Ve karşınızda 19. kongre

18 Ekimde başlayacak olan Çin 19. Parti kongresi ülkeyi önümüzdeki 5 yıl boyunca yönetecek isimlerin belirlenmesi açısından önem taşıyor. Yapıyı özetlemek gerekirse Merkezi komite 370 kişi civarında ve bu isimler arasından şirketleri yönetenler kadar ordunun üst kademesinden isimler de var (2300 delege arasından 40 secim ünitesini temsil edecek şekilde seçiliyorlar), ardından 20-25 kişilik Politbüro geliyor ve en iç çekirdekte de 7-9 kişiden oluşan Daimi komite bulunuyor (sacları siyaha boyanmış erkekler, sayının azaltılma ihtimali de var). Tam olarak bir secimden bahsedemeyiz, önemli kurumların veya şehirlerin başında olan isimler zaten merkezi komitenin gediklileri. Daimi komite haftalık düzende toplanarak ana kararları alan komite, Politbüro ise aylık toplanıyor. Merkezi komitenin ise yılda 7 ana toplantısı var.

İlk gün Başkan Xi “Politik Raporu” okuyacak ve canlı olarak yayınlanacak. 2012 raporu yolsuzluklar ve yeni bir büyüme modeli üzerine olduğundan bu defa da rapor yakından takip edilecektir. Ancak bildiğiniz üzere yolsuzluklar konusunda çok sert önlemler alınmış olsa da, ki bir kısmı politik rakiplerin elenmesi motivi ile görüşü de var, büyüme modelinde net bir dönüşüm söz konusu olmadı. Bu nedenle raporun hemen ardından bir fiyatlama da olmayabilir. Xinhua yeni konuların “stratejik fikirler ve anahtar teorilerle Marksizmin adaptasyonu” üzerine olacağını yazmıştı.

Uzmanlar büyük kısmı kapalı kapılar arkasında gerçekleşecek olan kongrenin son gününde (kesin olmasa da 24 Ekim) parti tüzüğünde yapılacak olan değişikliklerin ve yeni merkezi komitenin kritik olduğunu düşünüyor. Tüzükte yapılan değişiklikler lider Xi’in ideolojisinin ne ölçüde benimsendiğini gösterecek. Rapordaki görüşlerin ne ölçüde yer bulacağı Xi’in kontrolünü de gösteriyor olacak. Şu ana kadar parti tüzüğünde kalıcı isimler sadece Mao Zedong ve Deng Xiaoping gibi yakın dönem Çin tarihinin önemli liderleri. Xi’in isminin ideolojik olarak bu listede yer bulması önemli bir olay olacaktır. Daha az önem taşıyan bir alternatif ise önceki başkanlar Jiang Zemin ve Hu Jintao’nun ana fikir ve teorilerinin parti tüzüklerinde kendilerine yer bulmasına benzer şekilde Xi’in teorilerine kalıcı yer verilmesi olabilir.

Diğer bir nokta da Xi’in önemli müttefiklerinden Wang Qishan’ın (yolsuzlukla mücadele) konusunda kritik isim daimi komitede yerini koruyup koruyamadığı olacak. Zira 2002’den bu yana var olan yazılı olmayan kural 68 yaşı geçen isimlerin emekli olması. Bu kural işletildiği takdirde 7 kişilik komitenin 5 kişisi emekliye ayrılmalı. Ardından merkezi komite diğer iki kurulu seçmek üzere toplanacak ve piyasalar seçilen isimleri değerlendirecek. Ana beklenti başkan Xi’nin gücünü konsolide edecek bir sonuçla seçimlerin sonlanması. Burada bir de kelime oyununa dikkat edilecek gibi görünüyor. Parti ve komünist Çin’in kurucusu Mao Zedong “Chairman/Başkan” olarak görev yapıyordu. 1982 devriminden sonra ise gücün eşit dağıtıldığını sembolize eder şekilde “general secretary/genel sekreter” ünvanlı ile liderlik söz konusu olmaya başladı. Son dönemde ise Xi çeşitli resmi belgelerde başkan olarak adlandırıldığından “Merkezi Komitenin Başkanı” ünvanının geri gelip gelmeyeceği speküle ediliyor. Emekliliği gelmeyen diğer isim Li Keqiang ve başbakanlığı yürütüyor. Görevden alınabileceği spekülasyonları var.

Her durumda sorunlar yerli yerinde duruyor. Finans+finasdışı sektörün aşırı borcu, dolayısı ile zayıflayan banka bilançoları, krediye dayalı büyüme modeli, çeşitli sektörlerde var olan arz fazlası, Yuan’ın nasıl liberalize edileceği vb konularda gelişmeler asıl fiyatlanacak konular. Çin büyümesinde yavaşlamanın kaçınılmaz olarak süreceğini ve yüzde 4-5 seviyelerini göreceğimizi düşünüyorum.

Kullandığım kaynaklar:

Bloomberg
Capital Economics
The Diplomat
USChina
Caixin