Uluslararası Yatırım Pozisyonu 375 milyar dolar
“Ödemeler Bilançosu” aylık veya yıllık olarak döviz hareketini gösteriyor. Olağan döviz gelirleri ile olağan döviz giderleri arasındaki farkı (cari açığı-döviz açığını) bu hesaplardan izliyoruz.
Ödemeler Bilançosu bu özelliği ile bir akım tablosu. Halbuki akımların sonunda, içeride yükümlülükler ve varlıklar oluşuyor. Dışarıda varlıklar ve yükümlülükler oluşuyor.
İşte bu varlık hareketini de gösteren bir hesap var. Buna “Uluslararası Yatırım Pozisyonu” deniliyor.
Bu hesap şekli, ülkenin yapısal döviz durumunu ortaya koyan bir gösterge. Bir tarafa ülkenin döviz varlıkları, öbür tarafa döviz yükümlülükleri (borçları) yazılıyor. Ülkenin net döviz varlığının veya açığının (borcunun) ne olduğu belirleniyor.
Merkez Bankası geçtiğimiz günlerde 2013 yılının Ağustos ayı sonundaki verilere dayalı olarak Türkiye’nin “Uluslararası Yatırım Pozisyonu” tablosunu yayınladı.
Ülkenin döviz varlıkları Türklerin yurtdışındaki yatırımları, parası ve yurtiçindeki döviz birikimleri ile Merkez Bankası ve bankaların rezervindeki döviz ve altın mevcududur.
Ülkenin döviz yükümlülükleri ise, yabancıların Türkiye’deki doğrudan yatırımları, portföy yatırımları, bankalardaki döviz mevduatları ile kamu ve özel sektörün kullandığı dış krediler nedeniyle oluşan toplam döviz borcudur.
2013 yılı Ağustos ayı sonu rakamlarına göre Türkiye’nin net Uluslararası Yatırım Pozisyonu (varlık ve yükümlülük farkı) eksi 375 milyar dolardır.
2012 yılı sonunda açık eksi 421 milyar dolar idi.
Ağustos ayı sonuna kadar varlıklar 13 milyar dolar arttı. Yükümlülükler 33 milyar dolar azaldı. Böylece döviz pozisyonu 46 milyar dolar küçüldü.
Varlık artışı rezerv artışından kaynaklanıyor. Acaba yükümlülükler nasıl geriledi?
Yabancıların Türkiye’deki varlıkları TL olarak değerlendiriliyor. Döviz kuru yükselince varlıkların döviz değeri geriliyor. Varlık değerlerindeki gerilemenin nedeni budur.
2013 Milli Gelir tahmini 823 milyar dolar. Bu rakama göre açığın milli gelire oranı yüzde 45 oluyor ki, uluslararası değerlemelerde yüzde 50’nin altındaki açık olağan kabul ediliyor.