Üretim süreçlerinizdeki problemleri nasıl çözersiniz?
Bugün şirket yöneticileri için kurumsal problemlerine çözüm sağlayabilecek harika bir kitabı ele alacağım. Amaç (The Goal) ilk kez 1984 yılında yayınlanmış olup, "iş romanı" türünün en önemli örneklerinden birisi. Yazarı Eliyahu M. Goldratt. Kitap, kurgusal hikaye anlatımını pratik iş kusursuz bir şekilde harmanlıyor.
Zor durumdaki şirketini iflas etmekten kurtarmaya çalışan Alex Rogo'nun kurumsal yolculuğunu deneyimliyoruz. Alex şirketinde üretim operasyonlarını düzene sokmaya ve ekip üretkenliğini artırmaya çalışırken, ona bu yolculukta eşlik ediyor ve yer yer “a nasıl olur, aynı bizim şirket, aynı bizim sorunlar!” diyebiliyoruz.
Yönetim danışmanı ve üretim yönetimi uzmanı olan Goldratt özellikle üretim şirketlerini ve sorunlarını iyi biliyor, bu sorunlara pratik ve uygulanabilir çözümler sunuyor. Kitap Optimist Yayınları tarafından 2012 senesinde Türkçe’ye kazandırılmış.
Kitap hakkında
Dr. Eliyahu Goldratt, günümüzde "Kısıtlar Teorisi" olarak bilinen yönetim felsefesinin yaratıcısıdır. Amaç kitabında Goldratt, üretim kapasitesi yetersiz olan işletmelerde "Kısıtlar Teorisinin" nasıl uygulanacağı ve kazancın nasıl artırılacağı üzerinde durmaktadır.
"Kısıtlar Teorisi"- nin temel ilkelerinin açıklandığı kitap; karmaşık üretim yönetimi sorunları, ortaya çıkan darboğazlar, iş ortamında çekişmeler, farklı bölüm hedeflerinin şirket ana hedeflerine katkı sağlamaması, küresel rekabet, verimsizlikler, rakiplerin stratejik hamleleri, toplantı verimsizlikleri, iş ve özel yaşam dengesizlikleri gibi konuları ve çözümleri ustaca ele alıyor.
Herhangi bir üretim tesisinin en önemli hedeflerinin başında karlık gelir. Bu hedef, verimliliği en üst düzeye çıkarmaya, atıkları azaltmaya ve çıktıyı artırmaya odaklanmayı gerektirir.
Ancak, bu hedeflere aynı anda odaklanmak ve ulaşmak oldukça karmaşık ve zordur. Kitapta, fabrikasını kapanmaktan kurtarmak için kısa zamanda bir şeyler yapması gereken fabrika müdürü Alex Rogo'ya eşlik ediyoruz. Kitap, başarısız bir şirketin nasıl kurtarılacağına dair değerli içgörüler ve çözümler içeriyor.
Kitabın ortaya koyduğu temel fikirler
Kısıtlar Teorisi (TOC):
Goldratt, bir sistemin (örneğin bir üretim tesisi) sadece en önemli darboğaz veya kısıtının ele alınarak ortadan kaldırılması ile iyileştirilebileceğini öne sürer. Kısıt kaldırılmazsa, bu sistemin genel performansını etkiler.
Tanımla, İstismar Et, İkincil Hale Getir, Yükselt ve Tekrarla: Kitap, kısıtları yönetmek için beş aşamalı bir süreci tanıtır:
1-Sistemin kısıtını belirle.
2-Sistemin kısıtını nasıl ortadan kaldıracağınıza karar verin.
3-Organizasyondaki her şeyi yukarıdaki karara tabi kılın.
4-Sistemin kısıtını kaldırın.
5-Bir önceki adımlardan herhangi birisinde bir darboğaz oluşursa yeniden birinci adıma dönün. Bu süreç sürekli bir iyileştirme döngüsünü temsil eder.
Organizasyonel Başarının Üç Ölçütü: Kitap, üretim operasyonları için üç anahtar performans göstergesi (KPI) tanıtır:
1-Throughput: Sistemin üretimden satışlar yoluyla para üretme hızı. (Satışlar – hammadde maliyeti)
2-Envanter: Satışı yapılacak ürünlerin üretimleri gerçekleşirken satın alınması gereken tüm hammadde ve malzemelerin parasal karşılığı.
3-İşletme giderleri: Envanter ürüne dönüştürürken gerçekleştirilen tüm giderler.
Üretimde Parti Boyutunun (Batch) Azaltılması: Büyük parti boyutları darboğazlara ve yavaş üretim sürelerine neden olabilir. Parti boyutlarını azaltmak, süreçleri hızlandırmaya ve verimliliği artırmaya yardımcı olabilir.
Yerel Optimizasyon Yerine Makro Optimizasyon: Kitap, yerel (bireysel) verimliliklere odaklanmanın sistemin genel performansına zarar verebileceğini vurgular. Odak, bireysel bileşenlerin yerine, sistemin bütününün optimizasyonu üzerinde olmalıdır.
Problem Çözme İçin Sokratik Yöntem: Kitap boyunca, karmaşık problemleri çözmek için içgörülü, sorgulayıcı sorular sorma yöntemi olan Sokratik yöntem kullanılır.
İnsanlar ve İletişim: İnsanlar, herhangi bir sürecin kritik bir parçasıdır. Etkili iletişim, problemleri çözme ve hedeflere ulaşma konusunda kritiktir.
Yöneticiler kitaptaki içgörülerden nasıl fayda sağlarlar?
Darboğazları Belirleme ve Ele Alma: Yöneticiler, operasyonlarındaki darboğazları belirlemek ve bu darboğazları hafifletmek için gereken adımları atmak üzere Kısıtlamalar Teorisinin ilkelerini kullanabilirler. Daha İyi Karar Verme: Throughput, envanter ve işletme gideri kavramları, yöneticilere genel sistem performansını iyileştirmek için kararlar alırken rehberlik edebilir.
Sistemleri Anlama: Kitap, yöneticilerin yerel bir perspektiften makro bir perspektife geçmelerini teşvik eder, operasyonun her bileşeninin diğerleri ve sistem genelinde nasıl bir etkiye sahip olduğunu anlarlar.
Problem Çözme: Kitap, herhangi bir organizasyonel ortamda uygulanabilecek karmaşık sorunları tanımlama ve çözme yöntemini gösterir.
İnsan Yönetimi: Roman ayrıca, yöneticilerin ekipleri ile etkileşimi ve yönetimi konusunda değerli içgörüler sunan etkili iletişimin ve operasyonun herhangi bir parçasında insan unsurunun önemini vurgular. Kârlılığı arttırmanın temel unsuru müşterilere ürünleri hızlı ve zamanında ulaştırmaktır. Bunu sağlayabilmek için Kısıtlar Teorisini uygulamak son derece önem arz etmektedir.
Böylece üretim sürecindeki kısıtların tespit edilip giderilmesiyle üretim süreci daha akıcı ve pürüzsüz hale gelecek, bu şekilde ürünler zamanında tamamlanıp müşteriye ulaştırılabilecektir. Ayrıca hammadde, yarı mamul ve mamul stokları da azalacak ve maliyet ve giderlerin azalması ile firma karlılığına katkı sağlanmış olacaktır.