Vatandaş 3 TL'den sattı, borsada 3 yılın en sert düşüşü yaşandı
Borsa endeksinin yüzde 7 düştüğü günde, dolar cuma kapanışının üzerinde ama yine de hafta sonu gördüğü 3.05’lik zirvenin çok altında 2.96 TL’den kapadı. Piyasada yabancının ayak izleri dikkatle takip ediliyor.
Cuma gecesi gerçekleşen ‘kalkışma’ sonrasında piyasalarda en büyük darbeyi Borsa aldı. Adeta yangın yerine dönen Borsa, 3 yılın en sert düşüşünü yaşamış oldu. Cuma gecesi 3.05 TL’ye kadar yükselen ve herkesin ‘nasıl açılacak?’ diye sorduğu dolar ise vatandaşın nette 2.5 milyar dolar olarak tahmin edilen satışlarıyla geriledi.
3.0 TL’yi gören vatandaşın dolar satışı döviz piyasasına hareketli saatler yaşattı ama esas sert hareketler haber akışının da etkisiyle Borsa İstanbul’da yaşandı. 24 Haziran’dan bu yana neredeyse soluksuz yükselen hisse senedi piyasasında özellikle öğleden sonra ciddi panik yaşandı. Borsa İstanbul’da yüzde 9’u aşan düşüşle son 3 yılın en sert düşüşü yaşanmış oldu.
Aslında güne beklentiler paralelinde yüzde 2.5’luk düşüşle başlayan BIST-100 endeksi özellikle öğleden sonra yoğunlaşan satışlarla 75427 puana kadar indi. Özellikle bankacılık ve havacılık hisselerinde satışlar yoğunlaşırken yüzde 50’nin üzerinde hisse senedinde devre kesici uygulandı. Endeks en son, Fed’in parasal gevşemeye gitmeyeceğini açıklaması ve ardından başlayan Gezi olayları sonrasında en yüksek günlük kaybını vermişti. Endeks 3 Haziran 2013’te yüzde 10.5 düşmüştü.
Havacılık hisselerinde sert satış
Darbe girişimi sonrası önümüzdeki dönemde Türkiye’ye gelecek turist sayısında azalma beklentisi havacılık hisselerinde ekstra baskı yaptı. Pegasus hisseleri gün sonunda yüzde 10.1, Türk Hava Yolları hisseleri yüzde 12.50, TAV hisseleri yüzde 17.30, Çelebi yüzde 16.10 düştü.
Sabah nispeten sakin seyreden piyasanın öğleden sonra özellikle Borsa tarafında sert satışların yaşanmasında haber akışı etkili oldu. İdam konusunun gündeme gelmesiyle Türkiye'nin AB ekseninden çıkabileceği endişeleri tansiyonu artırırken, yalanlansa da ilk haber etkisi nedeniyle karşılık bulan 'ABD’nin üstü kapalı bir şekilde Türkiye’nin NATO üyeliğinin tehlikede olduğunu açıkladı' iddiaları yatırımcının satışa geçmesine neden oldu. Ayrıca, operasyonla ilgili sıcak gelişmelerde dikkatle izlendi. Bu arada borsacılar, 24 Haziran’dan itibaren yükselen ve yaklaşık yüzde 10 prim yapan Borsa’da yabancı yatırımcının kar satışına geçmesinin de yaşanan sert düşüşte etkin rol oynadığı ifade edildi. Cuma akşamı yaşanan darbe girişimi ile kur 3.05 seviyesini aşarken, tehlikenin önlendiğinin anlaşılması ile gerileyerek 3,0157’de kapanış yapmıştı. Piyasaların kapalı olduğu saatlerde gerçekleşen darbe girişimi; “TCMB’nin yedi maddelik önlem paketi” ile piyasalarda dün sabah daha makul olarak fiyatlandı. Merkez Bankası’nın hafta sonu yapılan toplantı ardından bankalara limitsiz olarak likidite sağlanacağını açıklamasının ve alınan yedi maddelik önlem paketi sonrasında finansal piyasaların işlerliğinde sıkıntı olmayışı Türk Lirası’nın değer kaybının önüne geçti. Merkez’in “başarılı acil durum planı” ile sabah saatlerinde 2,9263 seviyesine gerileyen parite sonrasında gelen alımlar ile şimdilerde 2,97 seviyelerine yükseldi ve günü 2,96’dan kapadı. DÜNYA’nın edindiği bilgiye göre, dolar kurunun 3 TL’yi görmesinin ardından vatandaşın 3 milyar TL’yi aşan dolar bozdurduğu öğrenildi. 3.0 TL’nin üzerinde satış yapan yatırımcının 2.95 TL’nin altına gerilediğinde de alım yaptığını ifade eden bankacılar, nette dünkü satış miktarının 2.5 milyar dolar olduğunu aktardı.
