Türkiye değil ise kim?
İş Yatırım her yıl Geniş Açı toplantıları adı altında toplantılar düzenliyor. Bu toplantılara ünlü bir konuşmacıyı davet ediyor.
Bu yılın konuşmacısı Dr.George Friedman idi. Friedman, ABD'nin ünlü stratejistlerinden biri.
İş Yatırım, salı akşamı İş Bankası Kulesi'nde yurdun her köşesinden davet ettiği 250 dolayındaki müşterisini ağırladı. Davetliler Friedman'ı dinledi.
Bu konuşmadan önce Friedman, gazeteciler ve iktisatçılar ile de söyleşiler yapmıştı.
DÜNYA'da dün Evrim Küçük'ün Friedman ile söyleşisi yayınlandı. Bu söyleşi medyada yayınlanan en geniş ve en güzel söyleşisi idi.
Ben ise İş Yatırım'ın müşteri davetindeki konuşmada söylenenlerin önemli noktalarını özetleyeceğim.
Friedman diyor ki:
- ABD batmadı. Bu krizden ABD dünya liderliğini ve ekonomik gücünü artırarak çıkacak. Dolar kaybetmeyecek.
Önemli olan reel ekonominin gücüdür. ABD güçlü konumdadır. Milli varlığı 320 trilyon dolar yanında 3 trilyon dolarlık kriz faturası önem taşımaz. Bu nedenle dolar yükseliyor.
- AB ise zayıflıyor. Belki dağılacak. Bu kriz AB'nin sonu olabilir. Euro'nun sonu olabilir.
AB ülkelerinin tek bir Merkez Bankası var ama her ülke farklı ekonomi politikası maliye politikası uyguluyor. Her ülke (özellikle Almanya) kendi çıkarını düşünüyor.
İki yanlış AB'nin sonunun ne olacağını gösterdi: (1) Kriz çıkında G-8 toplantısı yapıldı. AB ülkelerinim krize karşı ortak politika belirlemeleri beklenir iken Almanya'nın "Almanya için önemli olan Almanya'dır" demesi ile ortak politika imkanı ortadan kalktı.(2) Eski Doğu Avrupa ülkeleri yeni AB üyeleri krizden olumsuz etkilenince AB'den yardım istedi. AB'nin zenginleri toplantılar. "Ne haliniz var ise görün. Biz kendi derdimizle meşgulüz" dediler.
Bu tabloda AB'de ortaklık iddiası yok olmuştur. Bu tabloda Euro'nun değerinin korunması imkanı yok olmuştur.
Böyle bir AB'ye Türkiye'nin irmesine gerek yoktur. Böyle bir AB'nin Türkiye'ye yararı yoktur.
- Bu krizden talebi büyük ülkeler daha çabuk çıkacak, ihracata dayalı ülkeler sarsılacak. Çin ekonomisi ihracata dayalı. Almanya büyük ölçüde ihracat ile yaşıyor. Bu ülkelerin toparlanması çok zor. Buna karşılık ABD ekonomisinde iç pazar büyük
Türkiye de durumunu ve şansını bu açıdan değerlemelidir.
- Türkler önemlerini ve güçlerini bilemiyorlar. Türkiye önemli bir ülke.
- Dünyanın 17'nci büyük ekonomisi.
- Dünyanın en istikrarsız bölgesinde en istikrarlı ülke. Her ne kadar İslamcı-laik çatışması var ise de önemli değil. Sanayi altyapısı var. Ordusu güçlü. Demokratik sistemi benimsemiş. Ekonomik ve siyasi bakımdan aktif.
- Türkiye çevresinde ABD ve dün ya için çok önem taşıyan 4 bölgeyi kontrol ediyor.
- (1) Balkanlar (2) Kafkasya (3) Arap dünyası (4) Yakın Doğu ülkeleri. Bu 4 bölgede Türk işadamları iş yapıyor. Türkiye mal satıyor. Türk ordusu güvenlik güçlerini eğitiyor. (Ve de Türk mafyası ülkelerin mafyasını kontrol ediyor!)
ABD bu bölgeden Askerlerini çekecek ama bu bölgeden vazgeçmeyecek. Bu 4 bölgeyi kontrol etme durumunda olan Türkiye'yi desteklemeye mecbur.
Türkiye, 2003'te ABD yönetimine hayır diyerek rüştünü ve gücünü ispat etti. Türkiye, ABD'nin emrinde olmadığını ama ABD ile iyi ilişki içinde olur ise ABD'ye yardımcı olabileceğini gösterdi.
- Almanya tek başına oynamaya niyetli. Hatta enerjide bağımlı olduğu Rusya ile birliktelik arayışında. ABD bu birlikteliği bozmak için Avrupa'da Polonya'yı destekliyor. Polonya Almanya ve Rusya arasında ABD yanlısı tampon güç olacak.
- İşte bu nedenle önümüzdeki dönemde dünyanın yükselen 3 ekonomisi Polonya,Türkiye ve Japonya olacak.
- Türkiye'nin buna hazırlıklı olması dış politikasını b una göre yürütmesi, enerjide Rusya'ya bağımlılıktan kurtulmak için alternatif enerji anlaşmalarını hemen yapması gerekir.
Bunları anlattıktan sonra Dr. Friedman soruyor "Türkiye değil ise kim?"