Türkiye'nin dış ticaret haddine Turquality merhem olur mu?
İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan orana literatürde dış ticaret haddi adı veriliyor. Ne yazık ki bizdeki bu oran bir hayli düşük seviyelerde, seyrediyor. En son gelen veri ekim ayına ait. Bu oran 4,8 puan daha azalarak 74,4 seviyesine ulaştı. 2021 yılı Ekim ayında bu oranın 79,2, eylül ayında ise 71,2 olması üzerine eğilmeyi gerektiren bir nokta…
Hedeflenmesi gereken oranın ne olduğunu merak edenler için, 100 puanı aşan seviyelere ulaşmamız gerektiğini açıklayarak konunun daha net anlaşılmasını sağlamaya çalışayım. Şayet oran 100’ün üzerinde seyreder ise bu durum dış ticarete konu malların pahalıya satılıp, ucuza satın alınması anlamına gelir ki, bu da dış ticaret dengesi açısından bakıldığında ihracatın ithalatın üzerine çıkması manasını taşır. 100’ün altının ise tam tersi olduğunu sanıyorum belirtmeme çok da lüzum yok.
TÜİK’e göre ihracat birim değer endeksi ekimde geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 1,8 yükselirken, Ekim 2021'e kıyasla gıda, içecek ve tütünde yüzde 9, ham maddelerde yüzde 3,9, yakıtlarda yüzde 34,2 artış meydana geldi. İthalatta ise birim değer endeksi yıllık bazda yüzde 8,3 arttı.
Katma değeri yüksek ürün ihraç edilmeli
Çok fazla sayılara boğmadan tabloya baktığımızda çıkış yolunun katma değeri yüksek ürün ihraç etmekten geçtiğini ve başka da çok fazla yolunun olmadığını söylemek durumundayım. Zira üretim tarafında fedakar bir ülke olduğumuzu ve henüz ihracat yapma cesareti göstermemiş binlerce küçük ve orta imalatçımız olduğunu belirtmem lazım.
Bu arada geçtiğimiz gün Ticaret Bakanlığı 2023 ihracat hedef ülkeler listesini yayınladı. Avrupa ülkelerinde yaşanmakta olan ve her gün biraz daha derinleşen daralmayı aşmak için bu hedef ülkelere ihracat yapılmasının teşvik edileceği ve 5973 sayılı İhracat Destekleri Hakkında Karar ile 5986 sayılı E-İhracat Destekleri Hakkında Karar kapsamında söz konusu hedef ülkelere yönelik destek oranlarının 20 puana kadar artırılabileceği duyuruldu. Yanı sıra yine 5973 sayılı Karar kapsamında hedef ülkelere yönelik giderlerin hedef sektörlerde olması durumunda ise + 5 puan ilave ile 25 puan destek sağlanabileceğinden söz edildi.
Kim bu "Hedef Ülkeler" bir bakalım. Haberdar olmayan ihracatçılarımızı da bilgilendirmiş olalım. Ülkeler şöyle sıralanıyor: ABD, Avustralya, Brezilya, Çin, Güney Kore, Endonezya, Filipinler, Japonya, Kanada, Hindistan, Malezya, Tayland, Vietnam, Güney Afrika Cumhuriyeti, Nijerya, Meksika, Şili, Pakistan, Rusya Federasyonu, Almanya, Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Romanya, Azerbaycan, Özbekistan, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Fas, Katar, Etiyopya, Irak, İsrail, Kuveyt, Libya, Mısır, Venezuela, Peru, Ekvador, Paraguay, Arjantin, Kolombiya, Angola, Fildişi Sahili, Gana, Mozambik, Senegal, Tanzanya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kenya ve Sudan.
Turquaity, ihracatçı için birçok destek sağlıyor
Neden yazımın başlığına “Turquality merhem olur mu” dedim, gelelim ona. Dünyanın devlet destekli ilk ve tek markalaşma programı olarak tanımlanan Turquaity, dünyada markalaşmak ve yaygınlaşmak isteyen ihracatçılar için, hem önemli birçok desteği sağlarken, beraberinde sürdürülebilir şirket ve markalar yaratma konusunda gerçek manada bir merhem. Evvela şunu söyleyeyim, bu konuda bilgi sahibi olmayan herkese benim kapım sonuna kadar açık. Hedef pazar başına beş yıl boyunca birçoğu limitsiz olan pek çok destek sağlayan bu programda ne kadar çok markamız yer almayı ve bu yol haritalarını uygulamayı başarırsa, biz işte o zaman ihracatta arzu ettiğimiz birim değerine ve dolayısı ile dış ticaret fazlasına ulaşabilir hale geleceğiz.
Devlet desteklerinin önemine çok inanan birisi olmama rağmen, ülkemizde kullanım oranlarının düşük olmasını da hayretlerle karşıladığımı belirtmem lazım.
Bu yazımda 2023’ün falına bakmadım, falı haftaya bıraktım. Hani öyle bir yıl bekliyor ki bizi, tam falı bakılası. Haydi hayırlısı.