Vergi indirimleri doğru mu?...

Geçtiğimiz 31 Ekim 2018 günü kamuoyunun önüne çıkan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, yılsonuna kadar 6 başlıkta KDV ve ÖTV indirimlerini devreye alacaklarını açıkladı.
Vergi indirimlerine ilişkin açıklama aynen şöyle idi:

“Bunlardan birincisi, konut satışlarında KDV oranlarında yüzde 18’den 8’e indirim uygulamasını devam ettiriyoruz. Bu uygulama 31 Ekim’de bitiyordu, yılsonuna kadar devam edecek. İkinci olarak, tapu harçlarının yüzde 4’ten 3’e indirilmesi uygulamasını da yılsonuna kadar devam ettiriyoruz. Üçüncü başlık da mobilya sektörü. Bu alanda KDV oranını yüzde 18’den 8’e indiriyoruz. Dördüncü başlığımız beyaz eşya sektörü. Bu alanda uygulanan ÖTV oranlarını yılsonuna kadar sıfıra indiriyoruz. Beşinci başlığımız 1600 cc altı motorlu araçlarda var olan ÖTV uygulamasında 15’er puanlık indirime gidiyoruz. Son olarak da ticari araçlarda KDV oranlarını yüzde 18’den yüzde 1’e indiriyoruz.”

Saydığı 6 başlıktaki uygulamanın, ekonominin hızlı şekilde hareketlenmesi, piyasanın canlanması için uygulanacağını bildiren Berat Albayrak, indirimlerle hem enflasyonla mücadele hem de istihdam noktasındaki güçlü duruşun devam etmesinin sağlanmasını amaçladıklarını dile getirdi.
Şimdi bu düzenlemelerin gerekçelerine ve muhtemel sonuçlarına bir göz atalım.

• Konut satışlarında KDV indirimi ve yine konut satışlarını desteklemeye yönelik tapu harçlarında indirim ne kadar yaraya merhem olacak?...

Bize göre bu düzenleme çok etkili olmayacak. Şöyle ki; kriz dönemlerinde hane halkı öncelikle gelecek beklentilerine göre hareket eder. Yani geleceği nasıl gördüğü önemlidir. Eğer gelecekle ilgili karamsar ise fiyatları ne olursa olsun konut alımına yönelmez. Dolayısıyla talebin artmaması nedeniyle KDV ve tapu harcı indirimi de işe yaramaz. Kaldı ki; son yıllarda konut fiyatlarındaki köpüğe bağlı olarak artan konut arzı, böyle göstermelik vergi indirimleriyle massedilemez.

• Mobilya sektöründe KDV indirimi nasıl bir etki yapacak?...

Unutmayalım ki; kayıtdışılığın yaşandığı önemli sektörlerden birisi olarak bu sektörde KDV indirimi çok pratik bir sonuç sağlayacak gibi görünmüyor. Öte yandan yukarıda belirttiğimiz hane halkının gelecek beklentileri mobilya alımı için çok daha geçerli. Yani gelecek beklentisi olumsuz olanların mobilya almasını beklemek saflık olacağına göre KDV indirimi de işe yaramayacak.

• Beyaz eşyada ÖTV’nin sıfırlanması ne anlama gelecek?...

Hem fiyatlarındaki uygunluk ve hem de hayatın ayrılmaz parçası olarak beyaz eşya kullanımının gerekliliği nedeniyle ÖTV indirimi bu piyasayı canlandıracak. Artan talep nedeniyle oran indirimine rağmen muhtemelen ÖTV hasılatı da artacak.

• Binek araçlarda ÖTV indirimi ve ticari araçlarda KDV indirimi piyasayı nasıl etkileyecek?...

Öncelikle araç ve konut talebindeki artışın sonsuz olmayacağını unutmayalım. Yani bu taleplerde sürekli artış beklemeyelim, hane halkının hep araç ve konut alacağını düşünmeyelim. Bunun dışında ticari hayattaki sıkıntıların özellikle ticari segmentteki araç talebini etkilediği ortada. Henüz piyasa açılmış değil. Hatta özellikle esnaf ve çiftçi zor durumda. Dolayısıyla bunlar da vergi oranları düşürüldü diye araç talep etmeyeceklerine göre söz konusu vergi indirimi de çok işe yaramayacak.

O halde 2 aylık vergi indirimleri ile neyin amaçlandığını anlamak çok kolay değil. Sanki 2 ay sonra kriz ortadan kalkacak!...

Bu arada acaba sadece yukarıda belirtilen sektörlerde kriz var diye mi vergi indirimleri yapıldı? Ya da başka sektörlerde kriz mi yok? Örneğin;

- Hazır giyim ve konfeksiyon sektörü,
- İnşaat sektörüne girdi sağlayan kesimler,
- Öğrencileri kapıda bırakan özel öğretim kurumları
- …
gibi kesimler ne olacak? Bunların canı yok mu?... Galiba “ağlamayana meme yok”.

Öte yandan daha mürekkebi kurumamış Yeni Ekonomik Program'nda (YEP) yer alan gereksiz vergi indirimlerinin olmayacağı yönündeki ifadenin de karşılıksız kaldığını belirtelim. Bu da yeni ekonomik programın inandırıcılığını sorgulamaya yok açıyor.
Yine de bekleyip sonuçlarını göreceğiz.