Uzaktan çalışma mümkün mü?
Özellikle ekonomide önemli ve gelişmiş ülkeler olan ABD ve AB ülkeleri arasında yaygın şekilde uzaktan çalışma kullanılmaktadır. Genellikle satış ve pazarlama, veri hazırlama ve işleme, yazılım ve e-satış, muhasebe, tasarım, tercüme ve çeviri hizmetleri, mimarlık hizmetleri, basın ve yayın sektörü, çağrı merkezi gibi sektör ve iş alanlarında uygulandığı görülmektedir.
Ülkemizde henüz yeni yen uygulanmaya başlayan uzaktan çalışma ile hem çalışanların daha rahat bir ortamda çalışmaları sağlanmakta ve hem de işletmeler için maliyet düşürülmesine katkı sağlamaktadır.
İş Kanunu’nun 14. maddesinde 6715 sayılı İş Kanunu ile Türkiye İş Kurumu Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile değişiklik yapılmıştır. Anılan değişiklik ile işçinin iş görme edimini büro, ofis, fabrika veya benzeri surette işverence sağlanmış çalışma alanlarının dışından da yerine getirebilmesine imkân tanınmıştır.
Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile iş yeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir. iş sözleşmesinde; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alır. Uzaktan çalışmada işçiler, esaslı neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamaz.
İş sağlığı ve güvenliği açısından işveren, uzaktan çalışma ilişkisiyle iş verdiği çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmek, gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür.
Uzaktan çalışma iş sözleşmesinde olması gereken unsurlar;
1) İşin tanımı
2) İşin yapılma şekli
3) İşin süresi ve yeri
4) Ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar
5) İşveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına dair hükümler
6) İşverenin işçiyle iletişim kurması
7) Genel ve özel çalışma şartları olmalıdır.
İşveren uzaktan çalışma sistemine göre çalıştırdığı işçinin yapılan işin şekline göre iş sağlığı ve güvenliği alçısından gerekli önlemleri alma ve bu konuda çalışan personeli bilgilendirme ile sorumludur.
İşverenin, uzaktan çalışma ilişkisinde dikkat etmesi gereken en önemli husus iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine dair çalışanını bilgilendirmek, ona gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almaktır. Özellikle işçiye teslim edilen ekipmanların kullanımı ve güvenliği hakkında eğitim ve bilgilendirme yapılmalı ve bu durum yazılı hale getirilmelidir.
Daha açık bir ifadeyle çalışan iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri hususunda bilgilendirilmeli, çalışana uzaktan çalışma sırasında iş sağlığı ve güvenliği açısından sorumluluklarının devam ettiği hatırlatılmalı, uzaktan çalışma sırasında kullanılacak olan iş araçlarının eğitiminin verilmiş olmasına dikkat edilmeli, çalışma ortamının işin ve çalışanın sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atmayacak şekilde olması hususunda çalışan uyarılmalı ve çalışma ortamının gözetimi sağlanmalıdır.