Ve kısa vadeli dış borç 100 milyarı aştı

 

Geçen ay, kısa vadeli dış borç için, fiyat etiketi gibi 100 milyarın altına adeta takılıp kaldı, demiştik. İşte o eşik kasım ayında aşıldı. Kısa vadeli dış borç stoku kasım sonu itibariyle ilk kez 100 milyarın üstüne çıktı. Borç, 101 milyar 175 milyon lira oldu.

 

Kısa vadeli dış borç, bir ayda 2 milyar dolarlık bir artış gösterdi. 2012'deki borç artışının, önceki yıllara göre  belirgin biçimde hızlandığı dikkati çekiyor. Kısa vadeli borç, geçen yılın ilk 11 ayında yüzde 23 oranında artış gösterdi. Her ne kadar 2010 yılının tümünde yüzde 58'lik bir artış vardıysa da, bu artış büyük ölçüde bir önceki yıl ortaya çıkan gerilemenin telafisi gibiydi.

 

Kısa vadeli dış borçta geçen yılın ilk 11 ayında ortaya çıkan 18.7 milyar dolarlık artışın 15.2 milyar dolarla çok büyük bir bölümü bankalar kaynaklı. Bankaların 2011 sonunda 52.4 milyar dolar olan kısa vadeli dış borçları kasım sonunda 67.5 milyar dolara çıktı.

 

Bankacılık kesiminin kısa vadeli dış borç stokundaki 15.2 milyar dolarlık artışın 6.5 milyar doları banka mevduatından, 4.4 milyar doları kredilerden, 2.9 milyar doları TL cinsi mevduat artışından, 1.4 milyar doları ise döviz tevdiat hesaplarındaki artıştan kaynaklandı.

Bankalar dışında kalan sektörlerin kısa vadeli borcu ise ilk 11 ayda 3.8 milyar dolar artarak 32.6 milyar dolara çıktı. 

 

Kamu-özel durumu

 

Kısa vadeli dış borçta 11 ayda gerçekleşen artışta özel sektör açık ara önde. 11 aydaki 18.7 milyar dolarlık artışın 15.5 milyar doları özel sektörden kaynaklandı, kamu sektörünün borç artışı ise 3.4 milyar dolar oldu. Bu arada Merkez Bankası'nın kısa vadeli dış borcunun 204 milyon dolar azaldığını belirtelim. Kısa vadeli dış borcun 50.6 milyar dolarla yarısı dolar cinsinden. Diğer döviz cinslerinden olan borçlar ve bu borçların dolar karşılıkları ise şöyle: 25.2 milyar euro (32.6 milyar dolar), 28.6 milyar TL (16.1 milyar dolar), 630 milyon sterlin (1 milyar dolar), 30.4 milyar Japon Yeni (370 milyon dolar) ve 300 milyon İsviçre Frangı (324 milyon dolar).

 

Bir yılda 143 milyar ödenecek

 

Bu arada, 2012'nin kasım sonu itibariyle bir yıl içinde ödenmesi gereken dış borç, Merkez Bankası tarafından 143 milyar 354 milyon dolar olarak açıklandı. Kuşkusuz bu borcun içinde orijinal vadesi bir yıldan uzun olduğu halde ödemesi bu bir yıllık dönemde gelen borçlar da bulunuyor. 143 milyar dolarlık ödemenin 74 milyar dolarını bankalar yapacak. Bu ödemenin 35 milyar doları krediler için gerçekleştirilecek. İkinci sırayı 19.2 milyar dolarla banka mevduatı için yapılması gereken ödemeler alıyor. TL cinsi mevduat için 11.3 milyar, döviz tevdiat hesapları için 8.6 milyar dolarlık ödeme yapılacak. Bir yıl içinde diğer sektörlerin ödeyeceği borç ise 60.9 milyar dolar. Bu tutarın 26.7 milyarı ticari kredilerden, 34.2 milyarı ise diğer kredilerden oluşuyor.

 

Merkez Bankası'nın açıkladığı "bir yılda ödenecek borç tutarı" genellikle 140-141 milyar dolar civarında seyrederdi. Borç stokunda yaşanmakla olan artışla birlikte doğal olarak ödenmesi gereken tutar da artış eğilimi göstermeye başladı. Dolayısıyla kasım sonunda 143 milyar dolar olarak açıklanan bir yılda ödenecek borç tutarını, sonraki aylarda daha yukarılarda göreceğimiz kesin.