Türkiye’de online “eş” bulabilir ama hisse senedi alamazsınız...
Bugün hayatınızda internetten yapabileceklerinizin sınırı yok.
Sevdiğiniz filme internetten bilet alabilirsiniz. İstediğiniz her ürünü satın alabilirsiniz. Bankanızda hesap açar, istediğiniz her yere para gönderebilirsiniz. Bireysel emeklilik hesabı açabilir, emeklilik planı oluşturabilirsiniz. Elinizde bir çek varsa, online olarak hesap açıp bir faktoring şirketine bunu kırdırabilirsiniz. Bir makine almak istediğinizde, leasing hesabı açıp, işleminizi online olarak yapabilirsiniz. Kripto para hesabı açıp, bitcoin alıp satabilirsiniz. Dijital imza kullanarak milyon dolarlık sözleşmelere imza atabilirsiniz. Her türlü vergi işleminizi online olarak halledebilirsiniz.
Daha ileri gideyim mi?
Online sevgili bulabilirsiniz.
Ama bir şeyi yapamazsınız.
Türkiye’de hisse senedi hesabı açamazsınız.
Duyduğunuz en saçma şeylerden biri gibi gelmiyor mu? Sebebi müşteriyi tanıma zorunluluğu.
MASAK (Mali Suçları Araştırma Kurumu), çok değerli bir kurum. SPK’nın oluruna rağmen, MASAK kuralları gereği, hesap açmak isteyen yatırımcılar kurum temsilcileri ile fiziki olarak bir araya gelmek, kimlik ve adres teyidi yapmak zorundalar. Devlet adrese dayalı nüfus sistemine geçti. Dolayısıyla kimlik ve adres tespiti yapmak kadar kolay bir şey olmamalı diye düşünürsünüz değil mi? Değil... Çünkü aracı kurumların Mernis sistemine erişim izni yok.
Geçen yılsonunda bir düzenleme yapıldı. Sistem, bankalara, leasing ve faktoring şirketlerine, finans şirketlerine açıldı. Ancak aracı kurum ve portföy şirketlerine hala kapalı.
Aracı kurumlar bunun için çalışıyor. Öncelikle bankada hesabı olan yatırımcıların bu kuraldan muaf tutulması önerilmiş. Ancak bilgilere tüm aracı kurumların erişebileceği bir platform olmadığı için bu kabul görmemiş.
Sonrasında yeni bir fikir ile ortaya çıkılmış.
Yatırımcı aracı kurum sitesine geliyor, isim ve TC Kimlik bilgilerini giriyor. Kuruluş, kontrolü MKK (Merkezi Kayıt Kuruluşu) aracılığıyla yapıyor. MKK kaydı varsa, e-devlet şifresiyle MKK’ya girip hesabın açılması onaylanıyor. Bu aslında, doğru çözüm değil.
Dünya bu sorunları blockchain ile çözüyor
Çünkü MKK’da kaydı olmayanlar için hala çözüm üretilmiş olmuyor. Ancak MKK’da 26 milyon kayıtlı yatırımcı olduğu için şu aşamada en akla yakın çözüm gibi görünüyor. Dünya bu sorunları blockchain ile falan çözüyor. Biz hala çözemiyoruz.
Ya da pardon çözüyoruz. Şöyle yapıyoruz. Birçok kurum kargoyla belgeleri gönderiyor, ıslak imzalı şeklini kargoyla geri alıyor. Adres tespitinin kanıtı olarak da kargo poşetlerini falan saklıyor.
Bir daha sorayım.
Duyduğunuz en saçma şeylerden biri gibi gelmiyor mu?
Bir daha söyleyeyim.
Dünya bu sorunları blockchain ile falan çözüyor. Biz kargo poşeti falan saklıyoruz. Bu kadar büyük halka arzlar yapıyoruz.
Binlerce yatırımcıyı borsaya çekme şansımız var.
Değerli birçok şirket borsaya gelecek. Bu birçok yeni yatırımcı için borsaya ilk kez giriş imkanı veriyor. Bir şirket düşünün; halka arz fiyatı belirlendi. Talep toplaması başlıyor. Siz de aracı kurum olarak daha fazla yatırımcıya ulaşmak istiyorsunuz. Talep toplama süresi 3 gün. Bu 3 gün içinde adama ulaşacaksınız, şirketi anlatacaksınız. Kabul edecek. Hisse almak isteyecek. Mesela Ağrı’daki müşteriye birebir gideceksiniz. Islak imza alacaksınız.
Makul mü?
Yılbaşından bu yana halka açılan şirketler, yaklaşık 20 bin yeni yatırımcı çekti. Bu kısıt olmasa, kaç yeni yatırımcıyı sermaye piyasası ile tanıştırmış olurduk?
Örneğin, geçen sene Aselsan hissesindeki yükseliş nedeniyle borsaya gelen binlerce yeni yatırımcı oldu. Bu sene ikincil halka arz planlaması yapıyoruz.
Keşke bu fırsatı daha fazla yatırımcıya ulaşabilmek adına bir teşvik olarak değerlendirebilsek.
Teşvikle, bonus destekleriyle, yerli yatırımcının daha fazla ilgisini çekebilecek hale getirebilsek.
Bunu yapabilmek için bürokrasiyi azaltmak, işleri kolaylaştırmak gerek değil mi...
Ama..
Yeni yatırımcılara hesap açabilmek için ne yapmak gerekiyordu hatırlatmama gerek var mı?
Maalesef Türkiye’de online eş bulabilir, ama online hisse senedi yatırımcısı olamazsınız...