Ülkemizde iyi işler olduğu da unutulmamalı
Yolsuzluk tartışmalarının getirdiği olumsuz tablo, hem piyasaları alt üst etti, hem de doları tırmandırdı. Bizim klasik kriz algımızda yer alan “dövizin hızlı tırmanması” yine gündemde. Bugün bu durumdan biraz sıyrılarak önemli bir gelişmeden ve Eskişehir’deki TEİ çevresinde oluşan havacılık firmalarından söz ederek “iyi işler olduğunu da unutmamak” gerektiğine değineceğim. Belki böylece sonuçları uzun vadede yargıda belli olacak konular üzerine bu kötü haberler sarmalından biraz uzaklaşabiliriz...
Geçenlerde Ankara Kazan’daki TAİ tesislerinde mütevazı bir tören yapıldı. TAİ dokuz ülkenin yapımında yer aldığı yüksek teknoloji ürünü F-35 uçağı için ürettiği ilk gövdeyi teslim ediyordu. 2007’de yapılan anlaşma ile TAİ bu önemli uluslararası ortak F-35 projesine 400 orta gövde üretim anlaşması yapmıştı. İlk ürün teslim edildi.
TAİ’nin yüzde 54 ortağı TUSAŞ ve yüzde 46 paydaşı ise Amerikan GE. İSO 500’de TAİ 209. sırada ve ihracatçı 500 firma sıralamasında ise 56. sırada yer alıyor. TAİ’den söz ederken Siyasal ortamda yaşadığımız karmaşanın yarattığı karamsarlığın, ekonomimize olumsuz yansıdığı dönemde, iyi işler olduğunu unutmamak gerektiğini hatırlatmak istedim...onun ikizi 1985’te Eskişehir’de kurulan TEİ’den de söz etmek gerekir. Ayrıca, Havelsan, Kale ve Mikes de unutmamak lazım. 50 yıl yapı malzemesi ürettikten, sonra Kale Grubu yüzde 49 Amerikan firması ortaklığıyla İzmir’de ESBAŞ’ta serbest bölgede uçak parçası yapımına başlamış durumda.
1926’da Eskişehir’de Uçak Bakım Üssü kurulmuştu. 1974 Amerikan Ambargosu döneminde zorunlu olarak uçak parça üretimine başlandı. Bu altyapıya bağlı olarak kentte 1985’te TEİ kuruldu. Bugün Eskişehir’de 12 bin 800 uçak parçası üretiliyor. 300 uçağın da motoru rektifiye ediliyor. Eskişehir’de bu alanda bir eko-sistem kurulduğu görülüyor...
2003 yılında ESO Başkanı Savaş Özaydemir, OSB içersinde Teknoloji Gelişim Bölgesi kuruluşuna öncülük etti. 18 paydaş ve 2 üniversitenin katılımıyla Anadolu Teknoloji Araştırma Parkı (ATAP) kuruldu. ATAP’ta ağırlığı havacılık endüstrisine hizmet verein 36 Ar-Ge şirketi yer alıyor. 2011 yılında ise havacılık kümesi kurulup başkanlığına TEİ Genel Müdürü Akın Duman getirildi. ATAP Genel Müdürlüğü görevine de emekli Hava General Fazıl Aydınmakina atandı.
TEİ sonrasında 20 kadar kuruluş yeniden yapılanarak uçak sanayii yan sanayii kuruluşu halini aldılar. Tarım makineleri firması Hisarlar yeni yapılanması ile Bombardia’nın onaylı tedarikçisi oldu. Atard yeni yapısı ile Güney Kore’ye mühendislik hizmeti vermeye başladı. 1959’da gıda şirketi olarak kurulan Alp Havacılık, bugün 500 çalışanıyla 25 bin metrekarelik alanda Sikorsky ve Lockheed’e parça üretiyor. Bursa’nın otomobil yedek parça üreticisi Coşkunöz’ün Eskişehir’deki tesisinde de uçak parçaları üretiliyor. Eski dönemin jant üreticisi EJS, yeni yapılanmasıyla Türbomak adıyla uçak parçaları üretmeye başladı. Ayrıca, Savronik, Aycan ve Numerik’in aralarında bulunduğu uçak sanayiine üretim yapan firma sayısı 20’ye ulaşmış durumda.
Şimdi bu alanda yeni bir adım atılıyor. ESO öncülüğünde 5 milyon metrekarelik alanda Eskişehir Hava ve Savunma Sanayii Endüstri Bölgesi kuruluyor. Bütün bunlar genç Cumhuriyettimizin önemli girişimcisi Nuri Demirağ’ın 1936 yılında kurduğu uçak febrikasından bu yana ülkemiz uçak sanayiinin geldiği noktayı gösteriyor. Siyasal ortamda yaşadığımız karmaşanın yarattığı karamsarlığın, ekonomimize olumsuz yansıdığı dönemde, iyi işler olduğunu unutmamak gerektiğini hatırlatmak istedim.