Vergi Usul Kanunu'na muhalefet ve mal varlığına el koyma

Lüks yaşantıları ile dikkati çeken sosyal medya fenomeni evli çift hakkında malvarlıklarıyla ilgili çok sayıda iddia dile getirilmiş ve iddialar neticesinde haklarında başlatılmış olan soruşturma kamuoyunun dikkatini çekmiş bulunmaktadır.

Konuya ilişkin olarak Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yapılmış olan 22.10.2023 tarihli yazılı açıklamada, ‘şüpheliler hakkında 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Önlenmesi, 213 Sayılı Vergi Usul Kanununa muhalefet, 7258 Sayılı Kanuna muhalefet’ suçlarından dolayı soruşturmaya başlanıldığı ve CMK 128. madde kapsamında şüphelilerin malvarlıklarına el konulduğu açıklanmıştır. Mal varlığına el koyma uygulamasını Vergi Hukuku ve CMK açısından ele almaya çalışacağız.

Vergi hukukunda malvarlığına el koyma

Vergi hukukunda malvarlığına el koyma ile ilgili olarak ‘ihtiyati haciz’ müessesesi uygulanmakta olup, söz konusu düzenleme kamu alacağını güvence altına almak amacıyla 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 13 ve devam eden maddelerinde düzenlenmiştir.

İhtiyati haciz, kamu alacağının ödenmesini güvence altına almak amacıyla, kamu borçlusunun bazı mal, alacak ve haklarına idari bir kararla el konulmasıdır. Kanunun 13. Maddesinde ‘borçlunun belli ikametgahı yoksa, borçlu kaçmışsa veya kaçması, mallarını kaçırması ve hileli yollara sapması ihtimalleri varsa’ şeklinde şartlar sıralanarak bu şartlardan birinin olması halinde ihtiyati haciz kararı alınabileceği hükme bağlanmıştır.

6183 sayılı Kanunun 13. maddesine istinaden ihtiyati haciz kararı verme yetkisi alacaklı amme idaresinin mahalli en büyük memuruna aittir. Vergi kanunlarının uygulanmasında mahalli en büyük memuru, Vergi Dairesi Başkanlığının kurulduğu yerlerde Vergi Dairesi Başkanı, Vergi Dairesi Başkanlığının kurulmadığı illerde ise Vergi Dairesi Müdürüdür.

Ceza Muhakemesi Kanunu açısından el koyma

 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunun 128. Maddesine göre; soruşturma veya kovuşturma konusu suçun işlendiğine ve bu suçlardan elde edildiğine dair somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebebi bulunan hallerde, şüpheli veya sanığa ait; Taşınmazlara, Kara, deniz veya hava ulaşım araçlarına, Banka veya diğer malî kurumlardaki her türlü hesaba, Gerçek veya tüzel kişiler nezdindeki her türlü hak ve alacaklara, Kıymetli evraka, Ortağı bulunduğu şirketteki ortaklık paylarına, Kiralık kasa mevcutlarına, Diğer malvarlığı değerlerine, el konulabilir.

Somut olarak belirlenen taşınmaz, hak, alacak ve diğer malvarlığı değerlerinin şüpheli veya sanıktan başka bir kişinin zilyetliğinde bulunması halinde dahi, el koyma işlemi yapılabilir. El koyma kararı alınabilmesi için ilgisine göre Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sermaye Piyasası Kurulu, Mali Suçları Araştırma Kurulu, Hazine Müsteşarlığı ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumundan, suçtan elde edilen değere ilişkin rapor alınır.

Gerek Vergi Hukuku gerekse Ceza Muhakemesi Hukuku düzenlemeleri çerçevesinde, sosyal medya fenomeni olan evli çiftin mallarına el konulması işleminde Savcılık tarafından el konulma kararı verilmeden önce suçtan elde edildiği düşünülen gelirlerin değer tespiti için Mali Suçları Araştırma Kurulu tarafından bir rapor düzenlendiği ve haklarında vergi incelemelerinin devam ettiği anlaşılmaktadır. Soruşturma ve incelemeler neticesinde suç unsuru olup olmadığı ve vergi kanunlarına muhalefet edilip edilmediğini hep birlikte göreceğiz.