Vergi inceleme elamanlarına açık mektup

Değerli dostlar,

Yüz yüze, tek tek sizlere mükelleflerin söylemekte güçlük çektiği bazı hususları eski bir meslek mensubu olmamın da verdiği haleti ruhiye ile paylaşayım istedim.

1. Defter ve belgeleri teslim alırken tutanak

Değerli dostlar, mükellefler sizden teslim ettikleri defter ve belgeler için teslim tutanağı istemekten çekiniyor. Çünkü tutanak talep ettiğinde terslenebiliyor.

Oysa böyle bir talebe gerek olmaksızın teslim edilen belgelerin bir teslim tutanağına bağlanması doğal akış içinde talep olmaksızın sağlanmalı.

Sadece şu an incelemekte olduğunuz şirketlerin kaçı için bu tutanağı tanzim ettiniz?

2. İncelemeye başlarken tutanak

Son zamanlarda giderek oturduğunu düşündüğümüz bu konuda da halen uygulamada standart bir yaklaşım görmüyoruz. Oysa yasada, incelemeye başlarken inceleme konusunun mükellefe izah edilmesi gereği ifade ediliyor.

3. Bilgi isteme yazıları

Değerli dostlar gerek inceleme sırasında, gerekse inceleme dışında istenen bilgiler bazen işletmelerde büyük iş yükleri yaratıyor. Bu durum yanlış anlaşılır endişesi ile sizlere seslendirilemeyebiliyor.

Bazen çok kısa zamanda, art arda, oldukça yüklü (hazırlığı zaman gerektiren) bilgi isteme yazılarıyla karşı karşıya kalıyoruz.

4. Tutanak taslağını paylaşmama

Sık rastladığımız en önemli sorun tutanak alınması aşamasında karşımıza çıkıyor. Tutanakta defter belgelerde yer alan hususların teyidi (adeta fotoğraf çekme) olduğu müddetçe sorun yok. Ama çoğu zaman tutanaklarda mükellefe sorulan sorulara ve mükellef tarafından konuya ilişkin yapılan açıklamalara da yer veriliyor. İşte mesele bu açıklamalarda yaşanıyor. Böyle bir açıklama isteniyorsa hangi sorular yöneltilecekse önceden paylaşılırsa mükellef de hazırlanır ve cevabını sunar.

Kısa bir zaman diliminde, sorulara muhatap edip, cevaplar alıp, sonrasında da bu cevapları inceleme raporunda dayanak olarak kullanıyor olmanın hukukiliği tartışılır geliyor.

Bırakın soru ve anında alınmaya çalışılan cevapları, bazen defterlere dayandırılan bilgilerde de tutanak tanzimi sırasında kısa zaman diliminde kontrol edilemediğinden hatalar çıkabiliyor.

5. YK başkanı ile görüşme ısrarı

Değerli dostlar, bazen incelemeye başlanırken "patronu veya yönetim kurulu başkanını göreceğim" ısrarı ile de karsılaşabiliyoruz.

Büyük bir şirketse YK başkanının konuyla ilgili bir bilgisi ve ilgisi, hatta yetkisi olmuyor. Haliyle de adamlar görüşmekten çekiniyor ve konuyla ilgili yetkili ve bilgili şirket yetkililerinin muhatap olmasını istiyorlar.

6. İncelemelerin çok zaman alması

Değerli dostlar, biliyorum ki üzerinizdeki iş yükü fazla. Bu nedenle de daha ziyade zaman aşımlı işlere odaklanıyor ve bu nedenle de incelemeleri süratle neticelendiremiyorsunuz.

Mükellef açısından bakıldığında da sürekli açık kalan bir sorun sözkonusu. Hangi konuda nasıl bir eleştiri geleceğini bilmeden, yıllarca belki de eleştirilecek uygulamalara devam ederek riski artırıyor olma durumu var.

Bu arada da eğer bir eleştiri yapılırsa her ay %2.5 aylık gecikme faizi de inceleme boyunca işlemeye devam ediyor.

7. Konuların açıkça izah edilmemesi

Değerli dostlar, en azından bir üstte ele aldığımız konu nedeniyle, şayet eleştiri konusu belli ise bu hususu şirketle açıkça paylaşmakta fayda var ki en azından inceleme dönemi boyunca hatalı uygulamasına belki son verebilme imkanı bulsun.

8. Eleştiri bulunamazsa kabul raporu

Değerli arkadaşlar, bazen incelemenin sonucu ille eleştiri ile bitmeliymiş gibi bir düşüncede olduğunuz hissine kapılıyoruz. Eleştirilecek bir konu yoksa lütfen kabul raporu yazmaktan imtina etmeyin.

9. Yerleşik uygulamalara aykırı iddialarda tutum ne olmalı?

Değerli arkadaşlar, mükellefler için inceleme elamanı da vergi idaresinin başka herhangi bir birimi de bir. Vergi idaresinin yerleşik uygulamalarının aksini iddia ederken konunun önce idari aşamada, kendi içinizde halledilmesi yoluna gidilmesini bekliyoruz.

10. Tarhiyat öncesi uzlaşma

Tarhiyat öncesi uzlaşmalarda sıkıntı yaşanıyor. Çoğu zaman inceleme raporu üzerinde tartışabilme imkanı bulunamıyor. Oysa incelemeyi yapan birime daha kolay izah edip tarhiyatla ilgili teknik konuları da konuşabiliyor olmamız lazım.

11. Tarhiyat sonrası uzlaşmaya takınılan tavır

Tarhiyat sonrası uzlaşma müessesesinin mevcut inceleme elemanlarının psikolojik baskısı altında kaldığını ve bu nedenle de uzlaşma komisyonlarında müesseseyi işletme konusunda isteksizlikler müşahede ediyoruz.

Oysa bu müessese her şeyin yargıya gitmemesi konusunda önemli bir işlev görüyor. Bu müessesenin yıpratılmaması gerekiyor.

12. Yargı kararlarına rağmen ısrar

Değerli arkadaşlar, yargı kararlarına rağmen bazı konularda, o zamana kadar oluşan kararları göz ardı ederek ısrar tavrı görüyoruz. Oysa yargı, bir konunun oturtulmasında, bir konudaki tartışmaları sona erdirerek uygulamaya yön vermede en önemli ayaklardan biri.

13. Bir mükellefin tüm dönemlerini incelerken haksız rekabet yaratıyor olabilirsiniz

İncelemelerde adaletin gözetilmesi, haksız rekabete yol açılmaması da önemli bir unsur olmalı. Bir konuda o konuyla ilgili olabilecek tüm mükelleflere düzen getirme gayretine girilmeli. İncelemeler, düzeni sağlama, uygulama birliği sağlama, yanlışta ısrar edeni hizaya getirme mantığı ile yapılıyor olmalı.

Aksi takdirde kolay matrah farkı avcılığına dönüşür ki yararı tartışılır bir hal alır.

14. Dava dilekçelerindeki savunma ifadeleri size hakaret değil

Bazen dava dilekçelerindeki savunmaların da incelemeyi yapan arkadaşlarımızda rahatsızlık yarattığını müşahede ediyoruz. Lütfen kişisel almayın. Dava aşamasındaki savunma mükellefin can havliyle mevcut bir mali yükten kurtulabilmek için yaptığı açıklamalar.