Vergileme ve doğru adresin önemi

VERGİNİN GÜNDEMİ / Akif Akarca [email protected] Dr.Mehmet Şafak [email protected] Bilindiği gibi ticari, sınai ve mesleki faaliyete başlayanlar işe başlamadan önce vergi dairelerine başvurarak mükellefiyet tesis ettirirler. Bunlar dışında ücretliler, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı elde edenler ve zirai faaliyette bulunanların işe başlamalarını bildirmeleri gerekmemektedir. Bunların ikametgahlarının bulunduğu yer vergi dairelerine beyannamelerini vermeleri; bu beyannamede adreslerini ve iletişim bilgilerini göstermeleri gerekir. Kişilerin ticari, sinai veya mesleki faaliyete başlanmaları veya elde etmiş oldukları herhangi bir gelir ya da kazanç dolayısıyla vergi dairelerine kayıt yaptırmaları ve vergi kimlik numarası almaları ile mükellefiyet başlar. Vergi dairesi-mükellef ilişkisi bundan sonra devamlı bir ilişkidir. Bu ilişkinin sağlıklı yürümesi mükelleflere ait adres ve diğer iletişim bilgilerinin doğru olmasına bağlıdır. Mükelleflerin vergi daireleri ile sürekli iletişim halinde olması işlemlerin, hızlı ve noksansız olmasını sağlar ve ileride doğabilecek sorunların önlenmesinde yardımcı olur. Vergi dairelerince mükellef dosyaları üzerinde yapılan çalışmalar veya memurlar tarafından yapılan yoklamalar sonucunda mükelleflerce yerine getirilmesi gereken ödevlerdeki eksikliklerin tespiti halinde, vergi kanunlarında öngörülen birtakım işlemlerin yapılması gerekebilir. Vergi dairelerindeki bu tür işlemlerin daha hızlı ve noksansız yürütülmesi adreslerin vergi dairesine zamanında ve doğru olarak bildirilmesi ile mümkün olur. Adres değişikliğinin bildirilmesi Mükelleflerin bilinen iş veya ikamet yeri adreslerinde herhangi bir değişiklik olması halinde yeni adreslerini vergi dairelerine bir ay içinde bildirmeleri gerekir. Adres değişikliği bir yerden diğer bir yere nakil suretiyle olabileceği gibi aynı yerdeki cadde, sokak veya kapı numarasının değişmesi şeklinde de olabilir. Adres değişikliği vergi dairesi değişikliğini de gerektiriyor ise mükelleflerin yeni vergi dairesine veya ayrıldıkları vergi dairesine 1 aylık süre içerisinde, başvurmaları gerekmektedir. Farklı vergi daireleri yetki alanı içinde ilave işyeri açılması veya adres değişikliği nedeniyle yeni mükellefiyet tesisi halinde ilk işe başlamada ibraz edilen belgeler ile tüzel kişilerde adres değişikliğine ilişkin yönetim kurulu kararı yeni vergi dairesine ibraz edilmelidir. Adres değişikliğinde vergi levhası eski vergi dairesince geri alınmaz. Değişen bilgilerin üzeri okunacak şekilde çizilmek ve yenisi yazılmak suretiyle, yeni vergi levhası onaylatma dönemine kadar kullanılmaya devam edilir. Bilinen adresler ve tebliğ Tebliğ; vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların vergiyle ilgili yetkili makamlar tarafından mükellefe yazı ile bildirilmesidir. Vergi dairelerince yapılan çeşitli çalışmalar neticesinde ya da mükelleflerce kanuni süresinden sonra verilen beyanname veya bildirim üzerine, vergi dairesince düzenlenen vergi ceza ihbarnameleri, vergi borcu olan mükellef adına düzenlenen ödeme emirleri, vergi incelemeleri için defter ve belge ibrazına yönelik yazılar vs. gibi pek çok belge, mükelleflerin bilinen adreslerine tebliğ için gönderilir. Bu evraklar, ancak vergi dairesinde "doğru ve ulaşılabilen" adresi olan mükelleflere tebliğ edilebilir. Vergi dairelerince kendilerine tebliğ yapılabilen mükellefler, lehlerine veya aleyhlerine yapılan işlemlerden haberdar olurlar. Aksi bir durumun söz konusu olması halinde, mükellefler, yapılan ya da yapılması gereken işlemlerden haberdar olamayacakları gibi sürenin geçmesi nedeniyle yararlanabilecekleri birtakım haklarını da kaybedebileceklerdir. Vergi dairelerince düzenlenen bu belgeler ve yazılar mükelleflerin bilinen adreslerine tebliğ edilmek üzere posta aracılığıyla taahhütlü olarak veya memur eliyle gönderilir. Tebliğin ilan yoluyla yapılacağı haller Tebliğler, adresi bilinmeyen veya ulaşılamayan mükelleflere ilan yoluyla yapılır. İlan yoluyla tebligat yapılacak durumlar aşağıda olduğu gibidir. - Mükellefin adresi hiç bilinmezse, - Mükellefin bilinen adresi yanlış veya değişmiş olur ve bu yüzden gönderilen evrak geri gelirse, - Başka nedenlerden dolayı posta ile tebliğ yapılamazsa, - Yabancı ülkelerde bulunanlara tebliğ yapılamazsa. Sayılan bu hallerin mevcut olması durumunda vergi dairesi tebliğ edilmesi gereken belgeyi ilan yolu ile tebliğ ederek gereken yasal işlemleri yapar. Vergi daireleri için bilinen adresler - Mükellef tarafından işe başlamada bildirilen adresler, - Adres değişikliğinde bildirilen adresler, - İşi bırakmada bildirilen adresler, - Vergi beyannamelerinde bildirilen adresler, - Yoklama fişinde tespit edilen adresler, - Vergi mahkemesinde dava açma dilekçelerinde ve cevaplarında gösterilen adresler, - Yetkili memurlar tarafından bir tutanakla tespit edilen adresler (tutanakta mükellefin imzası bulunmak zorundadır.) . Vergi dairesince mükelleflere yapılacak tebligatlarda veya yazışmalarda bilinen ve dikkate alınan en son adres, en yeni tarihli adrestir. Süre bakımından adresin önemi Mükellefler, vergi dairesince adlarına düzenlenen vergisel işlemlerle ilgili belgeleri, doğru adres sayesinde tebliğ aldıktan sonra vergi kanunları ile kendilerine tanınmış birtakım haklara sahip olurlar. Mükelleflerin, mali yükümlülüklerini yasal sürelerde yerine getirmemeleri nedeniyle ikmalen, re'sen veya idarece yapılan tarhiyat üzerine adlarına vergi/ceza ihbarnamesiyle tarh edilen vergi, resim, harç ve kesilen cezalar için mükellefler, uzlaşma, cezada indirim ya da dava açma gibi haklarını kullanabilirler. Söz konusu haklarını kullanabilmeleri için geçerli olan sürenin başlangıcı, vergi/ceza ihbarnamesinin mükellefe tebliğ edilebildiği durumda, tebliğ tarihini izleyen günden itibaren başlar. Belgelerin mükellefe tebliğ tarihi bu anlamda büyük önem taşımaktadır. Mükellefler, iletişim kurulacak adreslerini vergi dairesine süresinde ve doğru olarak bildirmemeleri halinde yukarıda sözü edilen birtakım haklardan yararlanma imkanlarını, sürenin geçmesi nedeniyle kaybederler. Bu da hem mükelleflerin hak kaybı nedeniyle mağdur olmalarına, hem de vergi dairesindeki işlemlerin uzamasına neden olur. Mükelleflere yapılacak tebliğ üzerine işlemeye başlayan, hakkın kullanılabileceği bazı süreler - Cezada indirim talebinde bulunabilmek için vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün, - Uzlaşma talebinde bulunabilmek için vergi/ceza ihbarnamesinin mükellefe tebliğ tarihinden itibaren 30 gün, - Vergi mahkemesinde dava açabilmek için vergi/ceza ihbarnamesinin mükellefe tebliğ tarihinden itibaren 30 gün, - Uzlaşmaya başvurulmuş ve uzlaşmanın sağlanamamış olması halinde dava açma süresi dolmuş ya da sürenin dolmasına 15 günden az bir süre kalmışsa, dava açma süresi; uzlaşmanın sağlanamadığına ilişkin tutanağın tebliğ tarihinden itibaren 15 gün, - A.A.T.U.H.K. (6183 sayı kanun) uyarınca ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz işlemleri ile ödeme emirlerine karşı dava açma süresi 7 gün. Söz konusu sürelerin geçmesi halinde mükellefler kanunen kendilerine tanınmış birtakım haklarını kaybederler. Doğru adres bildirimi Mükellefler tarafından bildirilen adreslerde mahalle, cadde ve sokak isimleri kısaltmalar kullanılmadan tam ve açık bir şekilde belirtilmelidir. Mükellefe ulaşılabilecek tüm telefon numaraları ve varsa elektronik posta adresi de dilekçede yer almalıdır. Anonim şirketlerde yönetim kurulu başkan ve üyelerinin, limited şirketlerde şirket müdürü ve şirket ortaklarının açık adresleri vergi dairelerine bildirilmelidir.