Türk Ticaret Kanunu'ndaki zayi belgesi alınması ile ilgili hükümler
6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununda zayi belgesi alınması ile ilgili hükümler 82/7 maddede belirtilmiştir. Bu hükümler ile eski Türk Ticaret Kanununun 68/4 maddesi iki farklılık ile örtüşmektedir. 82. Maddenin gerekçesinde ise;
“GEREKÇE/Madde 82 - Alm. TK.‟nın 257 nci paragrafından alınan 6762 sayılı Kanunun 68 inci maddesi ile örtüşen, fakat ondan daha geniş olan madde, defter tutma yükümünü düzenleyen Tasarının 64 üncü maddesini tamamlamaktadır.” İfadeleri kullanılmaktadır. Görüldüğü üzere eski TTK’nın 68. Maddesinden daha geniş madde yaratılmış olmasına karşın bu geniş tutulmanın gerekçeleri açıklanmamaktadır.
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 82/7 maddesindeki Zayi belgesi ile ilgili hükümlerde eski kanunun 68/4 maddesindeki ifadelere göre iki değişiklik öngörülmüştür.
1. Tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgelerin ziya uğrama sebeplerine yeni kanun ile hırsızlık eklenmiştir.
Bir tacirin defterlerini ve belgelerini; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet nedeni ile zayi etmesi her zaman rastlanılabilecek durumdur. Ancak bir tacirin sadece kendisinin olan ve sadece kendisini ilgilendiren defterlerini ve belgelerini hırsızlık sonucu zayi edebilmesi ise zor karşılaşılabilecek bir vakıadır. Hangi hırsız bir işyerine girdiği zaman orada bulunan diz üstü bilgisayar ve sair yükte hafif pahada ağır eşyalar yerine işyerinin defter ve belgelerini çalmayı düşünebilir.
Getirilen bu hüküm ile bir çok uygun olmayan durumların yaratılacağı ortadadır.
2. Eski Kanunun 68/4 maddesinin sonundaki “Böyle bir vesika almamış olan tacir defterlerini ibrazdan kaçınmış sayılır.” Hükmü yeni kanunda bulunmamaktadır.
Eski Türk Ticaret Kanunu’nun 68/4 maddesinde bulunan “Böyle bir vesika almamış olan tacir defterlerini ibrazdan kaçınmış sayılır.” hükmü ile defter ve belgelerin ibraz edilmemesi durumunda tacirin karşılaşacağı durum belirtilmekte ve defter ve belgelerin zayi olması sonucunda idari makamlara bunun sebebini açıklama olanağı vermektedir. Bu husus defter ve belgelerini zayi eden tacir için de bir avantajdır. Buna karşın kanunda vurgulandığı üzere bu vesikanın alınmaması durumunda tacir defterlerini ibraz etmekten kaçınmış olmakta ve bu konuda yaptırımlarla karşılaşabilmektedir.