Türkiye kurudu, tarımsal hasıla yüzde 20 düşebilir

Edirne’de kuraklık nedeniyle ayçiçeği ve­rimi dönümde 80 kilolara kadar düştü. Geçtiğimiz yıl yüzde 13 düşerek 2,2 milyon ton olan ayçiçeğinde bu yıl yüzde 20’den faz­la kayıp öngörülüyor. Çukurova’da kuraklık­tan nasibini alanlardan. Yılın ilk 6 ayında tarımsal kuraklık yaşayan bölgede sulama ihtiyacı artınca maliyetler de arttı.

Kurak­lık tüm Türkiye’de verim ve çiftçilerde ge­lir kayıplarına neden oluyor. Meteorolojik afet pek çok üründe verimi düşürdü. Üre­tim planlaması zorlaştı, maliyetler artıyor, ihracat azalıyor, gıda fiyatları yükseliyor. Tüm bu sorunlara rağmen su hala vahşi su­lama ile boşa akıyor. İçerde tarımsal afetler­le mücadele eden çiftçinin ürünleri dışarda yoğun rekabet, standardizasyon problemle­riyle karşı karşıya.

Ne çocukları ne geleceği besleyebildik

Amerika’da yapılan bir araştırmaya gö­re, enflasyon endişeleri yüzünden ABD’nin bu yıl okula dönüş cirosu 31,9 milyar dolar­dan 31,3 milyar dolara düşecek. Gözler Tür­kiye’deki harcamalara çevrildi. Asgari ücret, en düşük emekli maaşı derken çocuklar da­ha az süt içecek, daha az et yiyecek. Türki­ye’nin yıllık kişi başı süt tüketimi 39 kilodan her geçen gün daha da düşüyor. AB ortala­ması 100 kilonun çok üzerinde. Pisa karne­miz “sağlam kafa sağlam vücutta bulunur” atasözümüzdeki gibi yetersiz beslenme kay­naklı baş aşağı, ne çocukları besleyebildik ne geleceği.

Çin ve ABD soğuk savaşının er meydanı tarlalar. Syngenta’nın Arkansas’tan kovul­masının ardından birçok eyalet ABD’nin tarım arazilerinin yüzde 1’ine sahip olan Çin’in arazi erişimine kısıtlama getirdi. Bizde topraklar herkese açık, çok misafir­perveriz. ABD, Çinli şirketler tarafından geliştirilen tarım dronlarına da yasak geti­riyor.

Geçtiğimiz yıl Çinli dronlar tüm dün­yada 500 milyon hektar arazide ilaçlama yaptı. Ya dronlar dünyayı gözetliyorsa, ulu­sal güvenlik meselesini olan tarım bilgileri­ni rakiplerle paylaşıyorsa. Bazı milletvekil­lerine göre “Çin, ABD’nin fikri haklarını/ teknolojisini çalıyor, tarımsal ticareti si­lahlandırıyor.” Çin‘in ABD’nin gübre şirke­ti Smithfield Foods’u satın alma isteğine de Adalet Bakanlığı “güvenlik endişesi” nede­niyle karşı çıkmıştı.

ABD Türk pazarlarına göz dikti

ABD’li çiftçiler iki ülke arasındaki tarım savaşından kendilerinin zarar gördüğünü düşünüyor. Çin hala daha ABD’nin en büyük tarım ürünleri alıcısı. ABD hükümeti Çin ile tarım ticareti savaşına girince iş dünya­sı Türk Cumhuriyetleri, Kuzey Afrika gibi Türkiye’nin açılmak istediği pazarlara gözü­nü dikti, nur topu gibi yeni bir rakip.

ABD’de şimdi de “ulusal güvenlikle ilgi­li sorun oluşturuyor” iddiasıyla yasakladı­ğı TikTok platformunda yapılan süt iletişim çalışmalarının durdurulması nedeniyle “ço­cukların süt içme alışkanlığı kazanamama­sından” endişeleniyor. Oxford Economics’ e göre TikTok 2023’te ABD’ye 5,3 milyar dolar vergi ödedi.

Türkiye’nin deprem ve bütçe nedeniyle ev sahibi olmaktan vazgeçtiği COP16(biyo­çeşitlilik zirvesi) 21 Ekim’de Kolombiya’da yapılacak. Kolombiya Çevre ve Sürdürüle­bilirlik Kalkınma Bakanı Susana Muhamad “COP16’ya ev sahipliği yapmak muhteşem bir fırsat, COP30’a kadar ülkeyi iklim ey­leminin merkezi yapacağız” diyor. Türkiye böylesi prestijli bir tarım programı ile Kara­deniz Tahıl Koridoru’yla küresel tarım dip­lomasisinde yarattığı ivmeyi güçlendirilebi­lirdi, çok yazık.

Cargill’den gaz azaltmaya yatırım

Cargill Colorado Üniversitesi tarafın­dan yürütülen “sığırlardaki metan gazını azaltma projesine 1 milyon dolar yatırdı. Proje, sığırların beslenme stratejilerinin metan emisyonları üzerindeki etkisini in­celeyerek düşük emisyonlu beslenme mo­delini bulacak.

ABD ve Kanada’daki 115 farklı sığır üretim tesisinin verileri meta analizle yorumlan­dı. Sığırların merada otlaması/yediği otun türü/ahırın şekli/ büyüklüğü/çevredeki su kaynakları/yenilenebilir enerji gibi pek çok kritere göre sığırların karbon ayak izi 10 ile 37 CO2 arasında çıktı. Meğerse sorun sığır­larda değil yetiştirilme şeklindeymiş.

Velhasıl; bazen uzun vadeli motivasyon/ kazanım ve risklerin farkına varamıyor kısa vadeli alkışların peşinden koşarak hem kay­nakları etkin kullanmıyor hem de fırsatları kaçırıyoruz. Sorunlar arka odada birikiyor görmüyor, göstermiyor, kriz masası kuraca­ğımıza kutlama masaları tertipliyoruz.