ÜFE'ye yansıyan fiyat artışları üreticinin girdi fiyatlarındaki art
Dün TÜİK tarafından açıklanan rakamlara göre, ÜFE (Üretici Fiyatları Endeksi) temmuz ayında 1.25 oranında arttı. Üretici fiyatlarındaki yıllık artış ise yüzde 18.41 oranında gerçekleşti. TÜİK'in izlediği "Üretici Fiyatlar", kaba anlatımıyla tarımda, sanayiide üreticiden çıkan ürün fiyatlarıdır. Bu ürünlerin bir bölümü hammadde, bir bölümü ara malı, bir bölümü nihai üründür. TÜİK bu ürünlerin (toptan fiyatlarını) izlemektedir. Bu malların bir bölümü tarımda, sanayiide hammadde veya ara malı olarak maliyetlerin içine girmektedir.
Fakat günümüzde tarımda ve sanayiide üretim maliyetinde ağırlığı olan enerji girdileridir.
Enerji girdilerinin fiyatı ise petrol fiyatlarına bağlı olarak tırmanış göstermektedir.
Tarımda, gübre, mazot, elektrik ve ilaç fiyatları petrol fiyatlarına bağlıdır. Sanayiide doğalgaz, elektrik, fuel-oil ve mazot fiyatları petrol fiyatlarına bağlıdır.
1 Temmuz'da elektriğe yüzde 21 oranında zam yapıldı. Elektrik fiyatları 6 ayda yüzde 45 oranında arttı.
Doğalgaz fiyatlarına bu ay konutlarda yüzde 16.8, sanayiide yüzde 18.7 oranında zam geldi. Doğalgaz fiyatları yılbaşında konutlarda yüzde 7.4, sanayiide yüzde 6.5 oranında, haziran başında konutlarda yüzde 7.4, sanayiide yüzde 8.3 oranında artırılmıştı. Doğalgaz fiyatları 6 ayda yüzde 29 oranında arttı.
Enerjide yüzde 73 oranında dışa bağımlıyız. Dışarıda petrol fiyatları arttıkça önce petrolün, daha sonra petrol fiyatına bağlı olarak değişen doğalgazın ve kömürün fiyatı artıyor. Bu fiyat artışları bizim kontrolumuz dışında.
Doğalgazın (kabaca) yüzde 57'i elektrik üretiminde yüzde 22'si sanayiide, yüzde 22'si konutlarda kullanılıyor.
Doğalgaz fiyatı artınca sanayiin girdi maliyeti artıyor. 10 milyon konutta doğalgaz kullanan 40 milyon insanın doğalgaz faturası artıyor.
Elektrik fiyatı artınca elektriğin yüzde 48'ini kullanan sanayiin girdi fiyatı artıyor. Tarımda sulama maliyeti artıyor. Konutlarda aydınlatma maliyetleri artıyor.
Sanayi kesiminde doğalgaz ve elektriğin girdi olarak maliyetlerdeki yükünü fiyatlara yansıtamayan sanayici giderek zorlanmaktadır. İç piyasadaki talep duraklaması nedeniyle enerji girdisinin maliyetlerdeki yükünü fiyatlara yansıtmak imkansız hale gelmiştir.
İhracat fiyatlarına ise enerji faturasını yansıtlanın imkanı yoktur.
Diğer girdilerdeki artış ve enerji faturasındaki büyük artış sanayiide maliyetleri büyük ölçüde etkilerken, sanayicinin verimliliği artırarak, enerji tasarrufu sağlayarak, insan çıkararak, karlılığı kısarak üretimi sürdürmesini beklemek ileri ölçüde iyimserlik olacaktır.
Bu konular tartışılırken, romantik çözüm önerileri gündeme gelmektedir. Rüzgar enerjisinden yararlanalım, güneş enerjisinden yararlanalım, enerjide dışa bağımlılıktan kurtulalım söylemleri ile konunun önemi ve ciddiyeti ikinci plana atılmaktadır.
Şu anda sanayicimiz için izlenecek gösterge ÜFE artışı değil, enerji girdilerindeki fiyat artışıdır.