Uluslararası ölçütlere göre yoksulluk oranı düşüyor
TÜİK, uluslararası karşılaştırmalarda önem taşıyan satın alma gücü paritesine göre kişi başı dolar cinsinden yoksulluk oranlarını belirlemektedir.
Yoksul sayısı, satın alma gücü paritesine göre günlük kişi başı tüketim harcaması rakamına göre belirlenmektedir. Uluslararası karşılaştırmaya imkan vermek için kişi başı günlük tüketim harcaması ölçüsü 2,15 dolar ve 4,3 dolar karşılığı TL harcama sınırlarına göre tahmin edilmektedir.
TÜİK'in verilerini değerlendirmek isteyenler için bu yazının altında ufak bir açıklayıcı not vardır.
Türk Lirasının satın alma gücü paritesi her yıl değişmektedir. 2011 yılında kişi başı milli gelir yıl ortalaması döviz kuru 1.68 TL ile 10.469 TL iken, Satın Alma Gücü Paritesi ile 17.553 TL'dir.
İşte bu iki rakama dayalı olarak TL'nin 2011 yılı satın alma gücü paritesine göre değeri 1.004 TL olarak belirlenmiştir.
Bu durumda 2011 yılında kişi başı günlük tüketim harcaması 2.15 doların altında olanların TL harcamalarının 2.15 TL, 4.30 dolar altındakilerin 4.30 TL, aylık harcamalarının sırasıyla 64.15 TL ve 129.00 TL olduğunu kabul edeceğiz.
TÜİK'in belirlemelerine göre 2011'de nüfusun yüzde 0.14'ü ayda 64.15 TL'nin altında tüketim harcaması yapabiliyor. Ayda 129.00 TL kişi başı tüketim harcaması yapanların toplam nüfusa oranı ise yüzde 2.79.
Bunları sayıya dökersek, 103 bin kişinin günde 2.15 TL'den daha az, 2.063 bin kişinin günde 4.30 TL'den daha az tüketim harcaması yapabildiği ve bunların yoksul sayıldığı ortaya çıkar.
Tekrarda yarar vardır. Bu göstergeler uluslararası karşılaştırma amacıyla yapılan araştırmanın sonucunu vermektedir.
Ve de bu göstergeye göre, kişi başı günde 2.15 doların altında tüketim harcaması yapanların toplam nüfusa oranı 2002 yılında yüzde 3.04 iken 2011 yılında yüzde 0.14'e, kişi başı günde 4.30 dolar harcama yapanların toplam nüfusa oranı yüzde 30.30'dan yüzde 2.79'a gerilemiştir.
Açık anlatım ile Türkiye'de uluslararası ölçülere göre yoksul sayısı hızla gerilemiştir.
Bu önemli bir gelişmedir.
Ancak uluslararası yoksulluk tanımı ile, kişi başı göreceli yoksulluk ölçüleri ve gelir dağılımına göre yoksulluk farklı şeylerdir.
Gelir dağılımında en düşük yüzde 20'lik nüfus dilimindeki 15 milyon insanımızın milli gelirden aldığı pay 2007'de yüzde 5.8 idi. Son 5 yılda hiç değişmedi.
En zengin yüzde 20'lik nüfus milli gelirin yüzde 46'sını alıyor. 2007'de yüzde 46.9'unu alıyordu, 2011'de yüzde 46.4'ünü aldı.
Büyümeye rağmen son 5 yılda gelir dağılımı değişmedi. Ülke gelirinin yarıya yakını 15 milyon insanın cebine girerken kalan yarıyı 60 milyon paylaşıyor. En alttaki 15 milyon ise gelirin sadece yüzde 5.8'i ile geçiniyor.
Dünyada gelir dağılımı için GİNİ katsayısı diye bir ölçü var. Bu ölçü, gelir dağılımındaki eşitsizliği gösterir. Ölçü 0'a yaklaştığında gelir dağılımı iyileşiyor, 1'e doğru kötüleşiyor demek. GİNİ katsayısı 2007'de 0.410 idi. 2010'da 0.402 ve 2011'de 0.404 oldu. Açık anlatımıyla dünyada geçer ölçü birimine göre 5 yılda gelir dağılımında iyileşme yok.
Yoksulluk Çalışması'nı değerlendirmek isteyenlere Çalışma hakkında açıklayıcı not:
Satınalma gücü paritesi: Ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarını ortadan kaldırarak, ülkelerin yarattıkları Gayrisafi Yurtiçi Hasılanın reel anlamda karşılaştırılmasına imkan sağlayan, farklı para birimlerini birbirine dönüştürme oranıdır.
Çalışmada uluslararası karşılaştırmalarda kullanılan yoksulluk sınırları tanımlanmıştır. Bu bağlamda, satınalma gücü paritesine göre günlük kişi başına 2,15 dolar ve 4,3 dolar değerleri yoksulluk sınırları olarak tanımlanmıştır. Eşdeğer fert başına tüketim harcaması, satınalma gücü paritesine göre günlük kişi başına 2,15 dolar ve 4,3 doların altında kalanlar yoksul olarak belirlenmiştir. 1 $'ın satınalma gücü paritesine (SGP) göre karşılığı olarak 2011 yılı için ise 1,004 TL kullanılmıştır.
2011 Yılında TL'nin Satın Alma Gücü Paritesi nasıl 1.004 TL. olarak belirlendi?: 2011 Yılında kişi başı milli gelir 10.469 TL iken Satın Alma Gücü Paritesi ile kişi başı milli gelir 17.555 TL'dir. Demek ki, kişiler, TL ile yıl içinde ortalama 1.68 TL olan dolar değerinin üzerinde (10.669/17.553= 59.6) yüzde 59.6 üzerinde satın alma gücüne sahiptirler. O halde 1 doların değeri 1.68 TL değildir. Bu hesap ile (1.68 x 59.6 = 1.004) 1.004 TL'lik harcama ile (TL'nin satın alma gücü yüksek olduğundan) fertler 1 dolarlık mal ve hizmeti (başka ülkelerin 1 dolar harcayarak satın aldıkları mal ve hizmeti) satın alabilmektedirler.