Ukrayna’nın toprağına Türkler bereket katıyor
Ukrayna tarihinin en fazla oyunu alarak seçimleri yüzde 73 ile kazanan Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, ilk yurtdışı gezisini ailesiyle birlikte nisan ayı sonunda Türkiye’de yapmıştı. Karadeniz’in karşı kıyısından gelen bu önemli ziyaret şimdi resmi bir boyuta ulaştı. Dün Ankara’da görüşmelerde bulunan Zelenskiy’nin bugünkü programında ise Dış Ekonomi İlişkiler Kurulu (DEİK) bünyesinde düzenlenen Türk-Ukrayna İş Forumu var ve iki ülkenin önemli iş insanları bu toplantıda olacak. Son yıllarda hızla artan otomotiv, savunma, havacılık gibi alanlarla birlikte tarım en fazla konuşulacak konular arasında yer alacak.
İki renkten oluşan Ukrayna bayrağının üst tarafında kalan mavi renk gökyüzünü, alt tarafında kalan sarı renk ise buğday tarlalarını sembolize ediyor. Dünyanın en hızlı büyüyen tarım ekonomilerinden biri olan Ukrayna, uzun zamandır sakladığı bu gizli hazinesini vitrine çıkarmak için çaba sarf ediyor.
Sovyetler Birliği’nin “Ekmek Sepeti” olarak nitelediği Ukrayna’nın tarım topraklarının büyüklüğü 42 milyon hektar. Yani toplam toprak bütünlüğünün yüzde 70’i. Türkiye’de ekilebilir arazinin 23 milyon hektar olduğunu düşünürsek neredeyse iki katı büyüklükte. Dünyanın en verimli toprağı olan Çernozyum yani kara toprağın da yüzde 33’ü bu ülkede. 28 milyon hektara gelen bu arazinin büyüklüğü Britanya Adası’ndan da büyük.
SADECE TAHILDA TÜRKİYE’NİN TOPLAMINDAN 2-3 KAT FAZLA
Peki bu topraklar ne kadar ürün sağlıyor? Rakamlar oldukça iddialı. Tahıl rekoltesi 65 milyon ton. Türkiye’nin toplam tarım ürünü ihracatının 2-3 katından da fazla. Eğer ABD’de uygulanan teknoloji Ukrayna’da yapılabilseydi rakam 110 milyon ton olurdu. Demek ki oldukça yüksek bir potansiyel var.
İşte bu potansiyelle birlikte var olanları da değerlendiren Türk girişimcilerin sayısı artıyor. İrili-ufaklı onlarca Türk girişimci Ukrayna’nın toprağına bereket katıyor.
Onlardan biri de belki de en önemlisi uzun yıllar büyük holdinglerde üst düzey yöneticilik yapan Ali Bulut. Aynı zamanda Türk-Ukrayna İşadamları Derneği (TUİD) Başkan Vekili olan Bulut, toprağın üstünde değil, altına yönelik eğitim almış bir isim. 1993’te ODTÜ Maden Mühendisliği bölümü mezunu olan Bulut, Çalık Grubu, Eksim Holding gibi firmaların Rusya, Ukrayna gibi ülkelerinin yönetimini üstlenmiş. 2009’da Ukrayna’nın Kherson ve Zaporoje bölgelerindeki devletten 37 bin dönüm arazi kiralayan Bulut, “10 yıldır ağırlıklı olarak soya, ayçekirdeği, kanola, hardal başta olmak üzere yağlı tohumlar ve buğday, arpa, mısır, kişniş, nohut, mercimek, sorgum gibi diğer tahılların üretimini de yapıyorum” diyor. Ürünlerini iç piyasada Cargill, Nibulon gibi sektörün önde gelen firmalarına satan Bulut, niş ürünlerde de Uzakdoğu’ya konteyner bazlı ihracatta gerçekleştiriyor.
40 TÜRK 30 BİN HEKTARI EKİYOR
Her beş Ukraynalıdan biri, tarım sektöründe çalışmakta. GSMH'de tarımın payı yüzde 14. Tahıl ürünleri ihracatının toplam ihracat içindeki payı yüzde 40. Tarım ürünleri ve mamulleri ihracatından elde edilen 14 milyar dolar gelir ile tarım sektörü ülkenin dış ticaret açığının kapatılmasında ve ödemeler dengesinin korunmasında en önemli kaynak. Bu fırsatın Türkler için de cazip gelmeye başladığını dile getiren Ali Bulut, “Dünya nüfusu hızla artıyor. Özellikle Çin, Suudi Arabistan, ABD, Hindistan, İran, AB ülkelerinden devlet ve özel sektör firmaları Ukrayna’da yeni yatırımlar yapmak için araştırma içindeler. AB ülkeleri Ukrayna’ya verdikleri krediler karşılığında birkaç yıl içerisinde özelleştirilecek tarım arazilerini hedeflemiş durumdalar. Türk firmalarının Ukrayna tarım sektöründe şu ana kadar yeterli yatırımı yaptıklarını, ilgi gösterdiklerini söylemem mümkün değil. 40 civarında Türk firmasının Ukrayna genelinde toplamda 25-30 bin hektar arazide tarım faaliyetlerini sürdürüyor” diyor.
SERBEST TİCARET ANLAŞMASINDA SONA DOĞRU
ABD'de bugün 2 milyon tarım işletmesi var. Ukrayna’da ise şimdilik sadece 40 bin. Ali Bulut, “Mikro tarımda Türk çiftçisi çok başarılı ve çalışkan. Belli bir miktar riske atılabilir sermayesi olan küçük ve orta büyüklükteki çiftçilerimizi de küçük arazilerde özellikle sebze, meyve tarımı ve seracılıkta güney Ukrayna’ya davet ediyorum” diye konuşuyor.
Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, “Ukrayna ve Türkiye’nin iki komşu ülke olduğunu söylemek mümkündür. Kuzeye dikkatli bakın. Orada deniz var. Fakat eğer biran denizin olmadığını düşünürseniz Türkiye ve Ukrayna’nın birbirine daha yakın ülkeler olduğunu görürsünüz” diyerek Kiev-Ankara arasındaki ilişkileri 80 yıl önce önemsemişti. Aradan geçen sürede masada olan ve yıllardır imzalanması beklenen Serbest Ticaret Anlaşması önemli bir adım olacak.
THY, Ukrayna’da faaliyet gösteren en büyük yabancı havayolu şirketi. Taşımacılıkta Türk şirketleri önemli adımlar atıyor. Ülkenin altyapısını Türk inşaat şirketleri geliştiriyor. Finansta, turizmde, enerjide, ulaşımda Türk yöneticiler Ukrayna şirketlerine yön veriyor. Tarım da bu listeye eklenmiş durumda.