Üçüncü çeyrek büyümesinde çift hanenin ayak sesleri güçlendi
Yeni seri GSYH hesaplamasına geçmeden önce sanayi üretimindeki değişime bakarak GSYH tahmini yapmak çok daha kolaydı. 2009 yılı baz alınarak oluşturulan yeni seri GSYH'de bu bağlantı büyük ölçüde koptu. Ama büyük ölçüde! Tümüyle kopmuş değil elbette. Daha önce GSYH hesaplamasında anketlerle belirlenen sanayi üretimi esas alınıyorken, artık idari kayıtlar göz önünde bulundurularak hesaplama yapılıyor. Bu da tahmin yapmayı bir miktar güçleştiriyor.
Ancak yine de sanayi üretimindeki değişimin büyüme hızına ilişkin hiç fikir vermediği söylenemez. Zayıfl amış olsa da bu bağ halen var.
İşte TÜİK tarafından dün açıklanan eylül ayının sanayi üretimi gerçekleşmesinde geçen yıla göre sağlanan artış, üçüncü çeyreğe ilişkin çift hane tahminlerini daha da güçlendirdi.
TÜİK verilerine göre eylül ayındaki sanayi üretimi mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekse göre bir ay önceye kıyasla yüzde 0.6 arttı.
Sanayi üretimi, takvim etkisinden arındırılmış hesaplamayla geçen yılın eylül ayına göre yüzde 10.4 artış gösterdi.
Herhangi bir arındırma işlemine konu olmamış ham endekse göre ise geçen yılın eylül ayına kıyasla yüzde 13.4 üretim artışı gerçekleşti. Artık biliniyor ki biz "gerçek üretim değişimini gösterdiği için" arındırılmamış endeksle ortaya çıkan oranı kullanıyoruz. Bu oran da yüzde 13.4'lük bir üretim artışına işaret ediyor.
Çift hane olasılığı iyice güçlendi
Bu köşede 14 Eylül günü "Büyümede tüm tahminleri bir kenara atın, üçüncü çeyrekte çift hane geliyor" başlıklı bir değerlendirmeye yer vermiştik. O tarihte hükümet üyeleri bile üçüncü çeyrek için yüzde 7 dolayında büyümeden söz ediyorlardı. Biz tahminimizi ağırlıklı olarak geçmiş yıl eğilimlerine ve 15 Temmuz'dan dolayı geçen yıl üçüncü çeyrekte yaşanan çöküşe dayandırmıştık.
Daha sonra çift hane beklentisi güçlendi ve nihayet Başbakan Binali Yıldırım da bir süre önce üçüncü çeyrek büyümesinin çift haneli, yıllık büyümenin de yüzde 7 dolayında olabileceğini dile getirdi.
Biz 14 Eylül'de üçüncü çeyrek büyümesinin yüzde ağırlıklı olarak yüzde 10-12 arasında ve yüzde 12'ye daha yakın bir düzeyde gerçekleşmesini beklediğimizi, yıllık oranı da yüzde 6.5 olarak tahmin ettiğimizi belirtmiştik.
İşte GSYH artışında artık bire bir ölçü olmaktan çıksa da sanayi üretiminde temmuzdan sonra eylülde ve üçüncü çeyrek toplamında kaydedilen hızlı artış, çift hane olasılığını çok çok artırmış bulunuyor.
Üçüncü çeyrekte yüzde 13.7 artış
Sanayi üretimi temmuz ayında geçen yılki çöküşün etkisiyle yüzde 25.6 gibi rekor bir artış göstermişti. Eylül ayında da yüzde 13.4 artış gerçekleşmesiyle birlikte yılın üçüncü çeyreğindeki sanayi üretimi artışı yüzde 13.7 düzeyinde oluştu.
Sanayi üretimi birinci ve ikinci çeyreklerde yüzde 1.7 ve yüzde 2.1 oranlarında artış göstermişti.
Sanayide yılın ilk dokuz ayındaki üretim artışı yüzde 5.6'yı buldu. Bu oranın, 2011'den sonraki altı yılın en yükseği olduğunu belirtelim.
Bu arada sanayi üretiminde eylül ayı itibariyle son bir yıllık dönemde gerçekleşen artış da yüzde 4.7 düzeyinde. Bu oran da ilk dokuz ay için olduğu gibi son altı yılın en yüksek gerçekleşmesine işaret ediyor.