Faiz ve CDS’ler ise cuma gecesi gerçekleşen darbe girişiminin yatırımcı güveninde yarattığı zedelenmenin etkisiyle sert yükseldi. 11 Şubat 2026 itfalı 10 yıllık gösterge tahvilde ortalama bileşik faiz bileşik faiz yüzde 9.79’a kadar yükseldi. Yeni iki yıllık gösterge olan 11 Temmuz 2018 tahvilde ise ortalama bileşik faiz yüzde 8.90’na yükseldi. Türkiye’nin 5 yıllık kredi ifl as takası primi 12 günün zirvesine yükseldi. Türkiye’nin 2024 vadeli eurobondlarının getirisi ise 15 baz puan yükselişle 2 haftanın zirvesi olan yüzde 4.314’te işlem gördü. Tahvil bono piyasasının yönü için bugün yapılacak “Para Piyasası Kurulu Toplantısı” önemli olacak.
Altın rekor sonrası düşüşte
Altının gram fiyatı, darbe girişimi ile tarihinin en yüksek seviyesini görmesinin ardından dün yüzde 4’e yakın düşüşle 125 liranın altına geriledi fakat öğleden sonra tekrar 127 bin liraya çıktı. Cuma günü yurt içi piyasaların kapanışında 123,15 liradan işlem gören gram altın, darbe girişiminin ardından dolar kurundaki hızlı yükselişinin etkisiyle tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 131,2 liraya kadar çıktı.
JP Morgan: TL, orta vadede zayıflayabilir
Uluslararası yatırım bankası JP Morgan’ın değerlendirmesinde ise, cuma gecesi yaşanan darbe girişimi sonrasında bir erken seçim olasılığının arttığının düşünülmediği, ancak gelişmelerin turizm ve yabancı yatırımcı akışına olası negatif etkileri nedeniyle büyüme görünümünün zarar göreceğinin öngörüldüğü belirtildi. İç talebe etkisinin ise daha az olmasının beklendiği ifade edildi. “Başarısız darbe girişiminin finansal piyasalarda kısa vadede daha zayıf fiyatlamaya yol açması büyük olasılık. Orta vadede ise Türkiye’ye yatırımcı güveninde bir miktar azalmanın Türk Lirası’nda değer kaybına yol açması büşük olasılık” değerlendirmesini yapan JP Morgan Türkiye Başekonomisti Yarkın Cebeci, ABD Doları/ Türk Lirası paritesinin kısa vadede 2.98-3.0 seviyelerine yakın istikrar kazanacağını düşündüklerini vurguladı. TCMB’nin finansal piyasa oynaklığna güveni artırıcı yanıtının uygun olduğunu ifade eden JP Morgan, bunun tahvil getirilerinde düzensiz aşırılıklardan kaçınılmasına yardım ettiğini belirtti. Yerel para cinsinden tahviller için ‘ağırlığını artır’ tavsiyesini devam ettiren JP Morgan, tahvil getirilerinin ilt etapta 50 baz uan artış yaşasalarda sonrasında gerileyeceklerini öngördü. JP Morgan, 5 yıl vadeli tahvil için getiri tahminini yüzde 8,85’ten 9,0’a revize etti. Türkiye’nin yabancı para cinsinden tahvilleri için ‘ağırlığını azalt’ tavsiyesini devam ettiren JP Morgan, bu tahvillerde açılışta 30 baz puanlık artırım beklediğini ifade etti.
"Türkiye zorluklarla karşı karşıya"
Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s ve Standard and Poor’s, cuma günü gerçekleşen başarısız darbe girişiminin ardından olayların Türkiye’ye etkilerini değerlendirildiğini belirtti. Moody’s tarafından yapılan açıklamada, “Daha önce yayımladığımız değerlendirmelerde belirttiğimiz gibi Türkiye kredi notu açısından belirgin dış kırılganlıklar, dinamik iç siyasi durum göz önüne alındığında uygulanan politikaların yönü hakkında belirsizlik ve tarihsel olarak dış kırılganlıkları artıran iç ve jeopolitik türbülans gibi zorluklarla karşı karşıya” denildi.
