Uluslararası vergi çok taraflı eylemlerinde güncel durum

OECD Genel Sekreteri’nin G20 Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkan­ları toplantısının kapanışında sunduğu 24 Ekim 2024 tarihli rapor Temmuz 2024’ten bu yana uluslararası vergi reformunda kay­dedilen ilerlemeleri detaylandırmaktadır. Raporda birden fazla başlık olmakla birlik­te, dijital ekonominin vergilendirilmesi ve BEPS projesi asgari standartlarının uygu­lanmasında gelinen nokta önemlidir.

Birinci sütun - A ve B tutarı

Rapora göre Kapsayıcı Çerçeve, Tutar A için Çok Taraflı Sözleşme üzerinde nere­deyse tam mutabakat sağlamıştır. Rapor­da, müzakerelerin artık B Tutarının sonuç­landırılmasına odaklandığı belirtilmekte­dir. Kapsayıcı Çerçeve, Mayıs 2024’te ana hatlarıyla belirtildiği üzere, B Tutarı için seçmeli bir yaklaşımın ötesine geçen kap­samlı bir model geliştirmektedir. Geriye kalan konular teknik olmaktan ziyade poli­tik olup, nihai bir yaklaşıma ulaşılması için görüşmeler devam etmektedir.

İkinci sütun - Küresel asgari vergi (GloBE kuralları)

Raporda, asgari vergi için GloBE kural­larının artık küresel olarak uygulanmasıy­la birlikte Kapsayıcı Çerçevenin tutarlılığa ve uygun maliyetli uyuma öncelik verdiği­nin altı çizilmiştir. Temel mekanizmalar şunlardır: GloBE Model Kurallarına Gü­ven: Uygulayıcı yetki alanları, basitleştiril­miş yapılara sahip standartlaştırılmış bir dizi kural kullanacaktır.

Akran değerlen­dirme süreci: Bu süreç, yetki alanlarının tutarlılığını teşvik edecektir. İdari rehber­lik ve güvenli limanlar: Geçiş dönemi ül­ke bazında güvenli liman raporu gibi des­tek tedbirleri, yetki alanlarının tedbirleri benimsemesinde yardımcı olacaktır. Bilgi paylaşımı ve uyuşmazlıkların çözümü: Bu mekanizmalar, potansiyel sorunları etki­li bir şekilde çözmek için uygulayıcı yetki alanlarındaki çabaları koordine edecektir.

BEPS ilerlemesi

Matrah Aşındırma ve Kâr Aktarımı Pro­jesinin dört asgari standardı vardır. Rapor, bunlarda gelinen son noktayı özetlemekte­dir. Eylem 5 - Haksız Vergi Uygulamaları: Bu eylem, akran değerlendirmeleri ve bil­gi değişimi yoluyla haksız vergi rejimlerini ele almaktadır. 2024 itibarıyla 54.000’den fazla idari vergi kararı değişimi gerçekleş­miş, 326 tercihli vergi rejimi gözden geçi­rilmiş ve bunların %40’ından fazlası kaldı­rılmış veya kaldırılma sürecindedir.

Eylem 6 - Vergi Anlaşmalarının Kötüye Kullanılması: Vergi anlaşmalarının kötü­ye kullanılmasını (örneğin, anlaşma alış­verişi) önlemeyi amaçlamaktadır. BEPS Çok Taraflı Sözleşmesi (MLI), 104 yet­ki bölgesini kapsayan ve Kapsayıcı Çerçe­ve üyeleri arasındaki vergi anlaşmalarının %90›ına uygulanan çok önemli bir araç­tır. Halihazırda 1.500’den fazla mevcut an­laşmayı güçlendirmiştir. Eylem 13 - Ülke Bazlı (CbC) Raporlama: Büyük çok uluslu işletmelerin gelir, kâr, ödenen vergiler ve her bir yetki alanındaki faaliyetler hakkın­da ayrıntılı raporlar sunmasını gerektirir.

120’den fazla yetki alanı CbC raporlama­sını zorunlu kılmak için yasalar çıkarmış ve veri değişimi için 4.100›den fazla ikili anlaşma yapılmıştır. Eylem 14 - Karşılıklı Anlaşma Prosedürü (KAU): KAU süreci ül­keler arasındaki vergi anlaşmazlıklarının çözümünü geliştirmektedir. 2024 itiba­rıyla, 82 yetki alanı akran değerlendirme­sinden geçmiş ve birçoğu MAP çerçevele­rini güçlendirmek için en iyi uygulamaları hayata geçirmiştir. Bu ilerleme, şeffaflığı sağlanmasını teminen uluslararası vergi sistemlerindeki boşlukları ortadan kaldı­rarak vergiden kaçınmayı engellemeye yö­nelik küresel bir taahhüdü temsil etmekte­dir.

Bu eylemlerin her biri vergi iş birliğini güçlendirmekte ve kâr kaydırma fırsatla­rını azaltmaktadır. OECD tarafından bel­li dönemlerde yapılan bu güncelleme ve özetleme çalışmalarının içerdiği iyimser­liğe biraz ihtiyatlı yaklaşmak gerekmek­tedir. Dijital ekonominin vergilendirilme­sinde henüz elimizde bir çıktı olmasa da, OECD’nin geçmişteki haksız vergi rekabe­ti projesi özellikle BEPS projesinin akıbeti ve geleceği bakımından önemli ve olumsuz bir deneyim olarak akılda tutulmalıdır.