Vergileri kim ödüyor, paralar nereye harcanıyor?

Maliye Bakanlığı’nın vergi dairelerinin kapısında “Ödediğiniz vergiler size hizmet olarak dönecektir?” yazıyor.

Bu ülkede vergi vermeyen tek kişi yok. Kimileri beyanname doldurarak, doğrudan vergi veriyor. Ama çoğumuzun vergisi ya kaynakta kesiliyor. Ya da harcamanın içinde oluyor.
Örneğin maaşın, ücretin vergisini işveren kesiyor. Faizin vergisini bankalar kesiyor. Bakkaldan, marketten alınan maydanozun, tuzun, soğanın, domatesin vergisini satıcı kesiyor. Bu tür vergilere dolaylı vergi deniliyor.

Bir yılda bu ülkede yaşayanlar ne kadar vergi ödedi, bu vergilerle neler yapıldı sorusunun cevabı “Maliye Bakanı’nın açıkladığı 2014 yılı gelir-gider bütçesinde.”
2014'te devletin geliri 426 milyar TL, gideri 448 milyar TL oldu. Gider ile gelir arasında 22 milyar TL fark var. Bu büyüklükteki bütçe açığı da borçlanılarak kapatıldı.

Devletin toplam 426 milyar TL'lik gelirinin 352 milyar TL'lik bölümü, yüzde 83’ü vergi gelirleri. Vergi gelirlerinin oranı ekonominin canlılığına bağlı olarak bazı yıllar yükselir, bazı yıllar azalır.
Genelde 100 TL'lik vergi gelirinin kabaca 25 TL'si doğrudan vergilerden, kişilerin ödediği gelir vergisinden, şirketlerin ödediği kurumlar vergisinden gelir.

Kabaca 25 TL'lik toplam gelir ve kurumlar vergisinin 18 TL'si gelir vergisinden oluşur ama gelir vergisinin 16 TL'si kaynakta ödeyenin rızası olmadan kesilen gelir vergisidir. Beyanname ile gönüllü olarak kişilerin ödediği gelir vergisi, toplam 100 TL verginin 2 TL'si kadardır.
Verginin büyük bölümü alış verişte, halkın tamamı tarafından ödenir. Maydanoz, soğan, patlıcan alınırken ödenen KDV, toplam 100 TL verginin 10 TL'sini, ithal edilen mallardan alınan KDV de 100 TL verginin 18 TL'sini oluşturuyor. 

Toplam100 TL verginin 22 TL'si ÖTV’den (Özel Tüketim Vergisi’nden) gelir. ÖTV toplamı içinde yer alan, petrol vergilerinin toplam 100 TL vergi içindeki ağırlığı 12 TL, motorlu taşıt araçları vergilerinin ağırlığı 3 TL.  İçeceklerden ve tütünden alınan vergilerin ağırlığı 7 TL'dir.
Gelelim Devlet  Baba’nın büyük bölümünü vergi olarak topladığı, biraz da borçlanarak 100 TL'ye tamamladığı harcamaların  nerelere  gittiğine.

2014 yılında Devlet Baba’nın kabaca toplam 100 TL harcamasının 12 TL'si borç faizlerine gitti. Kaldı geriye 88 TL. 88 TL'nin kabaca 30 TL'si devlette çalışan personelin maaş ve sosyal yardım harcamalarına gitti. 9 TL ile devlet mal ve hizmet aldı. 12 TL yatırım harcaması yaptı. 17 TL sağlık yardımı, emekli maaşı ödemesi, sosyal yardım için kullanıldı. 9 TL'si ile devlet işverenleri desteklemek için çalışanların SSK ödemelerini karşıladı. Tarıma sadece 9 TL'cik ayrıldı. 39 TL ise mahalli idarelere ve belediyelere ödendi.

Özetle eskiden toplanan vergilerin büyük kısmı faize giderdi. Şimdi kamu personeline maaş ve ücret olarak gidiyor. Daha sonra da emekli ödemeleri, sosyal güvenlik kurumları açıkları kapatılıyor.

Mahalli idarelere yardım ediliyor. Devletin mal ve hizmet satın alması için ve yatırımlar için kullandığı toplam imkanlarla tarıma yapılan desteğin tutarı, toplam harcamaların giderek daha azını teşkil eder hale geliyor.