Uludağ Ekonomi Zirvesi’ne torba yasa dopingi

Sizler bu satırları okurken, biz sabahın ilk saatlerinde Uludağ Ekonomi Zirvesi’nde muhtemelen açılış konuşmasını yapan Başbakan Yardımcımız Sn. Mehmet Şimşek’i dinliyor olacağız. Ve herhalde sayın Bakan, ekonomik gelişmeleri torba yasanın getirilerini, FED’in faiz arttırımının piyasa üzerindeki etkilerini anlatıyor ve olabildiğince de iki yoğun gün sürecek zirvenin pozitif bir hava ile tamamlanmasına destek veriyor olacak. Hava ve motivasyonlar nasıl, görece tartışılır. Ancak Afrin’deki olumlu gelişmelerin moral verici olduğunu belirtmemiz, duyduğumuz memnuniyeti dile getirmemiz ve kahraman Ordumuza bir kez daha muvaffakiyetler dilememiz gerektiğine inanıyorum.

Torba yasa yürürlükten geçti. Torbanın getirilerine ve sonuçlarına bir göz atacağız, ancak HSBC’nin Türkiye’nin dış ticaretine ilişkin raporuna bir göz atmadan geçemeyeceğim. HSBC Grubu’nun Navigator Raporu’na göre Çin ve Hindistan, 2021 ile 2030 yılları arasında Türkiye’nin en hızlı büyüyen ihracat pazarları olarak Batı Avrupa ve ABD’yi geride bırakacak. Çin’in ayrıca 2030 yılında Türkiye’nin en önemli ithalat kaynağı olarak Almanya’nın yerini alması bekleniyor. Ankete Türkiye’den katılan şirketlerin yüzde 80’inden fazlası da Türkiye’nin ticaret hacminin gelecek 12 aylık dönemde artacağını öngörüyor. Yine aynı raporda Asya başta olmak diğer gelişen pazarlardan gelen güçlü talebin etkisiyle Türkiye’deki ihracatçı şirketler için görünümün pozitif olduğu ifade ediliyor. Rapor ayrıca, Türkiye’deki şirketlerin Asya ve Ortadoğu’daki yeni pazarlarda fırsatları değerlendirmeyi sürdürmeleri gerektiğine işaret ederek, şirketlerin verimliliği artırma ve teknolojik adaptasyonu güçlendirmeye yönelik çalışmaları devam ettirmelerine işaret ediyor. Tabi rapor Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği’nin güncellenmesinin de bu sonuca gitmede önemli bir yere sahip olduğuna da işaret ediyor. Raporun oluşmasına hizmet eden ankete göre, Türkiye’deki şirketlerin üçte birinden fazlası Kuşak ve Yol ile Asean 2025’in şirketlerine fayda sağlayacağını ifade ediyor. Dış ticaretteki gelişmeler sevindirici, ancak AB ile Gümrük Birliği güncellemelerinde henüz somut adımların atılamamış olması ise endişe verici. Bu sürecin de hızlandırılması ekonomimiz açısından büyük önem taşımakta.

Ekonomimizin rahatlamasına fayda sağlayacağına inanılan torba yasa olarak da bilinen, 96 maddelik Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkı'nda Kanun Tasarısı nihayet kabul edildi. Bunlardan bir kaçına kısa kısa değinmeyi isterim.

Kanunla, vatandaşlara konut desteği artırılıyor. Kendisine ait bir konutu olmayanlar, ilk ve tek konut satın almaları halinde desteklenecek. Konut hesabı sisteminin daha etkin hale getirilmesi için, konut alımındaki yüzde 20 olan devlet katkısı yüzde 25'e çıkarılacak ve azami 20 bin lirayı geçemeyecek. Bu tutarı 3 katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak. İhraç kayıtlı teslimlerde ihracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle 3 ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç 3 aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren 15 gün içinde başvuran ihracatçılara 3 aya kadar ek süre verilebilecek olması son derece olumlu bir gelişme. Bir diğer önemli gelişme ise, motorlu taşıtların üretiminde kullanılan radyo, hoparlör, monitör gibi ürünler için alınan ÖTV’nin, ilgili ürünlerin faturalarının beyan edilmesi halinde üreticiye iade edilebilecek olması. Ar-Ge projeleri kapsamında görev alan yüksek lisans ve doktora öğrencileri ile doktora sonrası araştırmacılara diğer mevzuatta yer alan sınırlamalara tabi olmaksızın burs verilebilecek olması da yine yarar sağlayacak bir gelişme.

Yine hizmet ihracatında nispi ödeme tahsil edilmeyecek olması hizmet ihracatçılarının sevindiren bir gelişme. Hizmet sektörü için giriş aidatı ve yıllık aidat, 16 yaşından büyükler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarı ile bu tutarın 5 katı arasında belirlenen tutarda tahsil edilecek.

Yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım yapacak tam mükellef sermaye şirketlerine, işe başladıkları hesap dönemi ve bu dönemi takip eden hesap döneminde sermaye olarak yurt dışından getirilen yabancı paralar için yeni bir değerleme müessesesi getiriliyor. Böylece bu amaçla getirilen yabancı paraların, işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar kullanılmayan kısmı ile yatırım teşvik belgesinde öngörülen yatırımları gerçekleştirmek üzere kullanılan kısmı için, yabancı para değerlemesi nedeniyle ortaya çıkacak vergisel sonuçların önlenmesi amaçlanıyor.

Bir diğer düzenlemeye göreyse, elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dahil olmak üzere; verilmesi ve alınması gereken fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması, düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi, bu belgelerin elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken kağıt olarak düzenlenmesi ya da hiç düzenlenmemiş sayılması halinde, bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine, her bir belge için 240 liradan aşağı olmamak üzere, bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının yüzde 10'u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilecek.

Torba ile işsizlik Sigortası Kanunu'nda düzenlemeye gidiliyor. Buna göre; 2020 sonuna kadar (1 Ocak 2018- 31 Aralık 2020 döneminde) işe alınan sigortalılar nedeniyle ilave istihdam sağlayan özel sektör işverenleri için 12 ay süreyle, gelir vergisi stopajı, damga vergisi ve sosyal güvenlik primi desteği teşviki getirilecek. İmalat ve bilişim sektöründe faaliyet gösteren iş yerlerinde ilave işe alınacaklar için daha yüksek tutarda sosyal güvenlik primi desteği sağlanacak. Kadın, genç ve engelli istihdamında teşvik süresi 12 ay yerine 18 ay olarak belirlenecek.

Apartmanlarda yer alanlar dahil olmak üzere, konutların çatı veya cephelerinin yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretimi amaçlı kullanılması teşvik ediliyor. Bu suretle üretilen elektrik enerjisinin ihtiyaç fazlasını son kaynak tedarik şirketine satanlar vergiden muaf esnaf kapsamına alınacak. Bu şekilde kurulacak üretim tesisinin kurulum gücü 10 kilovatı geçmeyecek, üretim ve tüketim tesisi aynı noktada yer alacak. Kreş ve gündüz bakımevi hizmeti vergi dışı bırakılıyor. Net asgari ücretlilere, bu yılın ocak ayında maaşının net asgari ücretin altında kalması halinde, bu durumu telafi edecek şekilde asgari geçim indirimi sağlanacak olması da pozitif bir gelişme.

Torba yasa çerçevesinde organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitelerince yapılan veya yaptırılan su, kanalizasyon, arıtma, doğalgaz, elektrik, haberleşme tesisleri, yol yapımı gibi altyapı yatırımları ile küçük sanayi sitelerindeki iş yeri yapımına ilişkin mal teslimi ve hizmet ifaları KDV'den istisna tutulacak. Yatırım teşvik belgeli olsun veya olmasın imalat sanayisinde veya Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanılan ve 31 Aralık 2019'a kadar alınan yeni makine ve teçhizat, mevcut amortisman sürelerinin yarısı kadarlık daha kısa bir sürede amortismana tabi tutularak gider yazılabilecek olması önemli bir gelişme olarak yorumlanabilir.

İmalat sektöründe çalışan küçük işletmelere ve esnafa 2018 yılında uygulanmak üzere, 18 yaşından büyük ve 25 yaşından küçük en fazla iki kişi ilave istihdam sağlamaları halinde gelir vergisi stopajı, damga vergisi, sosyal güvenlik primi ve asgari ücret üzerinden iki ayda bir ücret desteği verilecek olması, kadınların iş hayatına katılmalarını teşvik amacıyla kadın hizmet erbabına işverenlerce kreş ve gündüz bakımevi hizmeti verilmek suretiyle doğrudan veya asgari ücretin aylık brüt tutarının yüzde 15'ini geçmemek üzere sağlanan menfaatlere gelir vergisi istisnası getirilmesi, işverenlere 2016 ve 2017 yıllarında uygulanan, 100 lira tutarındaki asgari ücret desteği uygulamasına 2018 yılında da devam edilecek olması, gençlerin istihdam edilebilirliklerini artırmak amacıyla 18-25 yaş arasındaki sigortalılara ait sigortalı işe giriş bildirgesinin, çalışılmaya başlanılan tarih itibarıyla verilmesine imkan sağlanması da önemli gelişmeler olarak sayılabilir.

Reel sektörün rahatlaması, otomotiv ve emlak sektörünün bazı beklentilerinin karşılanır hale gelmesi, hizmet ihracatına verilen ayrıcalık ve önem, olumlu gelişmeler. Ekonomimizin hızlı canlanmaya çok ihtiyacı var, iş dünyasının da yüksek motivasyona. Umarız torba, bir taşla birkaç kuşa vurmaya yarar.