Üçüncü çeyrekten tüm yıla
Üçüncü çeyreğin gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) rakamlarını dün öğrendik. Ayrıca ilk iki çeyreğe ilişkin verilerde çok küçük bir düzeltme yapıldı. Durum şöyle: Birinci çeyrekte yüzde 3 oranında artan GSYH, ikinci çeyrekte yüzde 4.5, üçüncü çeyrekte ise yüzde 4.4 oranında yükseldi. Böylece, yılın ilk dokuz ayında, bir yıl öncesinin aynı dönemine kıyasla, yüzde 4 oranında büyümüş olduk. Hatırlarsanız yeni açıklanan Orta Vadeli Program’da 2013 büyümesi, eski tahminin biraz altına çekilerek yüzde 3.6’ya indirilmişti. İlk üç çeyrekteki büyüme son tahminin üzerinde.
Bu olumlu gelişmenin yanı sıra önemli iki olumlu gelişme daha var. İlki özel yatırım harcamalarına ilişkin. Özel yatırım harcamaları 2012’nin ilk çeyreğinden itibaren bir yıl öncesine kıyasla hep azalıyordu. Bu durum üçüncü çeyrekte değişti ve özel yatırım harcamaları yüzde 5.3 oranında arttı. Gerçi yılın ilk üç çeyreği bir bütün olarak ele alındığında hala2012’nin ilk üç çeyreğine kıyasla daha az özel yatırım harcaması var ama olsun. İkinci olumlu gelişme de şu: Bir süredir GSYH büyümesi ağırlıklı olarak kamu harcamalarından kaynaklanıyordu. 2012’nin son çeyreğinde ve bu yılın ilk çeyreğinde neredeyse tümüyle kamu harcamalarındaki artış sayesinde büyümüştük. İkinci çeyrekte ise kamunun katkısı büyümenin yarısı kadardı. Farklı bir ifadeyle, özel harcamaların büyümeyi desteklemediği söz konusu dönemde, kamu devreye girerek büyümeyi destekleyici bir politika izlemişti. Bu politika uzun süre sürdürülemezdi. Bu çeyrekte ise büyüme nerdeyse tümüyle özel yatırım ve tüketim harcamalarından kaynaklanıyor; kamunun devreye girmesine gerek kalmamış.Tek olumsuzluk net dış talebin hala büyüme oranını düşürücü yönde devrede olması: İlk çeyrekte büyümeden 0.8, ikinci çeyrekte 3.5 ve bu çeyrekte de 2.2 puan çalmış durumda.Belki ikinci olumsuzluk olarak yüksek stok birikimi gösterilebilir. Ancak stok rakamları tam anlamıyla stok rakamlarını yansıtmıyorlar. Üretim tarafından hesaplanan GSYH ile harcama tarafından hesaplanan arasındaki istatistiki hatayı da ifade ediyorlar.
Hafta başında ise ekim ayı sanayi üretim verilerini öğrendik. Aylık veriler fazla oynama gösteriyorlar; daha farklı incelemek gerekiyor sanayi üretimini: Sanayi üretimi artış oranı da GSYH’ye benzer biçimde 2012’nin ilk çeyreğinden başlayarak ‘V’ şeklinde bir hareket izledi. 2012’nin son çeyreğinde dibe vurduktan sonra bu yıl giderek toparlandı. Bu yılın ilk on ayındaki üretim artışı, 2012’de gerçekleşenin üzerinde; ancak aradaki fark çok da fazla değil. Ekim ayı ile biten son üç aya gelince durum şöyle: 2012’de üretimde düşüş var ve aynı zamanda üretim artışı üçüncü çeyrek rakamının altında. Bu yıl düşüş yok ama üretim artışı yine üçüncü çeyrek rakamının altında.
Bu veriler ışığında, 2013 için resmi büyüme tahmini olan yüzde 3.6’nın rahatlıkla gerçekleşeceği, hatta yüzde 4’e yaklaşacağı söylenebilir. 2014 için ise daha düşük büyüme beklediğimi önceki yazılarımda ifade etmiştim. Yıl bitmeden tüm tahminlerimi verirken büyümeyi yeniden ele alacağım.