Ücret - fiyat sarmalı

Seçim sürecinden bağımsız olarak yaşanan bir kısır döngüdür. “Ücret-fiyat sarmalı” (Wage -Price Spiral). Bugün herkes enflasyondan yakınıyor haklı olarak. Ama enflasyonu besleyen temel nedenlerden birisi olan ücret-fiyat sarmalı, nedense yeterince tartışılmıyor.

***

Enflasyonu esasında “ücret-fiyat sarmalı” olarak da adlandırmak olasıdır. Enflasyonun sebebi olan ve besleyen yüksek talep, parasal genişleme, kur yükselişleri ve olumsuz beklentilerin yanı sıra ücret-fiyat sarmalının etkisi oldukça önemli. Enflasyonun artması ücretlerde, ücretlerdeki artış ise fiyatlar üzerinde (enflasyonda) artışa neden olur ve ekonomi bu şekilde bir döngüye girer. Önlem alınmadığı takdirde hiper enflasyona dahi yol açabilir.

***

Bugün ülkemizin içinde bulunduğu sarmal maalesef böyle bir şeydir. Elbette dar ve sabit gelirli toplum kesimlerinin insanca yaşamlarını sürdürebilecek bir ücret seviyesinde olmaları gerekir. Ancak, yaşadığımız seçim sürecinde olduğu gibi, ölçüsüz-hesapsız-kitapsız, sonunu başını düşünmeden yapılan ücret, ikramiye vb. artışları ve verilen vaatlerin sonunda, ücret-fiyat sarmalına neden olunacağı aşikâr görünüyor.

***

Ücret-fiyat sarmalının durdurabilmesinin çok kolay ve kısa bir yolu yok ne yazık ki. Üretimin ve verimliliğin arttırılması arzı arttırarak talebi düşürecek, dolayısıyla yüksek ücret beklentilerini de azaltacak temel adım olarak görülmelidir. Merkez Bankasının, faiz ve para politikası üzerindeki doğru adımları, parasal genişlemenin kontrolü ve gerçekçi faiz oranlarının harcamalar üzerindeki etkisinin de ücret-fiyat sarmalının durdurulmasındaki rolü oldukça önemlidir.

***

Ücret-fiyat sarmalından kurtulabilmek için, bugünkü gibi bir “el yordamı ekonomisi” anlayışı yerine, detayları iyi planlamış, toplumsal mutabakatı arkasına alan, ehliyet ve liyakat sahibi kadrolarca hazırlanacak bir “restorasyon” programıyla uygulanacak akılcı, bilimsel, ciddi ve doğru bir ekonomi politikasına yakın gelecekte çok ama çok ihtiyacımız olacak.