Vatandaş, kur arttıkça Dş'ye daha sıkı sarılıyor
Türk halky, vazgeçilmez tasarruf aracy ve en sa?lam liman olarak gördü?ü dövizde son yyllarda hatyry sayylyr bir zarara u?rady. 29 Mart'ta yazdyk; halkyn son yedi yylda dövizden u?rady?y zarar, görünürde 7 milyar YTL'yi buluyordu. Dövize ba?lanan para zarar ettiriyor, di?er yatyrym araçlaryndaki getiriden de mahrum kalyndy?y için gerçek zarar çok daha büyük boyutlara ula?yyordu. Dünyadaki likidite bollu?uyla ve içerdeki faizlerin dünya ölçe?inde görülmedik ölçüde yüksek kalmasyyla Türkiye'ye döviz akaca?y, bunun da kurlary basky altynda tutaca?y öngörülememi?ti. Bunu yalnyzca syradan tasarruf sahibi de?il, kimse öngörememi?ti ya...
Bu yylla birlikte tablo tersine dönmeye, uluslararasy alandaki döviz bollu?u bitmeye, ABD'deki durgunluk tüm dünyaya korku salmaya ba?lady. Bu durum, bizim için de döviz açysyndan balayynyn sona ermesi anlamyna geliyordu. Artyk eskisi kadar bol döviz giri?i olmayacakty, hatta net olarak çyky? bile ya?anabilirdi. Bu olasylyklar, elinde yyllardyr döviz tutan Türk tasarruf sahiplerinin nasyl bir pozisyon almasyna yol açabilirdi? Döviz tasarruf etti?i için yyllardan beri zarara u?rayan tasarruf sahipleri, "Nihayet zarardan kurtuluyorum" diye mi hareket edecekti, yoksa "Biraz daha bekleyeyim, bari az da olsa k‰r ederim" diye mi dü?ünecekti?
Dolar ve döviz tevdiat hesaplarynyn yylba?yndaki düzeyini 100 kabul ederek haftalyk seyri bir grafikte izledik, yani bir endeks olu?turduk. Ve gördük ki, kur yükseldikçe Türk halky döviz satma e?ilimi içinde görünmüyor.
Yylba?y düzeyini 100 kabul etti?imiz dolarda yön zaman zaman dalgalanma gösterse de yukary do?ru. Dolar, 28 Mart itibariyle 108'e çykty. Dolaryn, nisan ayynda daha artty?yny biliyoruz, ancak Dş ile ayny bazy yakalamak açysyndan 28 Mart'y son tarih olarak aldyk.
Dolar 100'den 108'e gelirken, döviz hesaplary, 100 dolayynda, hatta biraz a?a?yda seyretmeye devam etti. Ama çok önemli bir gerileme yok. Yylba?ynda 100 olan hesaplar, bir ara 97.4'e indi, son rakamy gösteren 28 Mart'ta ise 98.9 düzeyinde.
Yani, yylba?ynda 100'e 100 olan denge, üç ay sonra dolar lehine 108'e 99 olarak de?i?mi? durumda.
Bu tablo gösteriyor ki, Türk halky kur arttykça hemen dövizini satmaya yönelme e?iliminde de?il; hatta, kur dü?tü?ü zamanlarda döviz almaya niyetli görünüyor. Grafikte de dikkatinizi çekecektir, iki tarih ilginç bir görüntü veriyor. 1 ?ubat'ta dolar dü?üyor, ama döviz hesaplary artyyor. Bu tarihte döviz hesaplaryndaki arty?yn bir kysmynyn Euro'nun dolara kar?y de?er kazanmasyndan kaynaklandy?yny belirtelim. Ykinci tarih, 29 ?ubat. Bu tarihte yine kur dü?ünce döviz hesaplary arty? gösteriyor. 1 ve 29 ?ubat'taki bu e?ilim, Türk halkynyn "Döviz yeniden yükselecek, en iyisi ben döviz tasarrufumu biraz artyrayym" ?eklinde bir dü?ünce içine girdi?ini gösterir gibi.
E?ilimi aktardyk. Bankalardaki döviz tevdiat hesaplarynyn 28 Mart itibariyle 94.2 milyar dolar oldu?unu, bu tutaryn 66.2 milyar dolarynyn gerçek ki?ilere, 28 milyar dolarynyn da tüzel ki?ilere ait bulundu?unu belirtelim.