Ücretsiz izne gönderilen işçi tazminat alabilir

Son zamanlarda en çok sorulan sorulardan birisi de, işçilerin ücretsiz izne gönderilip gönderilemeyeceğidir.

İş Kanunu'nda ve diğer mevzuatta günümüzde tarafların anladığı anlamda ücretsiz izinle ilgili bir düzenleme yapılmamıştır. 

İşçi ve işveren arasında yapılan hizmet akdinde veya işyerinde yapılan toplu iş sözleşmesinde ücretsiz izinle ilgili bir düzenleme yapılmış ise bu düzenlemeye uygun olarak ücretsiz izin hakkı kullanılabilecektir.

Fakat, bu yönde bir düzenleme yapılmamış ise ücretsiz izinle ilgili olarak işçinin mazeretini belirtmek suretiyle yazılı olarak işverenden ücretsiz izin talebinde bulunması ve işverenin de bu ücretsiz izin talebini kabul etmesi gerekmektedir.

Yargıtay'ın kararlılık kazanmış olan uygulamasına göre; ücretsiz izin hizmet akdinin feshi niteliğindedir.

Yargıtay 9.H.D. E: 2006/19354, K: 2007/4794, Tarih: 21.02.2007 sayılı kararına göre; "Davalı işyerinde çalışan davacının 31.12.2004 tarihinde işveren tarafından iki ay süre ile ücretsiz izine çıkarıldığı ve 1.3.2005 tarihinde iki ay süre uzatıldığı, davacının bu ücretsiz izinlere karşı çıkmadığı, bu nedenle ücretsiz izine çıkarmak suretiyle işveren tarafından sona erdirildiği hususundaki mahkeme kabulünün dosya içeriğine uygun düşmediği, ancak ücretsiz izin uygulamasının uzun sürmesi sebebiyle işyeri ve iş koşullarının davacı aleyhine değiştiği, davacının dava açmak suretiyle fesih iradesini ortaya koyduğu, bu sebeple akdin davacı tarafından haklı nedenle feshedildiği kabul edilmelidir. Böyle olunca kıdem tazminatının hüküm altına alınması yerinde ise de ihbar tazminatı isteğinin reddedilmesi gerekirken yazılı şekilde kabulü hatalıdır.

 Feshin dava tarihinde davacı tarafından gerçekleştirildiği kabul edildiğinden kıdem tazminatına bu tarihten itibaren faize karar verilmesi gerekirken, ücretsiz izin tarihinden itibaren faize karar verilmesi de hatalı olup bozmayı gerektirmiştir" denilmek suretiyle uzun süreli ücretsiz izin uygulamasının iş koşullarını değiştirdiği ve bu sebeple akdin davacı tarafından haklı nedenle feshedilmesi nedeniyle kıdem tazminatının hüküm altına alınması gerektiği belirtilmiştir.

Yargıtay 9.H.D. E.2004/7127 K.2004/25124 T.08.11.2004 sayılı kararında; "davalı işverenin davacı ile birlikte bir kısım çalışanları ücretsiz  izine çıkarttığı sabittir. Esasen bu olgu mahkeme kararının gerekçesinde de kabul edilmiştir. Davacı işçinin rızası ve yazılı muvafakati bulunmadan işverence davacının tek taraflı ücretsiz izine çıkarılması eylemli bir fesih olup, dairemizin yerleşik içtihatlarına göre bu durum davacı işçi açısından iş akdinin haksız fesih halini oluşturur ve işçi ihbar tazminatına da hak kazanır. Açıklanan nedenlerle davacı yararına ihbar tazminatının hüküm altına alınması gerekirken, mahkemece bu isteğin reddedilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir" hükmü verilmiştir.

Ekonomik krizin en az zararla atlatılabilmesi için devlete ve işverenlere önemli yükümlülükler düşmektedir. Şirketler için kriz dönemlerinde maliyetleri ve giderleri kısmanın en kısa yolu olarak işçi sayısının düşürülmesi olarak görülüyor. Şüphesiz kriz ortamında en büyük sıkıntıyı çalışanlar çekmektedir. Kriz dönemlerinde en kolay alınan karar işçi çıkarılmasıdır.

İşverenler bu yolu seçmemeli, ekonomik krizin toplumda daha ağır sonuçlara yol açması önlenmelidir. Ülkede yaşanan ekonomik kriz geçerli bir neden olarak kabul edilmekle birlikte, her zaman feshe son çare olarak bakılmalıdır.