamesinde bu imkandan yararlanabilmek için 2015, 2016 ve 2017 yıllarında vergi dairesine verilmesi gereken bütün vergi beyannamelerinin zamanında beyan edilmiş ve tahakkuk eden bütün vergilerin zamanında ödenmiş olması gerekir. Uygulamada beyannamede matrah çıkmaması durumunda, beyannameye ilişkin damga vergisinin unutma nedeniyle zamanında ödenmediği veya geç ödendiği durumlar olabilmektedir. Bu gibi hallerde vergi indiriminden yararlanılması söz konusu olamayacaktır. Diğer taraftan, kanuni süresi içerisinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak, kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler beyan edilen verginin kanuni süresinde ödenmesi şartıyla vergi indiriminden yararlanılmasına engel teşkil etmeyecektir.
2) İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıl içerisinde haklarında beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmamalıdır. Tarhiyat olması halinde bu tarhiyatın kesinleşmesi beklenmeden indirimden yararlanılamayacaktır.
3) Vergi indiriminin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla vergi aslı (vergi cezaları dâhil) 1.000 TL'nin üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması gerekmektedir.
4) Vergi indiriminin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında Vergi Usul Kanunu'nun 359'uncu maddesinde sayılan fiillerin işlenmemiş olması gerekmektedir. Bu durum, özellikle piyasada naylon fatura olarak bilinen sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyen ve kullananları ilgilendirmekte olup son 4 dört yıl içinde haklarında bu yönde bir tespit bulunan mükellefler indirimden yararlanamayacaktır.
Vergi indiriminin nasıl uygulanacağına gelirsek; beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinin %5'i oranında hesaplanan vergi indirimi tutarı öncelikle bu beyanname üzerinden ödenmesi gereken kurumlar vergisinden indirilecektir. Vergi indirimi tutarının ödenmesi gereken vergiden fazla olması halinde ise kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilecektir. Bu süre içerisinde mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade edilmeyecektir.
Vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin, öngörülen şartları taşımadığının sonradan tespiti veya indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda herhangi bir vergiye ilişkin beyanların gerçek durumu yansıtmadığının indirimden yararlanıldıktan sonra tespiti üzerine yapılan tarhiyatların kesinleşmesi hâlinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilecektir.