Vergi mahremiyetini ihlal sayılmayacak haller ve yeni düzenlemeler

Bilindiği gibi Vergi Usul Kanunu’nun 5’inci maddesinde sayılan kimseler (memurlar, bilirkişiler gibi) görevleri dolayısıyla, mükellefin ve mükellefle ilgili kimselerin şahıslarına, muamele ve hesap durumlarına, işlerine, işletmelerine, servetlerine veya mesleklerine müteallik olmak üzere öğrendikleri sırları veya gizli kalması lazım gelen diğer hususları ifşa edemezler ve kendilerinin veya üçüncü şahısların çıkarına kullanamazlar. Yasak bu kimseler, görevlerinden ayrılsalar dahi devam eder. 
Ancak, vergi güvenliğini sağlamak amacıyla Gelir Vergisi mükellefl erinin yıllık gelir vergisi, sermaye şirketlerinin kurumlar vergisi beyannamelerinde gösterdikleri matrahları (zarar dahil) ve beyanları üzerinden tarh olunan gelir ve kurumlar vergileri ile mükellefl erin ad ve unvanları, bağlı oldukları vergi dairelerince beyannamelerinin verildiği yıl içinde dairenin münasip yerlerine asılacak cetvellerle ilan olunur. Mükellefin bağlı bulunduğu teşekkül varsa, bu ilan orada da yapılır. 

Mükelleflerin vergi tarhına esas olan beyanları, kesinleşen vergi ve cezalan ile vadesi geçtiği halde ödenmemiş bulunan vergi ve ceza miktarları Maliye Bakanlığı’nca açıklanabilir. Maliye Bakanlığı bu yetkisini mahalline devredebilir. Ayrıca, kamu görevlilerince yapılan adlî ve idarî soruşturmalar ile ilgili olarak talep edilen bilgi ve belgeler ile bankalara, yapacakları vergi tahsiline yönelik bilgiler verilebilir. Bu bilgilerin verilmesine ilişkin usul ve esaslar ,açıklanacak asgari tutar Maliye Bakanlığı’nca belirlenir. 

Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenledikleri veya kullandıkları vergi inceleme raporuyla tespit olunanların, kanunla kurulmuş mesleki kuruluşlarına ve 3568 sayılı Kanun’la kurulan birlik ve meslek odalarına bildirilmesi vergi mahremiyetim ihlal sayılmaz. Bu takdirde kendilerine bilgi verilen kişi ve kurumlar da bu maddede yazılı yasaklara uymak zorundadırlar. Maliye Bakanlığı bilgilerin açıklanmasıyla ilgili usulleri belirlemeye yetkilidir. 

Gelir Vergisi mükellefl eri (Kazancı basit usulde tespit edilenler dahil) ile sermaye şirketleri her yıl ayıs ayının son gününe kadar vergi tarhına esas olan kazanç tutarları ile bunlara isabet eden vergi miktarlarını gösteren levhayı almak zorundadırlar. İlan ve levhalara ilişkin diğer hususlar Maliye Bakanlığınca belli edilir. 

Bu hükmün Maliye Bakanlığına verdiği yetki uyarınca, ikmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlar dolayısıyla kesinleşen vergiler ve cezalar ile vadesi geçtiği halde ödenmemiş vergi ve cezaların açıklanmasına ilişkin usuller esas olarak 293 Seri No.lu VUK Genel Tebliği ile belirlenmiştir. 24.09 2014 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 440 No.lu VUK Genel Tebliği ile de yeni değişiklikler yapılmıştır. 

Maliye Bakanlığı’nca açıklanacak bilgiler ve açıklama usulü 

■ İkmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlar dolayısıyla kesinleşen vergiler ve cezalar 
İkmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergiler ile bu tarhiyatlara ilişkin olarak kesilen cezalar, kesinleşmeleri halinde açıklanacaktır. Tarhiyatların dava konusu yapılması halinde kesinleşme, yargı yolunun tükenmesi halinde gerçekleşecektir. 

Her yıl 31 Mayıs tarihi itibariyle kesinleşen vergi ve cezalar açıklamaya konu edilecektir. Açıklanacak tutarın tespitinde 1 Haziran-31 Mayıs döneminde kesinleşen tarhiyatların toplamı dikkate alınacak, vergi, fon payı ve ceza tutarlarının yanı sıra gecikme faizi de göz önünde bulundurulacaktır. 

Açıklamada (hazırlanan listede) mükellefin adı, unvanı, vergi kimlik bilgileri, faaliyet konusu ile kesinleşen vergi ve ceza miktarına yer verilecek, ayrıca gecikme faizi tutarı da gösterilecektir. bilgileri içeren bir liste ile yapılacaktır. 

■ Vadesi geçtiği halde ödenmemiş bulunan vergi ve cezalar 
Vadesi geçtiği halde ödenmemiş bulunan vergi ve cezaların tespitinde aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulacaktır. 

■ Açıklayacak vergi idareleri ve vergi nev’i 
213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine tabi olup, sadece Maliye Bakanlığı’na bağlı vergi dairelerince takip ve tahsil edilen vergi, resim, harç, fon payı, vergi cezalar, gecikme faizi ve gecikme zamları açıklanacak bilgiler kapsamında olacaktır. 

■ Tutarın belirlenme esasları 
Açıklamaya konu alacak toplamı aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurularak tespit edilecektir. 
● Birden fazla vergi dairesinde mükellefiyet kaydı bulunan mükellefl erin açıklanacak borçlarının olup olmadığının belirlenmesinde bu vergi dairelerine olan borçlar birleştirilmeyecektir. Tutar itibariyle açıklama kapsamına giren alacaklar alacaklı vergi daireleri itibariyle ayrı ayrı dikkate alınacaktır. Açıklamaya konu alacak her bir vergi dairesi için ayrı ayrı dikkate alınacağından, belirlenen tutarın altında alacağı olan vergi dairesince mükellef hakkında açıklama yapılmayacaktır. 
● 31 Aralık tarihi itibariyle vadesi geldiği halde, takip eden takvim yılının 30 Haziran tarihi itibariyle ödenmemiş bulunan ve nev’i itibariyle açıklama kapsamına giren amme alacaklarının toplam tutan açıklanacak miktarın tespitinde dikkate alınacak ve bu alacaklara 30 Haziran tarihi itibariyle gecikme zammı hesaplanarak borç toplamına ilave edilecektir. 
● Açıklanacak amme alacağının miktarının tespitinde 6183 sayılı Kanun’un 48’inci maddesi uyarınca tecil edilip de tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olan alacaklar dikkate alınmayacaktır. 

Tecil şartlarının ihlal edilmiş olması halinde ise amme alacağının vade tarihi de dikkate alınarak belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde varsa borçlunun diğer borçları ile birlikte tecil şartlarını ihlal ettiği borcu da açıklama kapsamına alınacaktır. 

6183 sayılı Kanunun 48’inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince 30 güne kadar ödeme süresi verilen amme alacaklarından ödeme süresi bitmemiş olanlar da tecil edilmiş kamu alacağı gibi değerlendirilecektir. 

Açıklama tarihinden önce 6183 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinde sayılan teminatlardan “banka teminat mektubu” nu ilgili tahsil dairesine vermek suretiyle tecil talebinde bulunan ve açıklama tarihi itibariyle talepleri henüz değerlendirme aşamasında bulunan mükellefl erin, banka teminat mektubu ile teminat altına alınan borçlan açıklama kapsamına alınmayacaktır. 

● Mükellefin açıklamaya esas alman tutarın üzerinde borcu bulunmakla birlikte nakden veya mahsuben iade talebinin de bulunması halinde aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır. 

Nakden veya mahsuben iade yapılabilmesi için ilgili mevzuat gereğince istenilen belgelerin açıklama tarihinden önce mükellef tarafından eksiksiz olarak vergi dairelerine ibraz edilmiş olması gerekmektedir. 

