“Türkiye’de sistemik risk yok, ancak şirketler ‘kur’a hassas”
Geçen salı günü Paris’teydim…
Coface Ülke Risk Konferansı için…
Bu yıl 19’uncusu yapılan konferansa Meksika’dan Çin’e pek çok ülkeden 1200’den fazla kişi katıldı.
Katılımcılar ağırlıklı olarak finans, araştırma ve iş dünyasındandı. Ama medyadan da hatırı sayılır bir katılım vardı…
Aralarında Avrupa Birliği Komisyon Üyesi Jean Pisani Ferry’nin de bulunduğu uzman konuklar, hem dünyadaki gelişmeleri değerlendirdiler hem de 2015 tahminlerini paylaştılar. Böyle tek bir günde global ekonomi trendlerini sunan kaç tane konferans var, bilmiyorum ama doğrusu Türkiye’de de bu kapsam ve içerikte konferanslar olmasını çok arzuladım…
★ ★ ★
Coface, ticari alacak sigortasında dünyanın önde gelen şirketi…
1946’da Fransa’da kurulmuş…
İhracat ticari alacak sigortasında uzmanlaşmayla başlayan faaliyetler, bugün şirketler açısından güvenli ticaretin, iç-dış bütün alanlarına yöneldi…
1990’lı yıllardan itibaren uluslararası boyutta faaliyet göstermeye başlayan Coface’ın 90’lı yılların ortasında özelleştirildikten sonra etkinliği artmaya devam etti.
Türkiye’de de 1997 yılından bu yana hizmet veriyor ve iş dünyasını ‘ticari alacak sigortası’ kavramıyla tanıştıran şirket…
Coface Türkiye Genel Müdürü Belkıs Alpergun’un verdiği bilgiye göre bugün 4 bin 400 çalışanıyla 67 ülkede düzenli faaliyet gösteriyor.
200’den fazla ülkede de teminat veriyor.
★ ★ ★
Binlerce ticari ilişkinin doğrudan içinde olan bir şirketin elinde doğal olarak ‘big data’ çok…
Sadece veri değil, istihbarat ve gözlem olarak da…
Kısacası, şirketler dünyasının ve buradan hareketle ülke ekonomilerinin nabzını iyi tutuyorlar…
Nerede sıkıntı artıyor, neresi dinamik, nerede işler daha iyi, nerede daha kötüye gidiyor?
Ellerindeki bilgiler, dünya nereye gidiyor sorusuna yanıt arayanlar için çok değerli…
Bu açıdan Coface Başekonomisti Yves Zlotowski’nin yaptığı değerlendirmeler önemliydi…
Ben de aldığım notlar çerçevesinde o değerlendirmeleri sizlerle paylaşmaya çalışacağım…
★ ★ ★
Önce dünya ile başlayalım…
Coface’a göre, 2015’te dünya ekonomisi toparlanacak…
Ancak bu toparlanma epey zahmetli olacak! Zlotowski, hem basın toplantısında, hem de konferansta “2015’in çeşitli riskler getireceğini” vurguladı…
Dikkat çektiği noktalardan bazıları şöyle:
• Global ekonomi giderek iyileşen bir yolda ilerliyor. Bu iyileşme 2008 krizi öncesinden daha az enerjik. Global büyüme, ılımlı bir hızlanma trendi içinde. 2013’te yüzde 2.7 büyüyen dünya ekonomisi, 2014’de yüzde 2.7 büyüdü. 2015’te ise dünya ekonomisi yüzde 3.1 büyüyecek.
★ ★ ★
• Coface, küçük adımlarla da olsa, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ekonomilerde bu yıl düzelmeler bekliyor. Ancak gelişmişlerdeki düzelme gelişmekte olanlara göre çok daha belirgin. Gelişmiş ülkeler 2014’teki yüzde 1.7’lik büyümenin ardından bu yıl yüzde 2.1’lik bir büyüme hızına kavuşacak. Gelişmekte olan ülkelerde ise bu oranın 2014’teki yüzde 4.2’den 2015’te yüzde 4.3’e çıkması bekleniyor.
• Risk değerlendirmelerinde de Coface, gelişmiş ülkelere ilişkin hayli iyimser. Kesinlikle bir iyileşme bekliyor. Ama yine de bu iyileşmenin ‘kırılgan’ olduğuna da dikkat çekmeyi ihmal etmiyor. Neden ise belli: Avrupa’da yatırımların düzeyi… Hala sınırlı ve gelecek için henüz pek olumlu bir sinyal vermiyor.
• Zlotowski’ye göre, Avrupa’daki en büyük sorun defl asyon. Avrupalı nakdi cebinde tutuyor. Yatırım yapmıyor. Böyle olunca da para ekonomiye gitmiyor. 1930’larda ABD’den başlayarak dünyaya yayılan “Büyük Buhran” dönemini hatırlatıyor. O dönemde, herkes birlikte likide dönmek isteyince, fiyatlar da müthiş biçimde düşmüştü. Avrupa’nın da bu tür bir likidite tuzağı içine çekildiği düşüncesinde… Avrupa’da defl asyon, zaten borçluluk düzeyi yüksek olan Avrupa’nın borçlarını durduğu yerde büyütecek. Bu da Avrupa’nın elini ayağını bağlayacak. “Herkes, Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi’den çok şey bekliyor ama” diyor Zlotowski, “Elinde her şeyi çözecek bir sihirli değneği yok!”
• Öte yandan, Coface’ın değerlendirmesine göre, 2013’te binde 4 küçülen, geçen yıl ise binde 8 büyüyen Avrupa ekonomisinin bu yıl ise yüzde 1.2 büyümesi bekleniyor. Almanya, İspanya ve Avusturya’nın bir süre önce notlarını yükselten Coface, Portekiz’in B olan notunu da pozitif izlemeye aldığını açıkladı.
