Türkiye'de zorlaşan enflasyon ve tarım ilişkisi
Enflasyon, fiyat seviyelerindeki genel bir artış olarak tanımlanan ekonomik bir kavramdır. Bir ekonominin enflasyon oranı, ülkedeki tüketim malzemeleri ve hizmetlerinin fiyatlarına olan genel bir etkisini gösterir.
Türkiye gibi tarım sektörünün önemli olduğu bir ülkede, enflasyon ve tarım arasındaki ilişki daha da önemli hale gelir. Son açıklanan Kasım 2023 TÜFE enflasyonu yüzde 61,98 olarak gerçekleşirken, tarım girdisini kullanan gıda enflasyonu yüzde 67,16 oldu.
Tarım sektörünün gelişimi ve yaşadığı sorunlar dikkate alınacak olursa önümüzdeki aylarda da tarım kaynaklı gıda enflasyonu etkisini daha konuşmaya devam edeceğiz. Bu konuda kasım ayı itibarıyla Antalya seralarından almış olduğum bilgiye göre yandaki TABLO bize bu öngörüyü oluşturma nedeni olmaktadır.
Türkiye'deki Tarım Sektörü
Türkiye, tarım sektörü bakımından önemli bir role sahip olan bir ülkedir. 2023 3.çeyrek sonu itibarıyla GSYİH’nin yüzde 10’nu oluşturmaktadır. Tarımsal üretim, Türkiye'nin milli gelirinin önemli bir bileşenidir ve istihdamın yaklaşık yüzde 15’ini sağlamaktadır. Tarım sektörü, ülkenin dış ticaret dengesi açısından da önemlidir ve özellikle son yıllarda tarım sektörü dış ticaret açığı vermektedir. Burada tarımsal girdilerdeki artışın satış fiyatları ile karşılanmaması ile birlikte sürecin ithalat ile “terbiye” edilmeye çalışılmasının getirmiş olduğu kısır döngünün de etkisi belirleyici olmaktadır.
Tarım ürünleri ve enflasyon
Türkiye'deki tarım ürünleri, tüketici enflasyon oranlarını etkileyen önemli bir faktördür. (TÜFE’nin yüzde 25,43’ü gıda ve alkolsüz içecek grubundan gelmektedir. Tarımsal üretim maliyetlerindeki artış, fiyatları yukarı doğru itmekte ve enflasyonu tetikleyebilmektedir. İklim koşulları, tohum fiyatları, tarım girdileri ve diğer faktörler, tarım ürünlerinin fiyatlarını doğrudan etkileyen faktörlerdir. Kasım 2023 TÜFE enflasyonu yüzde 61,98 iken gıda ve alkolsüz içecekler grup enflasyonu yüzde 67,16 olarak gerçekleşmiştir.
Tarım ürünlerinin ihracat ve ithalatı
Türkiye, tarımsal ürünlerin ihracatında güçlü bir konuma sahip olmasına rağmen, bazı tarım ürünlerini ithal etmek zorunda kalmaktadır. İthalat, tarım enflasyonunu etkileyebilen bir faktördür. İthalat fiyatlarındaki artışlar, tarım enflasyonunu artırabilir ve ülkenin genel enflasyon oranını da etkilemektedir. Ocak-Ekim 2023 döneminde tarım sektörünün ithalatı 12 milyar dolar iken ihracat 7,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiş ve dış ticareti artırıcı etki yaratmıştır. Burada ithalatın terbiye edici faktörü bir kere daha karşımıza çıkmıştır.
Tarım politikalarının rolü
Türkiye'de tarım politikaları, enflasyonun kontrol altına alınması için önemli bir rol oynamaktadır. Tarım politikalarının uygulanmasıyla, tarım ürünlerinin üretimi, maliyetleri ve fiyatları üzerinde etkili olunabilir. Ayrıca, tarım politikaları aracılığıyla tarımsal üretimde artış sağlanabilir ve ithalat bağımlılığı azaltılabilir. Ancak tüm bunların makro bir politikada ve özellikle Anayasa’da yazıldığı gibi verilmesi gereken desteklerin gerçekleştirilmesine ve yapısal sorunların (ölçek büyüklüğü, dövize bağlı girdilerde destek verilmesi, planlı üretim için vadeli piyasaları etkinleştirilmesi gibi) çözülmesine bağlıdır.
Sonuç
Türkiye'deki enflasyon ve tarım ilişkisi kompleks bir durumdur. Artık stratejik öncelik ve ülkenin bir beka sorunu düzeyinde değerlendirilmelidir. Sürdürülebilir tarım süreci tarımsal üretim maliyetleri, iklim koşulları, tarım girdileri ve diğer faktörler, tarım ürünlerinin fiyatlarını doğrudan etkilemektedir. Ayrıca, tarım enflasyonunu etkileyen bir diğer faktör ise tarım ürünlerinin ithalatı olduğu, bu tercihin sorunu daha da büyüttüğünün farkına varılması gerekmektedir. Tarım politikaları, enflasyonun kontrol edilmesi ve tarımsal üretimin artırılması için önemli bir role sahiptir ve unutulmamalıdır ki toplumsal kalkınma tarım kesiminin refahının artması ile bağlantılıdır.
Son söz: Çiftçi! milletin efendisidir. Mustafa Kemal ATATÜRK….