Bu belgelerin tam olması koşuluyla nakden veya mahsuben iadesi talep edilen miktarın kesinleşip kesinleşmediğine bakılmaksızın borç toplamından düşülecektir. Kalan borç, Bakanlıkça belirlenen tutarın üzerinde ise açıklama kapsamına alınacaktır. 

Nakden veya mahsuben iade alacağı kesinleştiği anlaşılan mükellefl erden aranılan amme alacaklarına ilişkin mahsup işlemleri süratle yerine getirilecektir. 
● Mükellefin açıklamaya konu tutarın üzerinde borcu olup olmadığı tespit edilirken vergi sorumlusu olması dışında çeşitli kanunlarda yer alan sorumluluk müesseseleri nedeniyle asıl amme borçlusunun yanı sıra sorumlu olduğu tutar şahsi borçlarına ilave edilmeyecektir. 
● Ödeme emri tebliği ya da cebren takip ve tahsil muameleleri üzerine mükellef tarafından yaratılan ihtilafl ar sonucu açıklamanın yapılacağı tarihten önce verilmiş olan ve bu tarihe kadar geçerliliğini koruyan yürütmenin durdurulması kararlan uyarınca mükellef hakkında takibat yapılmasına imkan bulunmadığından bu durumdaki mükellefl erin borçları açıklamaya dahil edilmeyecektir.

 ■ Açıklamanın şekli 
Açıklama, borcu bulunan mükellefl ere ait bilgileri ihtiva edecek şekilde hazırlanan bir liste ile yapılacaktır. 

Listede; Mükellefin adı, soyadı veya unvanı, vergi kimlik numarası, esas faaliyet konusu, borç toplamı, açıklama, sütunları yer alacaktır. Ayrıca, liste alfabetik sıralama yapılmak suretiyle hazırlanacak ve her sayfasına müteselsil sıra numarası verilecektir. 

Listenin asılı olacağı süre içerisinde listede yer alan alacaklar ile ilgili olarak; ödeme yapılması, yargı mercilerince yürütmenin durdurulması karan verilmesi, herhangi bir nedenle açıklamaya konu kamu alacağının terkin edilmesi, hallerinde bu durum listenin “Açıklama” sütununda gösterilecektir.

Açıklamanın yapılacağı yer ve zaman 

Açıklanacak mükellefl ere ilişkin listeler her yıl 15 Temmuzda, bir ay asılı kalmak üzere, vergi dairelerinde herkesin kolayca görebileceği uygun yerlere asılır. Bu sürenin sonunda prosedürüne uygun olarak indirilir. Daha sonra bu listelerde yer alan bilgiler açıklanmaz. 
Bakanlıkça belirlenen tutarı aşan vergi borçları ayrıca, ağustos ayı içerisinde ,bir ay süreyle ayrıca Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde de yayınlanır.

2014 yılında yapılacak açıklamalar 

440 No.lu VUK Genel Tebliği ile 2014 yılında yapılacak açıklamalarla ilgili düzenleme yapılmıştır. Buna göre; 
◗ 2014 yılında yapılacak açıklamaların, Türkiye genelindeki vergi dairelerinde (vergi dairesinin ilan koymaya mahsus yerlerinde asılmak suretiyle) 10 Aralık 2014-25 Aralık 2014 tarihleri, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde ise 25 Aralık 2014-31 Aralık 2014 tarihleri arasında yapılması, 
◗ Açıklama kapsamına, her bir vergi dairesine 250 bin TL ve daha fazla borcu olan veya bu tutar ve üzerinde kesinleşen vergi ve cezası bulunan mükellefl erin alınması, 
◗ Yapılacak açıklamada, 31/12/2013 tarihi itibarıyla vadesi geldiği halde 30/11/2014 tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan ve nev’i itibarıyla 293 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile açıklama kapsamına alındığı belirtilen vergi ve cezalar ile 01/06/2013-31/05/2014 tarihleri arasında kesinleşen tarhiyatların dikkate alınması, 
◗ Açıklanacak bilgiler, açıklamanın yapılacağı yer ve diğer hususlarda 293 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile belirlenen esaslara uyulması, uygun görülmüştür.