Üretimde 2007'yi bile yakalayamadık

Kimilerine göre sanayi üretimi aldı başını gidiyor. Doğru, üretim geçen yıla göre aldı başını gidiyor gitmesine de, bu da normal zaten. Geçen yıl tüm dünya gibi biz de öyle bir çukura düşmüştük ki, biraz doğrulmak bile toparlanma izlenimi uyandırıyor. Kaldı ki, toparlanma biraz doğrulmaktan da öte, oldukça belirgin. Ancak yine de sanayi üretimi yönünden henüz kriz öncesini yakalayamamış durumda olduğumuz dikkati çekiyor.

Türkiye İstatistik Kurumu sanayi üretimine ilişkin verileri 2005 yılını baz alarak, yani söz konusu yıl ortalamasını 100 kabul ederek hesaplıyor. Biz de bu endeksin, toplam sanayi ve imalat sanayi bazında ilk dokuz ay ortalamalarını hesapladık.

Karşımıza nasıl bir tablo mu çıktı… Hani bu yıl çoğumuzun başını alıp gittiğini dile getirdiğimiz sanayi üretimi var ya, tamam geçen yılın çok üstüne çıkmışız çıkmasına da, ne 2008'i yakalayabilmişiz henüz, hatta ne 2007'yi.

Toplam sanayi üretim endeksi yılın ilk dokuz ayının ortalamasında 112.8 olarak gerçekleşmiş. Bu düzey, geçen yılın aynı döneminde 99.3 olan ortalamanın yüzde 13.6 üstünde. Ancak, bu yılki üretim düzeyi, 2008'deki 117.3'ün yüzde 3.8, 2007'deki 113.3'ün ise yüzde 0.4 altında.

Aynı eğilim imalat sanayi için de geçerli. Aslında toplam sanayi ağırlıklı olarak imalat sanayi tarafından şekillendirdiği için bunda yadırganacak bir durum da yok. İmalat sanayinde bu yılın ilk dokuz ayının ortalamasında 110.1 olan üretim endeksi geçen yılın aynı dönemindeki 95.9'luk ortalamanın yüzde 14.8 üstünde bulunuyor. Ancak, bu yılki endeks, 2008'deki 115.9'un yüzde 5, 2007'deki 112.6'nın yüzde 2.2 altında kalmış durumda.

Tablo çok açık… Gerek imalat sanayi, gerek toplam sanayi üretiminde çok doğal olarak geçen yıldan daha iyi durumdayız. Geçen yıldan iyiyiz, ama ne 2008'deki üretim düzeyini yakalayabilmiş durumdayız, ne de 2007'deki. Tam bir V çiziyoruz yani. 2007 ve 2008'de V'nin tepe noktasındaydık, 2009'da dibe indik, bu yıl yeniden tepe noktaya yaklaşıyoruz. Şimdilik tepeye ulaşamasak da, yılsonuna doğru ya da bir yol kazası yaşamazsak 2011'in ilk aylarında tepeye varabiliriz.

Şu vahim noktayı görmek gerek. Türkiye, 2010 yılında ancak üç yıl öncesindeki düzeye yakın bir üretim yapabilir durumda. Üç yılda bir arpa boyu yol gidememiş, hatta gerilemişiz. Tamam, bu durum tümüyle bizden kaynaklanmadı, tüm dünya benzeri görülmemiş bir ekonomik kriz yaşadı, biz de bundan etkilendik. Ama, iyi güzel de, hani kriz bizi etkilemeyecekti… Etkilenmemek buysa, ya bir de etkilenseydik…

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın uyarılarına kulak vermeye yanaşan da pek görünmüyor doğrusu. Babacan, küresel krizin henüz tümüyle atlatılmadığına dikkat çekiyor. Böyle bir saptamanın, uyarının Başbakan Yardımcısı'ndan geliyor olması çok önemli.

Ekonomide toparlanma eğilimi göz ardı edilemeyecek kadar belirgin, tamam. Ancak, henüz tehlike tümüyle geçmiş değil, henüz önceki yılların düzeyi bile yakalanabilmiş değil.