Uğraksız geçişte ek süre müjdesi
Denizcilik sektörünün uzun süredir gündeminde olan bir soruna daha çözüm bulundu. Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Tüzüğünde Değişiklik Yapılmasına Dair Tüzük” hakkındaki karar 28 Temmuz tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Böylece Boğazlardan uğraksız geçen gemilerin bekleme süresi 48 saatten 168 saate çıkarıldı.
Yapılan değişikliğin önemi büyük. Fakat öncelikle bu konunun geçmişine değinmekte fayda var. Türk Boğazlarından (Çanakkale ve İstanbul) geçiş rejimini ve Boğazlar bölgesinin güvenliği işlerini düzenleyen Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne (1936) göre; Türk Boğazları’ndan uğraksız geçiş yapan gemiler, zorunlu gereksinimlerini karşılamak üzere, Trafik Kontrol Merkezinden izin almak şartıyla gösterilen demirleme yerlerinde ilgili kuruluşların gözetimi altında serbest pratika almaksızın 48 saat kalabiliyordu. Bu süre içinde, gemilerde; ölüm, hastalık, gemi adamı değişimi, izin veya acenta teması, yakıt, kumanya ikmali, arıza onarımı ve benzeri zorunluluk hallerine ilişkin faaliyetler icra edilebiliyordu. Ancak 48 saatlik süre armatörlere çoğunlukla yetersiz geliyordu. 48 saati aşan gemilerin yeniden liman evrakı alarak ek ücret ödemesi gerekiyordu. Bu da binlerce dolarlık ek masraf anlamına geliyordu. Bu nedenle sektör temsilcileri uzun zamandır sürenin uzatılması için yoğun çaba sarf ediyordu.
Bu konuda en fazla sıkıntı yaşayan kesimlerden biri de kuşkusuz Karadeniz ve Akdeniz havzasında çalışan kostercilerdi. Çünkü boğazları büyük armatörlere göre çok daha fazla kullanıyorlar. Dolayısıyla ilk konuştuğum isim de geçtiğimiz haftalarda görevi eski Başkan Salih Zeki Çakır’dan devralan yeni KOSDER Başkanı Hüseyin Kocabaş oldu. Kocabaş, “Eski Başkan Salih Zeki Çakır’ın bu konunun çözümü noktasında çok büyük emeği var. KOSDER’in transit bekleme süresiyle ilgili girişimleri nihayet sonuç verdi. Derneğimizin talebini yerinde bulan ve bu değişikliğin gerçekleşmesinde katkısı olan başta Sayın Cumhurbaşkanımıza, Başbakanımıza, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanımıza ve Bakanlar Kurulumuza, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarımıza, Müsteşar Yardımcımıza ve Genel Müdürlerimize, emeği geçen herkese teşekkürlerimizi sunarız” dedi. Denizcilik sektörünün duayenlerinden TOBB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Halim Mete de yeni süreden duyduğu memnuniyeti şu sözlerle ifade etti: “Uğraksız bekleme süresinin 148 saate çıkması için büyük emekler sarfettiğine yakınen şahit olduğum UDHB Müsteşarı Sayın Suat Hayri Aka’ya ve yine emeği geçen tüm kurum, kuruluşların temsilcilerine, tüm denizci dostlarımıza da ayrı ayrı teşekkürlerimi sunuyorum. Artık kendi limanlarımızda, yani evimizin önünde makul bir süre, para ödemeden kalabileceğiz.”
Ülke ekonomisine önemli katkı
Bu zaman uzatımı ile sağlanan maliyet avantajı işin sadece bir tarafı. Bir de gemi ikmalcilerine, dolayısıyla ülke ekonomisine sağlayacağı fayda kısmı var. Eski KOSDER Başkan Salih Zeki Çakır hayırlı olsun mesajında, armatörlere önemli operasyonel kolaylıklar sağlayan bu değişikliğin aynı zamanda gemilere mal ve hizmet tedariki gerçekleştiren Türk firmalarımıza da çok ciddi ekonomik kazanç sağlayacağına dikkat çekti.
Başkan Kocabaş’ın dikkat çektiği bir başka boyut daha var. O da bizdeki kısa bekleme süreleri nedeniyle Yunanistan ve Malta’ya kaptırılan yabancı armatörlerin çekilmesi için doğan fırsat! Kocabaş, şöyle dedi:
“Bu gelişme ülkemize büyük katma değer sağlayabilir. Kendi tonajımızdan ziyade bir katma değer yaratması için buranın yabancı armatörlerin ikmal noktası olmasını sağlamamız lazım. Bunu kruvaziyerlere, gemi acentelerine, büyük gemi armatörlerine çok iyi duyurmamız lazım. 148 saate kadar kalabileceklerini bilmelerini sağlayıp, İstanbul Limanı’na kaydırmamız gerekiyor. Bu güzel gelişme sonucu artan taleple demirleme alanlarında yer sorunu çıkabilir. Kumkapı’da gemilerin demirlemesi için ayrılan yer yetmeyebilir. Ama burada esas olan gemilerin sadece ikmal süresi boyunca durması. Keyfi beklemelerin olmaması için bakanlığın bir denetim mekanizmasını hayata geçireceğini düşünüyoruz. Ayrıca bu yeni değişiklikle birlikte KOSDER olarak gemilerin bekleme yapacakları yeni bir yerin yapılması için çalışmaları da başlatmak istiyorum.”
Bu konuda büyük emeği olan isimlerden biri de aynı zamanda DTO Yönetim Kurulu Üyesi olan Düzgit Group sahibi Recep Düzgit. Sürenin uzatılmasının sektör açısından önemli ve sevindirici bir gelişme olduğunu söyleyen Düzgit, “Gemilere acentelik hizmeti sunan ve ikmal işinde olan bir firma da olmama rağmen gemilerin 48 saatten fazla kalmasını istemem aslında. Çünkü iş yapmaları için seferde olmaları gerekir. Ancak maalesef 2008 krizinden bu yana gemilerimiz eskisi kadar kolay yük bulamıyor” dedi.