Ukrayna’yı yolsuzluklar bu hale düşürdü
Ukrayna tarihinin en derin ekonomi ve politik krizlerinden birisini yaşıyor. Halk baskı ve yolsuzluklara karşı ayaklanırken, ABD ve Aurupa bu durumu kendi stratejik çıkarları için manipüle etmeye çalışıyor. Rusya ise uluslararası gücünü sürdürebilmek için, bölgeyi ateş çemberine sürükleyebilme tehlikesi yaratma potansiyeline rağmen askeri operasyonlardan çekinmeyeceğini ortaya koyarak sınır tanımayacağını gösteriyor.
Ukrayna’yı bu kadar acınacak, çaresiz ve büyük güçlerin oyun alanı haline getiren temel neden ülkede ayyuka çıkan yolsuzluk düzeni. Ukrayna’nın hikayesi, bugün ana gündem maddesi yolsuzluk olan Türkiye için de dersler çıkarılması gereken bir örnek.
Devlet gücünü kullanan politikacılar ile zengin oligarkların kurduğu kirli yağma düzeni, Ukrayna ekonomisini tükenme noktasına getirmiş durumda. Ukrayna’da kişi başına gelir, aradan geçen 22 yıla rağmen ülkenin bağımsızlığını ilan ettiği dönemin yüzde 25 altında. 1991’de satın alma gücü paritesine göre 8 bin 62 dolar olan kişi başına gelir, 2013’de 6 bin 394 dolar düzeyinde. Ekonomi milli gelirin yüzde 6’si kadar cari açık veriyor. Ukrayna 175 milyar dolarlık pek de büyük olmayan bir ekonomiye sahip. Şimdi ifl as noktasında olan bu ekonomi, küçük sayalacak bir büyüklükte olmasına rağmen, dünya çapında 15 dolar milyarderi çıkarmış.
Ekonomiyi çökerten de, bu kadar çok milyarder çıkartan da politikacılarla işadamlarının kurduğu kirli yağma düzeni.
Bu çark her dönemde aynı şekilde döndü. Politik iktidarların değişmesi sadece suyun başındakileri değiştirdi, çarkı değiştirmedi. Turuncu Devrim’den önce de, sonra da sistem aynı şekilde işledi. Son ayaklanma ile yıkılan eski Devlet Başkanı Vektor Yanukoviç döneminde ise iş ayyuka çıktı.
Devlet Başkanı Yanukoviç’in oğlu, damadı ve yakın ahbabı oligarkların yer aldığı ve toplumda “Aile” diye anılan grup, devletin gücünü de kullanarak kendilerine çalışan bir düzen kurdular. Bütün para akışı, başta oğul Yanukoviç ve “Aile”nin yeni üyesi Serhiy Kurçenko ile Yanukoviç’in sağ kolu Andriy Kliuyev olmak üzere “Aile”ye mensup oligarklara yönlendirildi. Diğer oligarklar ise ihalelerden pay alabilmek ve ayakta kalabilmek için yaptıkları işleri ve servetlerini “Aile” ile paylaşmak zorunda kaldılar.
Devlet Başkanı Yanukoviç’in oğlu Oleksandr, bir diş doktoru iken sadece iki yıl içinde ülkenin en zengin adamlarından birisi oldu ve dünyanın en zengin 100 adamı arasına girdi.
Oğul Yanukoviç bununla da kalmadı, hükümetin baskısını da arkasına alarak şirketleri ele geçirme yoluyla ve başka ticari saldırılarla rakiplerini sıkıştırmaya başladı.
Ayaklanma ile eski yönetim yıkıldı, yerini yenisi aldı. Ama oligarkların egemenliğinde bir değişiklik olmayacağı şimdiden belli. Oligarklar şimdilik fazla orta görünmeden yeni dönemde de yerlerini koruyacak şekilde mesajlar veriyorlar. Asıl önemlisi yeni yönetim, Ruslar’ın etkili olduğu ülkenin doğu bölgelerinde etkinlik kurmada umudunu, eski dönemde baş rolde yer alan oliegarklara bağlamış durumda.
Milyarder Sergei Taruta Donensk bölgesine, çelik, medya ve havacılık devi İhor Kolomoyski ise Dnipropetrovsk bölgesine vali yapıldı. Milyarder Varim Novinski’nin de Kırım’a yeni hükümetin temsilcisi olarak atanacağı söyleniyor.
Emlak ve bankacılık alanında faaliyet gösteren Aleksandr Yaroslavski’nin ise Doğu bölgesindeki Kharkiv’e vali yapılacağı konuşuluyor.
Ahmetov ülke bütünlüğünden yana olduğunu ve şirketleriyle ülke ekonomisini desteklemeye devam edeceğini açıkladı. Eski devlet başkanının damadı ve ülkenin ikinci en zengin adamı Viktor Pinçuk da vali atamalarını desteklediği mesajını verdi.