Türkiye ilk çeyrekte yüzde 5,7 büyüdü
Yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,7 artan GSYH’de kesintisiz büyüme 15 çeyreğe ulaştı. Sektörel bazda en hızlı büyüme yüzde 11,1’le inşaatta, onu yüzde 5,5’le bilgi ve iletişim, yüzde 4,9’la sanayi, yüzde 4,6 ile tarım, yüzde 4,3’le hizmetler izliyor.
Yeni ekonomi yönetiminin geçen yılın ikinci yarısından itibaren uyguladığı parasal sıkılaştırmaya dayalı programa rağmen Türkiye ekonomisi bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 5,7 ile görece yüksek bir büyüme kaydetti. GSYH’de kesintisiz büyüme süreci 15 çeyreğe ulaştı.
Veriler, “tek haneli enflasyon” ve düşük cari açık hedefiyle uygulanmakta olan iç talebi baskılayıcı, ekonomiyi daraltıcı önlemlere rağmen bu yıl ilk çeyrekte ekonomide soğuma işareti olmadığını ortaya koydu. Geçen yıla göre kaydedilen büyümede, iç tüketim harcamalarında devam eden artış, katkısı yeniden pozitife dönen dış ticaret ve inşaat sektöründeki canlanma büyük ölçüde etkili oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ocak-mart dönemi gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) gerçekleşmelerini açıkladı. Üretim yöntemiyle GSYH, ilk çeyrekte cari fiyatlarla geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 90 artarak 8 trilyon 822 milyar 248 milyon TL oldu. İlk çeyrekte ABD doları bazında GSYH de 285 milyar 572 milyon olarak gerçekleşti.
Zincirlenmiş hacim endeksine göre ilk çeyrekte geçen yılın aynı çeyreğine göre GSYH büyümesi yüzde 5,7 oldu. GSYH, geçen yıl ilk dört çeyrekte sırasıyla yüzde 4, yüzde 3,9, yüzde 6,1 ve yüzde 4’lük artışlar kaydetmiş, yılın tümündeki artış yüzde 4,5 olmuştu. Bu arada mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 2,4 artış kaydetti.
Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksinde, geçen yılın aynı çeyreğine göre artış ise yüzde 5,8 oldu. GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde en hızlı büyümenin inşaat sektöründe yaşandığı belirlendi.
Geçen yılın aynı ayına göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak toplam katma değer inşaatta yüzde 11,1, bilgi ve iletişim faaliyetlerinde yüzde 5,5, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetlerinde yüzde 5,0, sanayide yüzde 4,9, tarımda yüzde 4,6, hizmetlerde yüzde 4,3, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetlerinde yüzde 3,3, diğer hizmet faaliyetlerinde yüzde 2,8, gayrimenkul faaliyetlerinde yüzde 2,5 ve finans ve sigorta faaliyetlerinde yüzde 2 arttı.
Özel tüketim artmaya devam
Yerleşik hane halklarının nihai tüketim harcamaları geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 7,3 arttı. Böylece ilk çeyrekte iç talebin büyümeye verdiği katkı 4,1 puan olarak gerçekleşti. Başka deyişle iç talep, büyümenin motoru olmaya devam etti.
Geçen yılın aynı çeyreğine göre milli gelirde emeğin payını gösteren iş gücü ödemeleri yüzde 108,4, sermayenin aldığı payı ifade eden “Net işletme artığı/karma gelir” ise yüzde 107,8 arttı. İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisinde geçen yılın birinci çeyreğinde yüzde 37,8 olan, son çeyrekte yüzde 29,7’ye kadar inen payı, yılın başında yapılan maaş ve ücret artışlarının etkisiyle bu yıl ilk çeyrekte yüzde 42’ye çıktı.
Yıllık milli gelir 1,2 trilyon $
Mart 2024 itibarıyla son dört çeyreklik dönemin toplamında cari fiyatlarla GSYH 30 trilyon 456 milyar 409 milyon TL, ABD doları bazında ise 1 trilyon 158 milyon 151 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yıllıklandırılmış dolar bazında gayri safi yurt içi hasıla nüfusa bölündüğünde kişi başına milli gelirin 13.566 dolar olduğu belirlendi.
"Risk göstergelerinin iyileştiği bir dönemdeyiz"
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, "Cari açığın düştüğü, rezervlerin arttığı, risk göstergelerinin iyileştiği bir dönemdeyiz. Temel önceliğimiz olan enflasyonla mücadele konusunda aylık bazda aldığımız sonuçlar yılın ikinci yarısında yıllık bazda da belirgin düşüşler getirecek" dedi.
"Dengeli ve sürdürülebilir bir büyüme öngörüyoruz"
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, uygulanan rasyonel, öngörülebilir ve kurala dayalı politikalarla ekonominin daha dengeli ve sürdürülebilir bir büyümeye doğru ilerlediğini söyledi. Şimşek, “2024'te net dış talebin pozitif katkı verdiği dengeli bir büyüme öngörüyoruz" diye konuştu.