Uluslararası kurumlar, Fed’e 'faiz artırma ertele' diyor

Yaklaşık bir yılı aşkın süredir dünya gündeminin ilk sırasında yer alan Fed’in faiz artırımına başlamasına dönük “beklenti” haberlerine, son dönemde “Eylülde artış başlayabilir” haberi eklenmişti. Şimdilerde ise Dünya Bankası, IMF, gibi kuruluşlar ile dünyanın önemli ekonomistleri Fed’e “ Dünyanın  bu halinde faiz artırmanın zamanı değil” uyarısında bulunuyorlar. Bu değerlendirmelerini  yaparlarken, bir yandan dünyadaki kırılganlıklardan, gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerinin beklenen performansı gösteremediğinden söz ediyorlar, bir yandan da toparlandığı söylenen Amerikan ekonomisinde  işsizlik oranlarının yüzde 5.1’e gerilemesine karşın, son verilerin beklenenin altında olduğunu belirtiyorlar. Enflasyonda ise beklenen artışın olmadığını açıklayarak, bu nedenle Fed’in faiz artışını ertelemesini öneriyorlar. 

Dünya Bankası Baş ekonomisti  Basu, “Gelişmekte olan ülkeler, dört yıldır hayal kırıklığı yaratan performansın ardından ivme kazanıyor. Birçok gelişmekte olan ülke, elverişli finansal şartlara rağmen, tarım, enerji, ulaşım, altyapı ve diğer önemli hizmet sektörlerindeki eksiklikler yüzünden uzun süreli yavaşlama yaşıyorlar. Küresel ekonomi daha sağlam şekilde ayakta kalana kadar Fed’in faiz artışı için beklemesi gerekir” diyerek uyarıda bulunup, Fed’in faiz artışını ertelemesini öneriyorlar.

İMF raporunda da AB’nin faiz artırımı kararını 2016 yılı yarısına kadar ertelemesi isteniyor. Bu konuda şu değerlendirme yapılıyor:

“ABD ekonomisinde yakın zamanda bir faiz artırımı için şartlar oluşmamıştır. ABD’de enflasyon yıl sonuna doğru artış gösterebilecektir. ABD enflasyonu bu yıl sonunda binde 7 seviyesinde olacaktır. Gelecek yıl yüzde 1.5 olmasının ardından  ancak 2017’de yüzde 2 seviyesine ulaşacaktır. Fed  faiz artışını 2016 yılının yarısına kadar ertelemelidir.”

Nobel ödülü sahibi Columbia Üniversitesi Profesörü Joseph E. Stiglitz de dün gazetemizde yayınlanan makalesinde faiz artırmanın ertelenmesi gerektiğini, “Bu dönemde faiz artışı doğru olmaz, ekonomiyi yavaşlatır” başlıklı makalesinde öneriyordu. Stiglitz, “Fed yetkililerinin işinin zorluğunu biliyorum. Çünkü onlar ciddi bir belirsizlik ortamında çok zor kararlar almak zorundadırlar. Fakat şu anda alınacak karar çok zor bir karar değil. Aksine çok kolay bir karar: Şu anda faiz artırarak kredileri sıkılaştırmanın ve ekonomiyi yavaşlatmanın zamanı değil” değerlendirmesiyle ertelemeyi öneriyor.

Uyarılarda yer alan küresel olumsuzlukları ve piyasalardaki gerginliği ele alarak, Çin’in art arda gelen devalüasyonlarını dünya ekonomisindeki sonuçlarını görmek isteyerek Fed 17 Eylül’de faiz artırmayıp faiz artışını 2016’ya ertelerse ülkemizde gözler Merkez Bankası’na çevrilecektir. Çünkü Merkez Bankası son PPK toplantısı sonrasında çoklu faizi sadeleştirme çalışmaları yapacaklarını, bununla faiz çeşitliliği konusunda yabancıların şikayetlerine yanıt vereceklerini açıklamıştı. Ayrıca, hızlı TL değer kaybına karşın faiz artırımı önerilerine karşı Erdem Başçı, Fed’in artırımını bekledikten sonra, bu konuda  karar açıklayacaklarını  belirtmişti. O nedenle şimdi Merkez Bankası’nın da yeni bir tavır ortaya koyması gerekecektir. O yüzden gözlerin Merkez Bankası'na çevrileceğini düşünüyorum.

17 Eylül’e çok az kaldı, Fed’e faiz artışını erteleme uyarıları sürüyor. Bakalım sonuç ne olacak, Merkez Bankamız Fed sonrası hangi adımları atacak...