Vergi incelemesinde olanlarda matrah artırımı

Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İkişkin Kanun’un en önemli düzenlemelerinden birisi matrah ve vergi artırımı yapılmasına ilişkin düzenleme. 

Bu benim meslek hayatımdaki beşinci matrah ve vergi artırımı düzenlemesi. Matrah ve vergi artırımı yapılmasını düzenleyen kanunlar ve uygulama yılları şöyle: 1983/2801, 1992/3787, 2003/4811, 2011/6111, 2016/6736. Bir sonraki matrah artırımı da 2023 olabilir mi?

Matrah ve vergi artırımı ne sağlar?

Matrah ve vergi artırımı yapılması çok önemli bir avantaj sağlıyor. Matrah ve vergi artırımı yapılan vergilerde, ilgili yıllar için vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmasını engelliyor. Matrah veya vergi artırarak belli bir tutar ödeniyor, bunun karşılığında incelenmeme garantisi sağlanıyor. Bir bakıma sigorta.

Hangi vergiler için matrah ve vergi artırımı yapılabilir?

Matrah artırımı bütün vergiler ve bütün yıllar için yapılamıyor. Kanun’a göre matrah artırımı, 2011-2015 yılları için; gelir vergisi, kurumlar vergisi, katma değer vergisi ve bazı ödemelerle sınırlı olarak gelir ve kurumlar vergisi stopajı için mümkün.

İncelenmiş olanlar ve incelemede olanlar matrah artırımı yapabilirler mi?

Daha önce haklarında vergi incelemesi yapılanlar matrah ve vergi artırımı yapabilirler. Bu durumda, aynı dönem ve vergi için yeniden incelenmeme garantisi sağlanmış olur.

Kanun’un yayımı tarihi itibariyle incelemede olanlar da matrah ve vergi artırımı yapabilirler. 

Matrah artırımı yapılması devam eden incelemeleri nasıl etkiler?

Kanuna göre, 19 Ağustos 2016 tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri devam edecek. Matrah veya vergi artırımı yapılması incelemeyi otomatik olarak sonlandırmıyor. Ancak, artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemelerinin, eylül sonuna kadar sonuçlandırılamaması halinde, inceleme sonlanıyor. İncelemenin devamı ve tarhiyat olanaksız hale geliyor.

İnceleme süresinde tamamlanırsa ne olacak?

Kanun’un yayımı tarihi itibariyle incelenenlerin, inceleme tamamlanıp rapor vergi dairesi kayıtlarına girmeden önce matrah artırımında bulunmaları, artırılan matrahın incelemede bulunacak matrah farkından mahsup edilmesi olanağı sağlıyor.

Bu olanaktan yararlanmak için başvurunun zamanında yapılması önemli.

Mahsup işlemi nasıl yapılacak?

Matrah artıran bir şirket 19 Ağustos tarihinden önce incelemeye alınmışsa ve inceleme 30 Eylül tarihinden önce tamamlanmışsa, matrah artırımının zamanında yapılması koşuluyla, artırılan matrah bulunan matrah farkından düşülecek ve kalan tutar üzerinden tarhiyat yapılacak. Bulunan fark, artırılan tutardan daha küçükse, herhangi bir tarhiyat yapılmayacak. Benzer işlem vergi artırımı yapanlarda da vergi tutarları karşılaştırılarak yapılacak.

Matrah artırımı ne zamana kadar yapılabilir?

Matrah artırımı için ekim ayı sonuna kadar başvuru yapmak mümkün. Ancak yukarıda da belirtiğim gibi, incelemede olanlar açısından, inceleme raporu vergi dairesine teslim edilmeden artırım yapılması sonuçları açısından önemli.

Matrah artırımı yapmayanlar için başka olanak yok mu?

Yukarıda da belirttiğim gibi, kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanıldığı halde, bu tarihe kadar tamamlanamamış olan vergi incelemelerine devam edilecek. Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra tarh edilecek vergi, ceza ve gecikme faizi için kanunun 4. maddesinde ayrı bir düzenleme var. Bu düzenlemeye göre, inceleme ne zaman biterse bitsin, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı başvuruda bulunularak sağlanan olanaktan yararlanılabilir. Bu kapsamda olanların, tarh edilen verginin yarısı ile Yİ-ÜFE aylık değişim oranına göre hesaplanacak faiz tutarını ödemeleri durumunda, verginin kalan yarısı ile vergi aslına bağlı ceza tutarı ve gecikme faizi siliniyor.