Türkiye, sanayi devriminin neresindedir?

Geçenlerde bir dostum bana “Türkiye sanayi devriminin neresindedir?” diye sordu. Doğrusu ya, hemen bir cevap veremedim. Şimdi ben aklımdakileri bir anlatayım, siz karar verin. 

Dünyada yaşam kalitesi adına ne tartışma varsa, gelir eşitsizliği üzerine ne yazılmışsa, bunlar son iki yüzyılın ürünüdür. Ondan önce eşitsizlik yok muydu? Elbette vardı. Ancak ondan önce dünyanın imkânlar seti, bu son iki yüzyılla karşılaştırılmayacak kadar az gelişmişti. Jane Austen, evde çay partisi verebiliyordu ama geniş kitleler, bin yıl önceki ataları nasıl yaşıyorsa öyle yaşıyorlardı. Dünyada, herkesi evde çay partisi düzenleyecek hale getirecek üretim kapasitesi yoktu. Sonra oldu. Sanayi devrimi, dünyanın üretim imkânları setini kapsamlı bir biçimde değiştirdi. 1780’lerde dünyada bir teknolojik sıçrama oldu. Buhar gücü ticari kullanıma girdi. Kaynayan suyun bir enerjisi olduğunu Taş Devri’nden beri biliyorduk ama onu ticari olarak nasıl kullanabileceğimizi 1750’lerde anlamaya başladık. Sonra her şey çok çabuk oldu. Kişi başına gelir önceki düzeyleri ile kıyaslanamaz bir biçimde arttı. Yandaki grafik temsili olarak o durumu anlatıyor. Son iki yüzyıla dikkat.