"Darbe girişiminin etkileri değerlendirilecek"
S&P’nin açıklamasında cuma akşamı yaşanan gelişmelerin iç siyasi duruma orta ve uzun vadeli etkileri, yabancı yatırımcıların vereceği tepki ve kredi notuna potansiyel etkileri değerlendirileceği belirtildi. Açıklamada şu ifadeler yer aldı: “Türkiye’nin iç siyasi durumu, yurt dışı yatırımcıların buna verecekleri yanıt, Türkiye kredi notu üzerine potansiyel makroekonomik etkisi, yapılandırılmış finansman işlemleri, bankacılık sektörü ve özel sektöre dair orta ve uzun vadeli etkilerini önümüzdeki günlerde değerlendirecektir. S&P Global Ratings, 2 Aralık 2015 tarihinde yayınladığı raporda EMEA bölgesinde jeopolitik risklerin arttığını belirtmiş ve 1 Temmuz 2016 tarihli Ülke Riski Değerlendirmesi Güncelleme Raporu’nda Türkiye’yi ılımlı şekilde yüksek riskli olarak sınıflandırmıştır.”
Hazine’den bono ve kira sertifikası
ihracı Hazine, yurtiçi tasarrufl arın artırılması, yatırımcı tabanının genişletilmesi ve finansman araçlarının çeşitlendirilmesi amacıyla 20 Temmuz’da 800 milyon TL tutarında kira sertifikası ihraç edecek. Hazine’den yapılan yazılı açıklamaya göre doğrudan satış yöntemi ile gerçekleştirilecek ihraç 1,820 gün vadeli, yüzde 4.70 dönemsel kira oranına sahip olacak. İhraçta talepler bugün saat 14:00’a kadar toplanacak. Hazine Temmuz-Ağustos-Eylül iç borçlanma programında Temmuz’da kira sertifikası ile 1 milyar TL borçlanma planladığını açıklamıştı. Öte yandan, Hazine bugün bono ihalesi düzenleyecek. Hazine Müsteşarlığının internet sitesinde yer alan duyuruya göre, 10 ay (301 gün) vadeli, kuponsuz hazine bonosu yeniden ihraç edilecek. İhalede itfa tarihi 17 Mayıs 2017 olacak.
Borsa İstanbul'da da iki şehit var
Geçtiğimiz cuma akşamı gerçekleşen darbe girişimi sırasında ‘terör nedeniyle korumaya geldik’ denilerek Borsa İstanbul da işgal edilmeye çalışıldı. DÜNYA’nın edindiği bilgiye göre çıkan çatışmada Borsa İstanbul’da 2 kişinin şehit olduğu öğrenildi. Borsa İstanbul’dan yapılan resmi açıklamada: “15 Temmuz Cuma gecesi demokrasi ve hukukun üstünlüğüne karşı gerçekleştirilen hain kalkışma, Cumhurbaşkanımız, Başbakanımız, bakanlarımız, TBMM ve güvenlik güçlerimiz ile milletimizin üstün dayanışması ve demokrasiye olan desteği ile bertaraf edilmiştir. Hain kalkışma esnasında Borsa İstanbul da işgal edilmeye çalışılmış, bu alçakça saldırı kahraman polisimiz ve güvenlik personelimizin canlarını hiçe sayarak karşı koyması neticesinde başarıyla önlenmiştir. Türk demokrasisi için kara bir leke olan bu darbe girişimini bertaraf eden kahraman polisimize ve güvenlik personelimize şükranlarımız sunar, vatan ve demokrasiyi savunurken vücudunu siper ederek şehit olan güvenlik güçlerimiz, polisimiz ve vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, tüm yaralılara acil şifalar dileriz” denildi.
MB’den 25 baz puanlık indirim bekleniyor
Merkez Bankası’nın (TCMB) bugün yapacağı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faiz indirimlerine devam etmesi beklenirken, cuma günü gerçekleşen darbe girişiminin ardından biraz daha temkinli bir duruş sergileyerek koridorun üst bandında 25 baz puanlık indirim yapılması öngörülüyor. TCMB’nin bu ay faizleri sabit tutmasını bekleyen Burgan Yatırım Başekonomisti Aslı Savranoğlu ise “İlk tepkiler sınırlı da olsa TCMB’nin yatırımcılar nezdinde güveni tazelemek ve piyasa fiyatlamasının oturacağı seviyeleri takip etmek adına Temmuz toplantısında daha temkinli durmayı ve marjinal fonlama oranında beklenilen indirimleri bir sonraki aya ötelemeyi tercih edebileceğini düşünüyoruz” dedi.