★ ★ ★
• ABD’ye ise 2015 ve sonrasında global ‘ekonomik büyümenin motoru’ gözüyle bakılıyor. Bu yıl için büyüme beklentisi yüzde 2.9. Daha da önemlisi, bu büyümenin güçlü iç talebe ve reel ekonomideki yeniden doğuşa dayanıyor olması. Coface uzmanlarına göre, Amerikan endüstrisi bir ‘rönesans’ yaşıyor. Örneğin, otomotiv endüstrisi… Amerikan otomotiv şirketleri şu sıralarda kapasitelerinin yüzde 90’ı ile çalışıyor. “Amerika’da şu sıralar SUV araçlar müthiş satıyor” diyor Zlotowski, “Bu çevre için pek iyi bir haber sayılmaz ama ekonomi için çok iyi…”
★ ★ ★
• Çin ile ilgili beklentiler negatife dönmüş durumda. Coface’a göre, Çin şirketleri “tehlikeli bölge”- ye girdi. Gerçi bu ülkenin risk notu hala A3. Ancak Çin için ‘negatif izleme’ açıklandı. Çin’den sisler içinde birçok inşaatın hayal meyal göründüğü gri bir fotoğrafın eşliğinde yaptığı sunumunda Coface’ın Asya-Pasifik bölgesi ekonomisti Rocky Tung, şirketlerin yapısını zayıfl atan gelişmelere dikkat çekerek, “Çin, makrodan çok mikro ekonomik cepheden iyi bir görüntü vermiyor. Elenen çok şirket olacak” dedi. Tung’a göre, Çin’deki yavaşlama her cepheden teyit ediliyor. Yatırımlar da yavaşlıyor, tüketim de…
• Konferansta, Çin üzerine uzun uzun duruldu. Özel bir oturum da yapıldı. Buna göre, Çin’in en önemli sorunlarından biri yüksek kapasite fazlası. Metal iş kolu gibi kimi sektörlerde bu fazla yüzde 70’leri buluyor. Ayrıca ‘gölge bankacılık’ giderek büyüyor ve toplumda borçluluğun hızla artmasına ciddi katkı yapıyor. Coface’ın tahminine göre şu anda Çin’de özel kesimin borçluluğu ülkenin gayrisafi yurtiçi hasılasının yüzde 200’ünden fazla. Banka kredileri de GSYH’dan daha hızlı büyümeye devam ediyor. Bu da yavaşlamanın ötesinde, Çin’deki büyümenin kalitesini sorgulanır hale getiriyor. Coface’ın büyüme tahmini yüzde 7. Yine de bu oran Çin’in bir yıl içinde Arjantin ya da İsviçre ekonomisi kadar büyüyeceği anlamına geliyor.
★ ★ ★
Gelelim Türkiye’ye…
• Coface’ın gelişmekte olan ülkelere ilişkin değerlendirmesinde en çok vurgu yapılan nokta “altı kırılgan” oldu. Bu bizi de yakından ilgilendiriyor. Çünkü, kastedilen 6 kırılgan ekonomi içinde, Brezilya, Hindistan, Endonezya, Güney Afrika ve Rusya ile birlikte Türkiye de var!
• Coface, Türkiye’nin ülke risk notunu B, Rusya’nınkini C düzeyine çekti. Ülkedeki iş yapma iklimini gösteren not ise Türkiye için hala A seviyesinde (A4). Bu not Rusya için B düzeyinde.
• Coface’ın 2015 için temel ekonomik göstergelerdeki beklentileri ise bir iyileşmeye işaret ediyor. 2014 için yüzde 3.1’lik bir büyüme beklentisine karşılık 2015 tahmini yüzde 3.5. Enfl asyonun yüzde 7’ye gerilemesi bekleniyor. Coface uzmanlarına göre, bütçe açığı bu yıl GSYH’nın yüzde 1.9’u kadar olacak. Cari açık yüzde 4.8’e gerileyecek. Kamu borcu ise GSYH’nın yüzde 33.1’ine inecek.
• Özel görüşmemizde Coface Başekonomisti Yves Zlotowski, “Türkiye için sistemik bir risk görmüyorum” dedi ve şöyle devam etti: “Bir kriz beklemiyorum. Türkiye büyümeye devam ediyor. Ancak Avrupa’nın zayıflığı Türkiye’yi de etkiliyor. Suriye, Irak gibi jeopolitik riskler, bölgede istikrarı etkiliyor ancak bunların Türkiye ekonomisine doğrudan büyük bir etkisi yok. Ancak, Kürt sorununun nasıl çözüleceğine ilişkin soru işaretleri sosyal ve politik istikrarsızlık kaynağı olarak kalmaya devam ediyor. Yetersiz iç tasarrufl arı ve dış sermayeye olan ağır bağlılığı en temel zayıflıkları arasında. Ancak, Türkiye’nin bu yıl dikkat etmesi gereken en önemli konu kur riskleri. Türkiye’de şirketler kurdaki hareketlere karşı çok hassas. Çünkü döviz borçları yüksek. Bence bu yıl yakından izlenmesi gereken en önemli risk bu.
★ ★ ★
Tabii, Coface Ülke Risk 2015 Konferansı’nda konuşulanlar bunlardan ibaret değildi. Yunanistan’da değişen iktidar, İspanya’da yaklaşan seçimlere ilişkin beklentiler, Rusya’nın geleceği…
Bir bütün olarak dünyayı etkileyecek yeni trendler…
Ve daha pek çok şey…
Onları da sonraki yazılarda paylaşmak için sabırsızlanıyorum…
