Ülkelere göre büyük şehirlerde taksi ücretleri

Taksicilerle UBER şoförleri arasında bir süredir yaşanan gerilimin son perdesi pazartesi günü İstanbul Adliyesi'ne yansıdı. İstanbul Taksiciler Esnaf Odası'nın UBER'in faaliyetlerinin yasal olarak engellenmesi talebiyle başlattığı hukuki girişimi destekleyen taksiciler, Çağlayan'daki adliyede gösteri yaptı. Cep telefonları üzerinden uygulama indirerek kullanılan UBER’e erişimin engellenmesi için dava açan İstanbul Taksiciler Esnaf Odası, davanın 2. duruşması öncesi taksicileri adliyede buluşturdu.

Aslında olaya baktığımızda teknoloji ile statükonun korunması mücadelesi veriliyor.

UBER taksi uygulaması, teknolojinin hayatımıza uyarlanması ile ortaya çıkan uygulama. UBER taksi uygulaması temelde uygulama üzerinde kayıtlı en yakın araç ile yolcuyu eşleştiriyor.

Yolcular uygulamayı akıllı telefonlara indirerek konum bilgilerini paylaşıyor. Sistem üzerinde kayıtlı araçlar içerisinde yolcuya en yakın araç gidip yolcuyu alıyor. UBER, ABD merkezli bir firma. Dünya çapında 83 ülkede, 632 şehirde faaliyet gösteriyor. 50 milyon kullanıcısı olan şirkete dünyada kayıtlı 7 milyon sürücü var. Şirketin yaklaşık piyasa değeri 50 milyar dolar. İstanbul’da kayıtlı 18 bin taksi plakası bulunuyor. İstanbul’da şirketin sistemine kayıtlı yaklaşık 5 bin sürücü bulunuyor. Bunların 3 bini, ‘XL’ olarak tanımlanan ve müşterilerin çoğunlukla tercih sebebi olan 10 kişilik oturma kapasitesine sahip siyah renkli minibüsler ile taşımacılık yapıyor. Geriye kalan 2 bin UBER sürücüsü sarı taksilerde çalışıyor.

UBS bankası, 2015 yılında 5 kilometrelik kısa mesafe ücretlerini karşılaştırarak dünyanın 72 metropol’ünde taksi ücretleri araştırması yapmıştı. Bu hesaplamaya göre büyük metropollerdeki fiyatlar ile İstanbul’daki fiyatları karşılaştırmak istiyorum. Hesaplama yapılan şehirlerin 36'sı Avrupa, 18'i Asya, 6'sı Kuzey Amerika, 7'si Güney Amerika, 2'si Okyanusya, 3'ü Afrika Kıtası'nda yer almakta.

Ortalama beş kilometre mesafe için taksi ücreti kıtalara göre Okyanusya’da 15,52, Kuzey Amerika’da 14,65, Avrupa’da 11.77, Afrika'da 5,3, Güney Amerika 5,06, Asya’da ise 4,38 dolar tutuyor.

Aslında hesaplama yapabilmek için bu ülkelerde taksicilerin yıllık ne kadar vergi ödediği ve diğer giderlerini de karşılaştırılarak hesaplamak gerekiyor ama bu konuyu bugün için gündeme almıyoruz.

Avrupa’da en ucuz şehir 1.59 dolar ile Kiev, Kuzey Amerika’da 11.67 dolar ile New York, Güney Amerika’da 1,71 dolar ile Bogota, Asya’da 1,54 dolar ile Yeni Delhi, Okyanusya’da 11,52 dolar ile Sydney yer almaktadır.

İstanbul’da taksimetre açılış ücreti 4,0 TL, kilometre başına 2,5 TL alınıyor. Toplam 5 km mesafe gidilince ödenen ücret 16,5 TL yapıyor. Güncel dolar kuruna böldüğümüzde 4,35 dolar yapıyor.

Hesaplama yapılan 72 büyük şehirde İstanbul taksiye ödenen ücret sıralamasında 57 sırada geliyor. Gidilen mesafe ile ücret karşılaştırmasına bakıldığında UBER ve sarı taksi’ler arasında fark bulunmuyor.

Aşağıdaki tablodaki verilere göre Türkiye’de benzin ücreti G-7 ülkeleri ortalamasına yakın olmasına rağmen ücret olarak üçte bir daha ucuz. Yunanistan’da benzin fiyatı yüzde 30 pahalı olmasına rağmen taksi ücreti yüzde 15 daha pahalı. Kişi başına düşen gelir ile G7 ülkelerinde Türkiye’ye göre yüzde 43 daha fazla binilebiliyor.

Sözün özü UBER gibi uygulamalar tüm dünyada taksi tekellerini kırmış bulunuyor. Newyork’ta 2013 yılında 1 milyon dolar olan New York Taksi lisansı (plakası) geçen yıl yapılan ihalede 186 bin dolara düşmüş. Türkiye’de de önümüzdeki yıllarda plaka fiyatları düşme eğilimine girecektir.

Taksicilerin genel imajını düzeltmesi kolay olmayacak. Ülkemizde taksi şikayetleri konusunda mağdur olmamış kimsenin olmadığını biliyoruz. Bunun en büyük sebebi her alanda olduğu gibi kısa yoldan daha fazla para kazanılmaya çalışılmasıdır.