Uluslar arası üretim zincirinde yer almak

Türkiye'nin 2023 hedeflerini gerçekleştirebilmesi için "Uluslar arası üretim zinciri"n de yer almanın koşullarını yerine getirerek, stratejik sektörlere dayalı 2023 hedeflerine uygun büyümesini sağlaması gerekiyor. Bunu yapabilmesi için önemle üzerinde durulması gereken konu "Hukukun üstünlüğünün" aksamasız gündemde olması.            

Türkiye, 2023 için hedef programında, 2 trilyon GSMH, 25 bin dolar kişi başına milli gelir, sayıları 100 bine ulaşan ihracatçı ile 500 milyar dolarlık ihracat gibi ulaşmak istediği sonuçları ortaya koydu. Bu hedef bugün binde 8 olan dünya ticaretindeki payımızı yüzde 1.5'a çıkarmamızla mümkün olabilecek. Türkiye halen 236 ülkeye 11 bin 717 çeşit mal satıyor. Ülkemizin 14 ilinin yıllık ihracatı 1 milyar doların üzerinde. İhraç ürünlerimizin kilogramı ise ortalama 1 dolar 58 cent gibi düşük değerde. O nedenle bazı stratejik sektörlerin seçilerek katma değeri daha yüksek ürünler üretilmesinin 2023 hedeflerine ulaşılması için önemli olduğunun altı çiziliyor. Bu sektörler arasında havacılık, savunma sanayii, raylı sistemler, sağlık, yazılım, makine, kimya, motor, elektronik ve enerji sektörlerine yer veriliyor.

Uzmanlar, dış ticaretin artırılması için bazı koşulların gerekli olduğunu belirtiyorlar. Prof. Dr. Subidey Togan, "Dış ticaretini artırmak ve büyümesini sürekli kılmak isteyen gelişmekte olan ülkelerin uluslararası değer zincirine katılması gerekir" düşüncesini ortaya koyuyor. Togan, ülkelerin "Uluslar arası üretim zincirine" katılabilmeleri konusunda R. Baldwin'in yerine getirmeleri gereken koşulları şöyle sıraladığını da aktarıyor: " Dış ticaret ve yabancı sermaye hareketleri tamamen serbest olmalı. Ulaştırma-haberleşme altyapısı uygun hale getirilmeli, gümrükler ve lojistik hizmetlerin altyapısı yeterli ve uygun fiyatlı olmalıdır."

Sök konusu stratejik sektörlerin durumlarına baktığımızda karşımıza çıkan tablo ve 2023 hedefleri şöyle:

Elektronik sektörünün 2023 hedefi 25 milyar dolar, halen 10 milyar doların altında. Enerji sektörü ağırlıklı olarak dışa bağımlı. Bu bağımlılığın azaltılabilmesi için 2023'e kadar bu sektörde 130 milyar dolarlık yatırım yapılması gerekiyor. Sağlık sektörünün 2023 hedefi 50 milyar dolar. Halen bu alandaki ciro çok düşük olduğu için bu sektöre yeni teşvikler getirildi. Savunma sanayi 2012'de 1 milyar doları yeni yakaladı, 2023 hedefi 25 milyar dolar. Bu alanda önemli yatırımlarla gidilecek uzun yolun aşılmasına çalışılması gerekiyor. Havacılık sektöründe uçak sayısı yakında 350'ye ulaşacak, 200 civarında uçuş noktasına ulaşılıyor. 2023'te uçak sayısının 750 uçağa uçuş noktasının 500'e ulaşması hedefleniyor. Doğaldır ki, bu büyümeye uygun fayda-maliyet hesabının yapılması da gerekir. Kimya sanayi sektörümüz halen 10 milyar dolar ihracat yapıyor, 2023 hedefi bunun 5 katı 50 milyar dolar. Halen 6 milyar dolar büyüklüğü olan makine sanayi 2023 ihracat hedefi ise 100 milyar dolar. Son yıllarda yüzde 10 üstünde büyüme hızına ulaşan yazılım sektöründe ise henüz 2023 hedefi rakamlaştırılmış değil. Ayrıca  ülkede fiber optik iletişim altyapısında yetersizlikler söz konusu. 

Uzmanlar stratejik sektörlerin 2023 hedeflerine ulaşmasının göstergesinin önümüzdeki üç yıllık dönemde ülke ortalama büyüme oranının üç kat fazlası büyüme göstermeleri olacağını belirtiyorlar. 

2023 hedefleri yolunda üretim, rekabet ve ihracatın artırılmasının öneminin yanı sıra, daha liberal bir dış ticaret rejiminin de önemli olduğu vurgulanıyor. Bunun için hukuğun üstünlüğü ve adalet sisteminin hızlı ve sağlıklı işlemesi gerektiği de önemle belirtiliyor.