Vatandaşın iş ve aş savaşı
Türkiye İstatistik Kurumu’nun haziran, temmuz ve ağustos aylarını kapsayan Temmuz 2019 verileri, işsizlik ve istihdam cephesindeki gidişin ne denli kötü olduğunu ortaya koydu. Temmuz dönemi işsizlik oranı, bir yıl öncesine göre 3.11 puan yükselerek yüzde 13.88’e tırmandı.
Ekonominin derin bir kriz yaşadığı 2009 yılının aynı döneminde yüzde 12.1 olan işsizlik oranından bile daha yüksek bir işsizlik oranımız var şimdi.
İşsizlikte durum, her yönüyle 2009 kriziyle yarışır vaziyette, hatta yer yer ondan da kötü.
İşsizlikteki gidişin yönünü anlamak için en sık başvurulan yöntem, mevsim etkisinden arındırma işlemi. Ancak bu istatistiki olarak üretilmiş bir veri. Bunun yerine istihdam ve işsizlikte yıllık ortalamaları hesaplayıp, bunun seyrine bakmak daha anlaşılır bir fikir verebilir.
İstihdam ve işsizlikte hesapladığımız yıllık ortalamaların seyrine baktığımızda gidişin hızla kötüleştiği bariz bir şekilde ortaya çıkıyor.
Sayfada gördüğünüz iki grafik, hem genel işsizlik, hem de gençler arasındaki yıllık ortalama işsizlik oranının bir yıldır hızla kötüleşerek 2009 kriz zirvelerinin bile üstüne çıktığını gösteriyor.
Yıllık ortalama işsizlik oranı 2009 krizinde en yüksek noktasına aralık ayında yüzde 13.05 ile ulaşmış. Son verilere göre yıllık ortalama işsizlik oranı Ağustos 2019’da yüzde 13.27 ile 2009 zirvesini aşmış bulunuyor.
Gençler arasındaki yıllık ortalama işsizlik oranı 2009 krizinde en yüksek noktasına ekim ayında yüzde 22.92 ile ulaşmış. Ağustos 2019’daki yıllık ortalama genç işsizliği oranı ise yüzde 24.85 ile 2009 krizi zirvesinin bile 1.93 puan üzerinde.
2009 krizinde yıllık ortalama işsizlik oranının zirveye çıktığı Aralık 2009’a ait işgücü verileri ile şimdi Ağustos 2019’a ait verilerin bir yıl öncesine göre değişimlerine baktığımızda da, kötü gidişin 2009’dan daha şiddetli olduğu söylenebilir.
Örneğin yıllık ortalama istihdam, Aralık 2009’da derin kriz koşullarına rağmen bir yıl öncesine göre 11 bin kişi artmış. Ağustos 2019’daki yıllık ortalama istihdam ise bir yıl öncesine göre 551 bin düşmüş.
Aralık 2009’da yıllık ortalama istihdam bir yıl öncesine göre 0.64 puan gerilemişti. Ağustos 2019’daki yıllık istihdam oranı düşüşü ise 1.47 puan ile 2009 krizinin iki katından fazla.
Bu veriler istihdam cephesindeki krizin boyutlarını ve kötüleşmenin hızını ortaya koymaya yeterli.
Sonuç olarak vatandaşların iş ve aş savaşı, giderek daha zorlu ve can alıcı hale geliyor.