Türkiye Nabucco'dan çekiliyor mu?
Çok değil, iki yıl önceye dek Avrasya enerji arenasında bir Nabucco efsanesi dolaşıyordu. Hazar Denizi çevresindeki ülkelerde üretilecek doğalgazı Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıyacak bir boru hattından söz ediliyordu. Hatta bu borularla sadece Hazar çevresi gazı değil, Irak, İran ve Rus gazı da Avrupa'ya sevkedilecekti. Nabucco'nun hayata geçirilmesi savunulurken, çok sayıda argüman kullanılıyordu. Bunlardan çoğu siyasi. Ama biz biri genel, biri daha çok Türkiye'de öne çıkan iki ana argümanı verelim. Birincisi, Nabucco, Avrupa Birliği ülkelerini Rus doğalgazına bağımlılıktan kurtarma projesi olarak gösteriliyordu. İkincisi, Nabucco'ya Türkiye'nin enerji geçiş ülkesi kimliğini perçinleyecek bir proje gözüyle bakılıyordu.
Nabucco'da bugün durum farklı. Avrupa'daki krizin de etkisiyle yeterli ilgiyi görmemesinden ötürü popülaritesi giderek azalmaya yüz tutmuştu. Çünkü geç kalınmıştı. Nabucco konsorsiyumu ortakları, yılda 32 milyar metreküp kapasiteyle kurulacak hattın içini bir türlü dolduramıyordu. Yani taşınacak gazın tedariği meselesini sonuçlandıramamıştı.
Geç kalınmıştı dedik, çünkü, Ruslar elini daha çabuk tutmuş ve geçtiğimiz hafta inşasına başladıkları, Karadeniz'in altından geçecek Avrupa'ya gaz taşıyacak yeni bir hattı, yani Güney Akım Gaz Boru Hattı'nı devreye sokuvermişti.
Bu arada Nabucco konsorsiyumu projeyi küçültmüş, Türkiye'den geçecek kısmı bir tarafa bırakıp Nabucco West adıyla Bulgaristan'dan Avrupa içlerine uzanan bölümüne odaklanmıştı.
Deyim yerindeyse, Nabucco'nun tabutuna son çivi de Azerbaycan ve Türkiye tarafından geliştirilen bir projeyle çakıldı... Trans Anadolu Gaz Boru Hattı Projesi, yani TANAP... Proje, Azerbaycan doğalgazının Türkiye'ye ve Avrupa'ya bu hat üzerinden sevkedilmesini öngörüyor.
Şimdi biraz geriye gidelim. Nabucco'yu hayata geçirmek üzere, Viyana merkezli çok uluslu bir şirket kurulmuştu. Türkiye de yüzde 17'ye yakın bir payla BOTAŞ üzerinden bu konsorsiyumun ortağı konumunda.
Az önce anlattığımız gelişmeler yaşanırken, Nabucco konsorsiyumu ortaklarında da bir huzursuzluk başlamıştı ister istemez... Macar ortak Nabucco'dan çekilme kararı alırken, Alman RWE de projeden kopmak üzere görünüyor.
Ya Türkiye? Enerji ve diplomasi çevrelerinde şimdi bu konu tartışılıyor. Nabucco küçüldü, Nabucco West kaldı. Ortaklardan çekilenler, çekilmeye hazırlananlar var. Türkiye ayağı çökmüş bir projede BOTAŞ neden hâlâ ortak? Hem de TANAP projesini hayata geçirmek için son hızla çalışılırken... BOTAŞ'ın ortaklıktan çekilmesi gerektiğini savunanların yanı sıra, tersini düşünenler de var. Devamdan yana olanların bir gerekçesi şu: Nabucco West, Avrupa içlerinde ciddi bir boru hattı işletmesi olarak da ortak kalmaya değecek bir proje...
“BOTAŞ'ın neden hâlâ Nabucco’ya ortak" sorusunu biz de Enerji Bakanı Taner Yıldıza sorduk. “Bu kadar bekleyen, bir üç dört ay daha bekler, sonra değerlendiririz" dedi. Bu cevaptan, önümüzdeki aylarda neler olabileceğine dair ipuçları çıkarılabilir. Ama Türkiye’nin Nabucco'dan çıkmayı gündemine aldığı anlaşılıyor. Hatta 3-4 aya kalmadan da bu konuda bir gelişme yaşanabilir, kim bilir?