Üniversite mezunu işsizlerin sayısı 800 bine dayandı

İşsizlik oranı, eylül olarak ifade edilen ağustos-eylül-ekim ayları ortalamasında 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusta yüzde 10.3 olarak gerçekleşti. İşsizlik oranında geçen yılın eylül ayındaki yüzde 10.5'e göre az da olsa iyileşme görüldü.

Ne var ki, işsizlik oranının geçen yıla göre bir miktar gerilemesi çok da önemli sayılmaz. Hatta işsizlik gibi, hassas kuyumcu terazisiyle ölçülemeyecek verilerde birkaç puanlık artışı da, düşüşü de fazla önemsememek gerekiyor. Bu tür küçük hareketler, ölçüm hatası olarak bile görülebilir. Önemli olan genel eğilim; işsizliğin ne yönde değişime uğradığı, nasıl bir gelişme gösterdiği ve göstereceği...

Bizim işsizliğimiz, işsizlik sorunumuz bize yetiyordu. Şimdi başımıza bir de mülteciler çıktı. Türkiye'nin hemen hemen her yerinde, özellikle de küçük sanayinin geliştiği Anadolu'daki işyerlerinde Suriyelilerin çalıştırıldığı sır değil. Üstelik bu durum, asgari ücretin 1.300 liraya çıkarılması ve bunun işverene ciddi bir yük getirmesinden sonra daha da belirginleşecek. 

Kafamızı kuma gömmenin alemi yok! Özellikle KOBİ'ler asgari ücret artışının doğuracağı yükü karşılamakta zorluk çekecekler. Bu da kayıt dışı istihdamı körükleyen bir etken olarak çıkacak karşımıza. Ya halen çalışmakta olanların bir kısmı kayıt dışı çalışmaya razı olacak ya da zaten kayıt dışı çalışmakta olan mültecilerin istihdamı daha da artacak.  

2016-2018 dönemi orta vadeli programına göre bu yılın ortalama işsizlik oranı yüzde 10.5 olarak tahmin ediliyor. İşsizlik oranının 2016'da yüzde 10.3'e, 2017'de yüzde 10.2'ye, 2018'de ise yüzde 9.9'a ineceği umuluyor. 

İşsizlik oranı bu yıl yüzde 10.5 olarak gerçekleştikten sonra 2016'da azalır mı, bu soruya kolaylıkla "evet" yanıtı vermek pek mümkün değil. Biraz önce altını çizdiğimiz gibi, asgari ücret artışının yaratacağı maliyet yükü dolayısıyla istihdamda azalma olacak, bu azalma kayıt dışı istihdamla bir ölçüde kapatılacak. Ama sonuçta görünürde işsizlik oranı normal koşullarda aşağı değil, yukarı gidecek. 

790 bin üniversiteli işsiz

Gelelim her ay özenle vurgulamaya çalıştığımız üniversite mezunlarındaki işsizlik durumuna...

Eylül ayı itibariyle üniversite mezunu 6.5 milyon işgücü var. Bunların 3.9 milyonu erkek, 2.6 milyonu kadın. 

6.5 milyon üniversite mezunundan istihdam edilebilenlerin sayısı, 3.6 milyonu erkek, 2.1 milyonu kadın olmak üzere 5.7 milyon. 

Yani, 6.5 milyon işgücü ile 5.7 milyon istihdamın farkını oluşturan 790 bin üniversite mezunu işsiz. Bu işsizlerin 322 bini erkek, 468 bini kadın.

Üniversite mezunlarındaki işsizlik oranı ise erkeklerde yüzde 8.2, kadınlarda yüzde 18.2, toplamda yüzde 12.2 düzeyinde.

Toplam sayıları 790 bin olan üniversite mezunu işsizlerin 563 bini yaşı 30'un altında olanlar. 15-29 yaş arasındaki işsizlerin 213 bini erkek, 350 bini kadınlardan oluşuyor. Bu yaş grubundaki işsizlik oranı erkeklerde yüzde 17'yi, kadınlarda yüzde 30'u buluyor.

Dörtte biri üniversiteli 

Eylül ayı itibariyle toplam işsiz sayısı 3 milyon 103 bin düzeyinde. Yani, her dört işsizin biri üniversite mezunu. Bu çok yüksek bir oran. 

Bu rakamlar ve oranlar karşısında söylenebilecek çok şey yok. Üniversite sayımızla övünüyoruz, ne kadar çok bölüm açtığımızla övünüyoruz, ne kadar çok mezun verdiğimizle övünüyoruz.

Nicelik tamam, ama ya nitelik? Veya varsayalım ki nitelik de tamam; ya iş alanı?

Hükümet şimdi işini kuracak gençlere bir dizi teşvik getiriyor. Bu ne ölçüde yaygınlaşabilir ve sorunlara çare olabilir kestirmek zor. Ama, hiç yoktan iyi olduğunu da belirtmek gerek.